Thứ trưởng Phan Thị Thắng: Sẽ rà soát, phê duyệt nhanh quy hoạch điện gió ngoài khơi

Thông tin trên được Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng đưa ra tại phiên đối thoại với lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025 đang diễn ra tại TP.HCM.

Đặt câu hỏi cho Thứ trưởng Phan Thị Thắng, TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội - nêu vấn đề ngành năng lượng đang chịu áp lực rất lớn khi vừa phải bảo đảm an ninh năng lượng, vừa phải bảo đảm việc giảm phát thải. “Bộ Công thương cho biết giải pháp cụ thể để đẩy nhanh phát triển năng lượng tái tạo, nhưng vẫn giữ được giá điện ổn định và bảo đảm khả thi về kỹ thuật. Những bước đi và cơ chế trọng tâm cần thiết để triển khai hiệu quả Điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII và Nghị quyết số 70-NQ/TW, nhằm mục tiêu năng lượng tái tạo đạt 25 -30% nguồn cung vào năm 2030”, ông Lịch đặt câu hỏi.

Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng trao đổi tại Diễn đàn.

Trao đổi về vấn đề này, Thứ trưởng Phan Thị Thắng nhấn mạnh, Việt Nam đang bước vào giai đoạn khởi động của quá trình chuyển dịch năng lượng để theo kịp sự thay đổi nhanh chóng trong lĩnh vực năng lượng.

Vấn đề chuyển dịch năng lượng ở Việt Nam đang đặt ra các thách thức to lớn, nhưng cũng có cơ hội rất rõ rệt trong việc thiết lập các nền tảng ổn định và lâu dài đối với việc phát triển kinh tế bền vững về dài hạn.

Thứ trưởng cho biết, với mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và đảm bảo việc đáp ứng cam kết nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính, phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt điện gió, điện mặt trời là hướng đi tất yếu, phù hợp với tiềm năng thế mạnh của Việt Nam và xu hướng phát triển của thế giới.

Chính vì vậy, Quy hoạch Điện VIII đã được điều chỉnh và đề ra một số điểm mới, trong đó có việc thúc đẩy mạnh mẽ sử dụng các nguồn năng lượng xanh - sạch, hạn chế tối đa tác động tới môi trường, từng bước giảm thiểu sự tác động bất lợi tới biến đổi khí hậu, phát triển năng lượng tái tạo phù hợp với khả năng bảo đảm an toàn hệ thống với giá thành điện năng hợp lý.

Theo đó, tổng công suất nguồn điện năng lượng tái tạo, chủ yếu là điện gió và điện mặt trời khoảng 78.000 đến gần 120.000 MW, chiếm tỷ trọng khá cao so với Quy hoạch Điện VIII phê duyệt trước đó,

Tuy nhiên, Thứ trưởng Phan Thị Thắng cũng thẳng thắn nhìn nhận những lo ngại TS. Trần Du Lịch nêu ra, việc cân bằng giữa phát triển nhanh năng lượng tái tạo, nhất là nguồn năng lượng tái tạo không ổn định như điện gió, điện mặt trời với an toàn hệ thống điện và giữ ổn định giá điện là thách thức rất lớn.

Theo Thứ trưởng, để giải quyết các thách thức này, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương xây dựng các định hướng, chiến lược, chính sách cũng như khung pháp lý phát triển năng lượng tái tạo bền vững.

Về thể chế, Chính phủ đã xây dựng, trình Quốc hội thông qua Luật Điện lực sửa đổi với mục tiêu giải quyết được các khó khăn, vướng mắc của ngành điện, bảo đảm an ninh năng lượng điện, hướng đến mục tiêu Net Zero và góp phần thúc đẩy ngành điện lực phát triển bền vững, hiệu quả. Luật Điện lực sửa đổi có những quy định mới, đột phá về điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới.

Ngay sau khi Luật được ban hành và có hiệu lực, Bộ Công thương đã khẩn trương xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật dưới Luật để thực hiện đồng bộ. Đặc biệt ban hành 5 khung giá phát điện cho hầu hết các loại hình năng lượng tái tạo (mặt trời, điện gió, sinh khối, chất thải rắn) làm cơ sở cho nhà đầu tư lập dự án đầu tư và đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Ngoài ra, chi phí mua điện từ năng lượng tái tạo là một trong các thành phần được tính toán đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân và việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được xem xét, đánh giá tổng thể các thông số đầu vào của tất cả các khâu (phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều độ vận hành hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện lực, dịch vụ phụ trợ hệ thống điện và điều hành - quản lý ngành…) cũng như xét đến việc phù hợp với điều kiện kinh tế từng thời kỳ.

Nói thêm về nhiệm vụ, giải pháp, với việc triển khai đồng bộ Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ Công thương tập trung vào việc hoàn thiện cơ chế giá cho phát triển năng lượng tái tạo.

Cụ thể, ban hành đầy đủ khung giá cho từng loại hình nguồn điện (điện gió trên bờ/ngoài khơi, điện mặt trời tập trung, điện mặt trời mái nhà, điện sinh khối, rác thải, thủy điện tích năng); triển khai xây dựng và sớm đưa vào vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh và chuẩn bị cho thị trường bán lẻ điện; xây dựng và ban hành cơ chế vượt trội để phát triển điện gió ngoài khơi; cơ chế DPPA hoàn chỉnh.

Về tháo gỡ các nút thắt về giải phóng mặt bằng, đất đai, Bộ Công thương sẽ rà soát và phê duyệt nhanh quy hoạch không gian biển cho điện gió ngoài khơi; ban hành cơ chế sử dụng đất kết hợp (ví dụ: nông nghiệp + điện mặt trời), nâng tỷ lệ sử dụng đất hiệu quả; chuẩn hóa trình tự chấp thuận đầu tư để giảm thời gian triển khai.

Về tăng tốc đầu tư lưới điện truyền tải và phân phối: Ưu tiên các dự án lưới điện giải tỏa công suất cho khu vực có tiềm năng lớn; ưu tiên thủ tục rút gọn đối với các dự án lưới điện truyền tải; triển khai cơ chế cho tư nhân đầu tư lưới điện theo mô hình BOT hoặc BT kết hợp bàn giao.

Về phát triển hạ tầng lưu trữ năng lượng, sẽ phát triển đồng thời năng lượng tái tạo + lưu trữ + lưới thông minh; xây dựng lộ trình bắt buộc tỷ lệ lưu trữ/năng lượng tái tạo; khuyến khích phát triển pin lưu trữ (BESS), thủy điện tích năng, lưu trữ nhiệt cho công nghiệp.

Còn về phát triển công nghiệp hỗ trợ năng lượng tái tạo, Bộ Công thương khuyến khích doanh nghiệp trong nước tham gia chuỗi cung ứng: Cột turbine gió, móng jacket, trụ điện, inverter, pin; Khu công nghiệp chuyên ngành năng lượng tái tạo tại những khu vực có tiềm năng.

Trọng Tín