Việt Nam cần khoảng 28 tỷ USD cho chuyển đổi xanh đến năm 2030

Tại phiên đối thoại chính sách cấp cao với các bộ, ngành chiều ngày 26/11 trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 đang diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh, các chuyên gia cho biết, chuyển đổi xanh không còn là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu để phát triển bền vững. Tuy nhiên, để có thể chuyển đổi một cách thực chất và bền vững cần có cơ chế huy động vốn hiệu quả cũng như chính sách hỗ trợ thiết thực cho doanh nghiệp. Con số được báo cáo cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cho thấy, Việt Nam cần khoảng 28 tỷ USD cho chuyển đổi xanh đến năm 2030.

Áp lực chuyển đổi

Tiến sĩ Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế. Ảnh: Bnews phát

Với vai trò điều phối phiên đối thoại cấp cao giữa lãnh đạo các bộ, ngành, Tiến sĩ Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế đồng hành cùng quá trình phát triển của TP. Hồ Chí Minh nhiều năm qua chia sẻ, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, bất kỳ quốc gia hay dân tộc nào chậm chân trong việc chuyển đổi kép sẽ lập tức bị bỏ lại phía sau. Trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 tại TP. Hồ Chí Minh, có một thông điệp xuyên suốt được nhấn mạnh rõ ràng: Đảng và Chính phủ Việt Nam đã xác định yêu cầu cấp bách của kỷ nguyên chuyển đổi kép, bao gồm chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.

Qua rà soát toàn bộ khung chính sách hiện hành, Tiến sĩ Trần Du Lịch cho biết, có một danh mục dài nhiều trang liên quan đến chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đã được ban hành. Điều này khẳng định Việt Nam không chỉ dừng ở mức cam kết quốc tế, mà đã chủ động triển khai trong nhiều năm qua.

Mục tiêu của Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 là đẩy nhanh quá trình đưa chính sách vào thực tiễn, bảo đảm các cam kết được hiện thực hóa, qua đó tạo nền tảng để Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Với vai trò cơ quan tham mưu chủ chốt về các chính sách tăng trưởng xanh, ông Đỗ Thành Trung, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, đơn vị này đã ban hành bộ tiêu chí gồm 72 chỉ số phản ánh mức độ xanh của từng lĩnh vực, từ môi trường đến vận tải. Bộ tiêu chí này cơ bản tương thích với chuẩn mực quốc tế, bao gồm các tiêu chuẩn của EU.

Tuy nhiên, để các chỉ số này đi vào đánh giá thực tế doanh nghiệp, phục vụ hoạt động kinh doanh và huy động vốn, cần một bộ tiêu chí cụ thể hóa cho chính doanh nghiệp. Đây là yêu cầu quan trọng nhằm đưa chiến lược tăng trưởng xanh xuống từng doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung. Ảnh: Hoàng Tùng/BNEWS/TTXVN

Theo Bộ Tài chính, hiện cơ quan này đang triển khai hai nhóm nhiệm vụ chính; trong đó, có việc xây dựng các biểu mẫu thu thập dữ liệu, tạo cơ sở dữ liệu thống nhất để đánh giá đúng thực trạng và đặc thù của doanh nghiệp Việt Nam. Đây là nền tảng để xác định doanh nghiệp xanh theo chuẩn trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ phối hợp các bộ, ngành thiết kế các cơ chế hỗ trợ trước mắt, đặc biệt là các nguồn vốn ưu đãi. Nhiều chính sách đã được ban hành, như chính sách hỗ trợ 2% lãi suất hay các quy định liên quan đến tài chính xanh, thuế - phí môi trường.

