Rừng xanh mở hướng thoát nghèo ở Cao Bằng

Gia đình bà Lý Thị Bích, xóm Khuổi Thin, xã Bạch Đằng, khấm khá nhờ phát triển kinh tế rừng.

Phát triển kinh tế gắn với rừng

Ở xóm Khuổi Thin, xã Bạch Đằng, bà Lý Thị Bích đã phát triển mô hình trồng quế, thông, keo, bạch đàn và hồi trên gần 20 ha rừng. “Trồng quế thu lãi gấp ba lần so với cây ngắn ngày. Trồng keo 7 năm cũng thu 60–70 triệu đồng/ha”. - bà Bích cho biết.

Nhờ phát triển kinh tế rừng, gia đình bà Bích từ lâu đã thoát nghèo, vươn lên khá giả ở địa phương. Câu chuyện của bà là minh chứng cho hiệu quả kinh tế rừng khi người dân được hỗ trợ giống, phân bón và tiếp cận kỹ thuật trồng rừng.

Cao Bằng có diện tích đất lâm nghiệp chiếm gần 80% diện tích tự nhiên, là “nguồn vốn” quý giá để phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Với tỷ lệ che phủ trên 55%, rừng được xem như “kho báu xanh” nơi biên cương, giữ vai trò trụ cột trong chiến lược phát triển xanh của tỉnh.

Những năm qua, Cao Bằng triển khai đồng bộ các giải pháp: giao khoán rừng cho cộng đồng, tăng cường kiểm lâm cơ sở, hỗ trợ sinh kế để giảm phụ thuộc khai thác rừng. Hàng chục nghìn ha rừng đã được giao khoán cho hộ dân từ năm 2016, hạn chế đáng kể tình trạng xâm lấn, chặt phá.

Nhờ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (PFES), mỗi năm gần 30 tỷ đồng được chuyển đến các hộ, nhóm hộ tham gia bảo vệ rừng. Đây là nguồn thu ổn định, đồng thời nâng cao trách nhiệm cộng đồng đối với rừng.

Song song với bảo vệ rừng, tỉnh đẩy mạnh trồng rừng mới, giai đoạn 2021 – 2025 trung bình mỗi năm trồng gần 2.000 ha, trong đó ưu tiên cây bản địa và cây gỗ lớn như lát, sa mộc, quế, dổi. Nhiều mô hình rừng gỗ lớn kết hợp trồng dược liệu dưới tán tại các xã: Nguyên Bình, Minh Tâm, Tam Kim… đem lại kỳ vọng tăng thu nhập cho người dân.

Giai đoạn 2021–2025, tốc độ tăng trưởng nông, lâm nghiệp của tỉnh Cao Bằng đạt gần 3%/năm; giá trị sản xuất trên đơn vị đất đạt khoảng 50 triệu đồng/ha. Nhiều diện tích nương ngô, đồi sắn cằn cỗi được phủ xanh bằng cây lâm nghiệp và dược liệu.

Phát triển kinh tế gắn với rừng góp phần giảm nghèo đáng kể trên địa bàn tỉnh. Giai đoạn 2021–2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh Cao Bằng ước giảm bình quân 4,24%/năm, vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra.

Tỉnh Cao Bằng chú trọng hỗ trợ người dân phát triển cây trồng gắn với đồi rừng.

Hướng đến kinh tế rừng bền vững

Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, Cao Bằng triển khai Chương trình bảo vệ và khai thác hiệu quả kinh tế rừng giai đoạn 2025-2030. Mục tiêu đến năm 2030 là duy trì tỷ lệ che phủ 56,15%, nâng giá trị thu nhập từ rừng sản xuất lên 1,2 lần; phát triển thêm 3.000 ha quế, hồi; hình thành mô hình du lịch sinh thái gắn với bản sắc cộng đồng.

Trong định hướng mới, tỉnh tiếp tục phát triển 500 ha dược liệu dưới tán rừng, mở rộng vùng trồng hạt dẻ Trùng Khánh, thạch đen, dong riềng; duy trì các giống vật nuôi bản địa như lợn đen, gà H’Mông, vịt Trùng Khánh… nhằm tạo chuỗi giá trị phù hợp điều kiện vùng cao.

Ở cơ sở, các địa phương đẩy mạnh giao khoán rừng, trồng cây phân tán, chuyển đổi rừng trồng gỗ nhỏ sang gỗ lớn, hỗ trợ người dân phát triển các cây dược liệu như sa nhân, tam thất, đương quy, hoàng liên… Việc hình thành vùng nguyên liệu tập trung giúp thu hút doanh nghiệp đầu tư chế biến, tạo chuỗi giá trị bền vững.

Cao Bằng đang khuyến khích xây dựng nhà máy sơ chế, chiết xuất tinh dầu và dược liệu tại Nguyên Bình, tạo đầu ra ổn định cho vùng nguyên liệu. Các dự án du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Phja Oắc - Phja Đén, Khu bảo tồn Vượn Cao Vít cũng được định hướng trở thành điểm nhấn kinh tế rừng.

Ông Nông Thanh Mẫn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng, đánh giá: Tỉnh đang tập trung bảo vệ, phát triển rừng với mục tiêu nâng cao đời sống người dân gắn với bảo tồn rừng tự nhiên. Các mô hình bảo vệ và phát triển rừng hiệu quả thời gian qua là tiền đề để tỉnh tiếp tục thực hiện trong thời gian tới.

Từ vùng biên viễn nhiều khó khăn, Cao Bằng đang mở ra hướng thoát nghèo bằng việc khai thác hợp lý tiềm năng rừng. Những cánh rừng được phủ xanh, vùng dược liệu mở rộng, mô hình sinh kế mới đang tạo sức sống bền bỉ, góp phần đổi thay diện mạo nông thôn và nâng cao thu nhập cho người dân.

Công Minh