Sau giai đoạn 'trỗi dậy', công nghiệp sản xuất của Việt Nam đang chuyển sang sản xuất thông minh

Việt Nam đang đứng trước cơ hội chuyển mình để chuyển sang sản xuất thông minh thông qua hợp tác với các đối tác nước ngoài trong chuỗi cung ứng.

Những năm gần đây, Việt Nam nổi lên là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn của nhà đầu tư nước ngoài và trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

CƠ HỘI CHUYỂN SANG SẢN XUẤT THÔNG MINH

Số liệu thống kê cho thấy năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 786,29 tỷ USD, tăng 15,4% so với năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 14,3% và nhập khẩu tăng 16,7%. Riêng xuất khẩu, trong năm 2024, đã có 37 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 94,3% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Trong đó, giá trị xuất khẩu của nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện đạt 72,6 tỷ USD, tăng 26,6% so với năm 2023, chiếm 17,9% tổng kim ngạch xuất khẩu; điện thoại và linh kiện với kim ngạch đạt 53,9 tỷ USD, tăng 2,9% và máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác đạt 52,3 tỷ USD, tăng 21%.

“Những dữ liệu này cho thấy Việt Nam đang chuyển đổi từ ngành dệt may và đóng giày truyền thống sang ngành điện tử cao cấp và sản xuất thông minh”, ông Ngô Lăng Vân, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Sunrise Big Data, nhận định.

Đặc biệt, theo GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE), trong bối cảnh chính trị, kinh tế, thương mại và thị trường thế giới biến động khó đoán định, Việt Nam là quốc gia có lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài nhờ 17 hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đã được ký kết và mục tiêu tham vọng trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng, hoàn thiện thể chế, chính sách theo thông lệ quốc tế và cơ cấu lại bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả…

“Các nhà đầu tư nước ngoài coi những lợi thế trên là cơ hội để đầu tư vào Việt Nam và Việt Nam cũng có cơ hội để lựa chọn dự án phù hợp với định hướng thu hút FDI của Chính phủ cũng như địa phương”, ông Mại nói.

Còn theo ông Trình Huy, Phó Tổng Giám đốc Chery Việt Nam kiêm Giám đốc Nhà máy tại Việt Nam, Chery Automobile với năng lực đổi mới xuất sắc và tầm nhìn quốc tế đã không ngừng mở rộng thị trường nước ngoài. Trong đó, Việt Nam, với vị thế là một trong những điểm chiến lược quan trọng tại Đông Nam Á, đang trở thành mắt xích then chốt trong chiến lược toàn cầu hóa của Chery.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ hiện nay, việc nắm bắt cơ hội mới của ngành sản xuất Việt Nam và nâng cao khả năng hợp tác chuỗi ngành đã trở thành trọng tâm mà các doanh nghiệp đặc biệt quan tâm.

Tuy vậy, ở góc độ khác, đại diện VAFIE cho rằng cơ hội và thách thức cùng song hành tồn tại. Đó là Việt Nam làm thế nào để chuyển sang sản xuất thông minh hiệu quả hơn, có được vị trí thuận lợi hơn trong chuỗi giá trị và cạnh tranh toàn cầu.

NÂNG CẤP CHUỖI SẢN XUẤT

Theo ông Ngô Lăng Vân, các chuỗi sản xuất đang dần từng bước hình thành tại Việt Nam với sự góp mặt của các “ông lớn” như Samsung, Foxconn, BYD… (chuỗi công nghiệp điện tử tiêu dùng và ô tô ở phía Bắc) và Media, Adidas… (chuỗi công nghiệp thiết bị gia dụng, dệt may… ở phía Nam).

Tuy vậy, vấn đề bất cập trong các chuỗi công nghiệp của Việt Nam hiện nay là năng lực hỗ trợ chuỗi cung ứng trong nước còn yếu, buộc các doanh nghiệp trong chuỗi phải nhập khẩu nguyên, phụ liệu từ nước ngoài.

“Điều này không chỉ làm tăng chi phí của doanh nghiệp mà còn làm giảm tính linh hoạt và ổn định của chuỗi cung ứng”, ông Vân nêu quan điểm và cho rằng Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa trong các dịch vụ chuỗi cung ứng nội địa hóa, nghiên cứu và phát triển vật liệu mới cũng như ứng dụng công nghệ cao cấp.

Theo hướng này, đại diện Sunrise Big Data khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam hợp tác mạnh mẽ hơn nữa với các doanh nghiệp chuỗi cung ứng từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan… để nâng cấp chuỗi sản xuất thông minh, đặc biệt là gắn với chất bán dẫn và số hóa AI.

Anh Nhi