Sắp diễn ra lễ hội lớn nhất huyện Ninh Giang (Hải Dương)

Lễ rước nước Lễ hội đền Tranh năm 2024 thu hút rất đông người dân, du khách (ảnh tư liệu)

Chuẩn bị chu đáo

Phát huy giá trị Lễ hội đền Tranh - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, ngay từ đầu tháng 2/2025, UBND huyện Ninh Giang đã ban hành kế hoạch tổ chức Lễ hội đền Tranh xuân Ất Tỵ 2025. Cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội của huyện, thị trấn Ninh Giang và Ban Quản lý di tích đền Tranh đang tích cực phối hợp để triển khai kế hoạch tổ chức thành công lễ hội.

Lễ hội đền Tranh năm nay được tổ chức từ ngày 7-9/3 và ngày 13/3 với quy mô cấp huyện, trong đó có nhiều nội dung, chương trình lớn nhất từ trước đến nay.

Tiểu ban nội dung, tuyên truyền, trang trí, khánh tiết Lễ hội đền Tranh năm 2025 họp triển khai giao nhiệm vụ cho từng thành viên

Để bảo đảm thành công lễ hội, Ban tổ chức đã thành lập 7 tiểu ban do các đồng chí lãnh đạo Đảng ủy, UBND thị trấn Ninh Giang làm Trưởng tiểu ban để gắn trách nhiệm của người đứng đầu, kịp thời giải quyết xử lý công việc của Ban tổ chức.

Đồng chí Nguyễn Thành Vạn, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang, Trưởng Ban tổ chức Lễ hội đền Tranh năm 2025 thường xuyên kiểm tra, đôn đốc công tác chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất, maket sân khấu, kịch bản chương trình, lên phương án bảo đảm an ninh trật tự, phòng chống cháy nổ, vệ sinh môi trường… Dịp này, chuẩn bị tổ chức lễ hội, nhiều cơ quan báo, đài trung ương và địa phương đã tăng cường viết tin, bài về các hoạt động của đền Tranh nhằm tuyên truyền, quảng bá sâu rộng đến người dân, du khách thập phương.

So với những năm trước, quy mô Lễ hội đền Tranh năm 2025 được tổ chức hoành tráng nhất từ trước đến nay. Màn trống hội của thị trấn Ninh Giang đang được dàn dựng công phu, lần đầu ra mắt trên sân khấu lễ hội. Ngoài ra, Ban tổ chức lễ hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian như: kéo co, cờ tướng, đập niêu đất, bịt mắt bắt dê, vật dân tộc, bắt chạch trong chum, đi cầu kiều, pháo đất…

Gian trưng bày sản phẩm OCOP, sản phẩm làng nghề đặc trưng của các xã, thị trấn trong huyện cũng được chú trọng, hứa hẹn trở thành dịp quảng bá hiệu quả các sản phẩm thế mạnh của Ninh Giang đến với bạn bè, du khách trong và ngoài tỉnh.

Cán bộ Ban Quản lý di tích đền Tranh trang trí chuẩn bị lễ hội

Lễ hội đền Tranh có ý nghĩa rất quan trọng đối với thị trấn Ninh Giang nói riêng, huyện Ninh Giang nói chung. Khác với những năm trước, đây là năm đầu tiên xã Đồng Tâm sáp nhập với thị trấn Ninh Giang theo Nghị quyết số 1250 ngày 24/10/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã. Sau sáp nhập, Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ thị trấn Ninh Giang, Ban Quản lý di tích đền Tranh và nhân dân địa phương đã nỗ lực, đoàn kết bảo tồn, phát huy tốt giá trị di sản văn hóa tại đền Tranh.

Để tổ chức tốt lễ hội, thị trấn Ninh Giang đã cử một số cán bộ, công chức đến dự, học tập kinh nghiệm tổ chức lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ ở phường Vĩnh Trại, TP Lạng Sơn (Lạng Sơn). Đây là lễ hội nổi tiếng, lớn nhất của vùng biên cương, cũng tưởng nhớ Quan Lớn Tuần Tranh. Trong đó, các cán bộ chú trọng học tập kinh nghiệm công tác tổ chức, cơ sở vật chất, lưu trú và kinh doanh dịch vụ, vận tải, an ninh - trật tự…

Phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa quốc gia

Mỗi năm, đền Tranh có 2 kỳ lễ hội chính là lễ hội mùa xuân và lễ dâng hương mùa thu, ngoài ra còn có Ngày Tiệc Quan 25/5 âm lịch. Từ nhiều năm nay, lễ hội mùa xuân được tổ chức quy mô lớn, thu hút rất đông nhân dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, chiêm bái. Lễ hội cũng là dịp để nhân dân, du khách gửi gắm ước vọng cho gia đình, quê hương được an khang, mùa màng tươi tốt, bệnh tật tiêu trừ.

Theo truyền ngôn trong nhân dân, vào thời nhà Trần, tại vùng ngã ba sông Tranh giao với sông Luộc, người dân đã lập ra một ngôi đền thờ vị thủy thần cai quản khúc sông này là quan lớn Tuần Tranh. Đây là hình thức tín ngưỡng dân gian của những người làm nghề trên sông nước, sau đó lan ra những người buôn bán, mong mọi việc thông đồng bén giọt, làm ăn gặp nhiều may mắn.

Lễ hội đền Tranh còn có nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn (Ảnh: Ban Quản lý di tích đền Tranh)

Các sự lệ và lễ hội trong năm tại đền Tranh thể hiện ước vọng, năng lực sáng tạo văn hóa của cộng đồng nhân dân tại địa phương. Công tác bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, trong đó có di sản văn hóa tại đền Tranh đã làm sống lại những giá trị văn hóa nghệ thuật của một vùng quê văn hiến có bề dày lịch sử lâu đời, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Ngày 25/3/2009, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng đền Tranh là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Lễ hội truyền thống đền Tranh được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2022. Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đền Tranh cũng đã được công nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao. Tháng 3/2024, di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đền Tranh được đón nhận quyết định là điểm du lịch của tỉnh Hải Dương.

Lễ hội đền Tranh xuân Ất Tỵ 2025 đang đến rất gần. Với sự khẩn trương, chuẩn bị chu đáo của cấp ủy, chính quyền các cấp và nhân dân, huyện Ninh Giang đã sẵn sàng đón hàng vạn lượt khách tới lễ hội. Lễ hội không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của Quan Lớn Tuần Tranh mà còn là dịp để du khách giao lưu, tham gia vào các hoạt động văn hóa truyền thống, góp phần thẩm thấu và quảng bá những giá trị văn hóa đậm đà bản sắc của mảnh đất Ninh Giang.

ĐINH VĂN CÔNG (Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND thị trấn Ninh Giang)