Mặc dù vậy, quá trình xây dựng bộ tiêu chí doanh nghiệp xanh đặt ra thách thức trong việc cân bằng giữa yêu cầu hội nhập và năng lực thực tế của doanh nghiệp, nhất là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa - nhóm dễ tổn thương nhất khi áp dụng chuẩn ESG. Bộ Tài chính cho biết đang triển khai song song, đánh giá – nghiên cứu và thiết kế chính sách hỗ trợ thử nghiệm, nhằm ban hành bộ tiêu chí trong thời gian sớm nhất, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận hỗ trợ tài chính và chính sách phù hợp.

Nhu cầu vốn khổng lồ

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy quy mô nhu cầu vốn là rất lớn. Báo cáo của Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh phối hợp cùng đối tác quốc tế dự báo, trong 10 năm tới, TP. Hồ Chí Minh cần khoảng 990.000 tỷ đồng (tương đương 38 tỷ USD) để thực hiện mục tiêu chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Bình quân mỗi năm, nhu cầu vốn của riêng thành phố này lên tới khoảng 4 tỷ USD. Trong khi đó, báo cáo cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cho thấy, Việt Nam cần khoảng 28 tỷ USD cho chuyển đổi xanh đến năm 2030.

Để đáp ứng nhu cầu vốn lớn này, ông Đỗ Thành Trung cho biết, Bộ Tài chính đang triển khai ba nhóm giải pháp, bao gồm phát triển thị trường tài chính xanh; phân bổ ngân sách nhà nước cho mục tiêu xanh và mở rộng huy động vốn quốc tế và cải cách pháp lý. Đại diện Bộ Tài chính khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp các bộ ngành và địa phương để bảo đảm nguồn lực thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh, cả ở tầm quốc gia lẫn các địa phương trọng điểm như TP. Hồ Chí Minh.

"Tăng trưởng tín dụng xanh đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Tính đến cuối năm 2024, giá trị trái phiếu xanh do doanh nghiệp phát hành ước đạt khoảng 1–2 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp và tổ chức lớn của Việt Nam đã tham gia thị trường này. Dư nợ tín dụng xanh hiện đạt xấp xỉ 700.000 tỷ đồng, tăng hơn 25% so với năm 2023 và chiếm gần 6% tổng dư nợ nền kinh tế. Đây là con số rất đáng khích lệ”, ông Trung đánh giá.

Bên cạnh nguồn lực từ doanh nghiệp và hệ thống tín dụng, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, ngân sách nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng thông qua các chương trình hỗ trợ lãi suất, đầu tư công và các chính sách tài khóa khác. Bộ Tài chính đang xây dựng kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026–2030 với tổng quy mô dự kiến hơn 8 triệu tỷ đồng, bao gồm vốn ngân sách trung ương, địa phương và phần đầu tư của TP. Hồ Chí Minh. Nguồn lực này sẽ tập trung cho các mục tiêu phát triển bền vững như hạ tầng giao thông xanh, đô thị thông minh và các dự án bảo vệ môi trường. Song song đó, Bộ Tài chính cũng làm việc với các định chế tài chính song phương và đa phương nhằm huy động thêm nguồn vốn phục vụ tăng trưởng xanh theo các mục tiêu của Chính phủ.

Việt Nam cần khoảng 28 tỷ USD cho chuyển đổi xanh đến năm 2030. Ảnh minh họa: TTXVN

Một nhiệm vụ trọng tâm khác là hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường vốn, bao gồm thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ, cải thiện cơ chế niêm yết và giao dịch, điều chỉnh phí và sửa đổi các quy định liên quan. Bộ Tài chính kỳ vọng thị trường vốn xanh, đặc biệt là trái phiếu xanh Chính phủ sẽ trở thành kênh huy động quan trọng bên cạnh tín dụng ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp và vốn vay nước ngoài. Trên cơ sở đó, Bộ sẽ tiếp tục hỗ trợ các địa phương triển khai các dự án động lực, trong đó có những dự án trọng điểm tại TP. Hồ Chí Minh đang nhận nguồn đầu tư từ ngân sách trung ương.

Hứa Chung - Xuân Anh/vnanet.vn