Rủi ro chính trị đe dọa chiến lược tăng lãi suất của BoJ

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) có thể đối mặt với áp lực chính trị phải duy trì lãi suất thấp lâu hơn kỳ vọng, khi các đảng đối lập ủng hộ cắt giảm thuế và chính sách tiền tệ nới lỏng được dự báo sẽ gia tăng ảnh hưởng sau cuộc bầu cử ngày 20/7.

Rủi ro chính trị đe dọa chiến lược tăng lãi suất của BoJ

Rủi ro chính trị đe dọa chiến lược tăng lãi suất của BoJ

Các cuộc khảo sát cho thấy liên minh cầm quyền của Thủ tướng Shigeru Ishiba có thể mất đa số ghế tại Thượng viện, buộc ông phải tìm kiếm liên minh với nhiều đảng nhỏ đang kêu gọi nới lỏng chính sách tài khóa và tiền tệ.

Liên minh do Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông Ishiba dẫn dắt hiện đã không còn chiếm đa số tại Hạ viện (cơ quan có nhiều quyền lực hơn), đồng nghĩa với nguy cơ bế tắc tại cả hai viện, khiến các đảng đối lập có khả năng ảnh hưởng lớn hơn đến các quyết sách.

Ông Ishiba từng ủng hộ chính sách nâng lãi suất dần của BoJ trong bối cảnh lạm phát gia tăng tại nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, đồng thời tìm cách kiểm soát gánh nặng nợ công lớn trong nhóm các nền kinh tế phát triển.

Tuy nhiên, theo nhận định của một số chuyên gia phân tích, nếu các nhóm đối lập thành công trong việc gây sức ép buộc BoJ dừng tăng lãi suất và kêu gọi cắt giảm thuế tiêu dùng, điều này có thể đẩy lợi suất trái phiếu tăng cao và làm phức tạp thêm nỗ lực bình thường hóa chính sách tiền tệ.

“Có khoảng 50% khả năng liên minh cầm quyền sẽ mất đa số ghế tại Thượng viện, điều này có thể dẫn tới tranh luận gia tăng về việc cắt giảm thuế tiêu dùng”, chuyên gia kinh tế trưởng Daiju Aoki tại UBS SuMi Trust Wealth Management nhận định và thêm rằng: “Điều đó sẽ làm tăng lãi suất dài hạn tại Nhật do lo ngại về tình hình tài chính công”.

Nợ công tiếp tục tăng

Sohei Kamiya, lãnh đạo Đảng cực hữu mới nổi Sanseito, chỉ trích BoJ vì giảm tốc độ mua trái phiếu trong khi nền kinh tế vẫn còn yếu.

“Bộ Tài chính và BoJ nên phối hợp hành động quyết liệt trong vài năm tới để kích thích nhu cầu trong nước”, ông phát biểu trong một cuộc họp báo.

Một nhóm nhỏ khác, Đảng Đổi mới Nhật Bản, đề xuất BoJ nên thận trọng khi tăng lãi suất nhằm kiềm chế chi phí lãi vay cho chính phủ.

Ông Yuichiro Tamaki, lãnh đạo Đảng Dân chủ vì Nhân dân - một đối tác tiềm năng của liên minh Ishiba - đã kêu gọi BoJ nới lỏng thay vì thắt chặt chính sách tiền tệ để ngăn yên Nhật tăng giá và bảo vệ lĩnh vực xuất khẩu.

Ngay cả khi liên minh giữ được đa số ghế, Thủ tướng Ishiba cũng có thể phải từ bỏ định hướng tài khóa “diều hâu” và tăng chi tiêu nhằm bù đắp tác động từ thuế quan Mỹ và chi phí sinh hoạt leo thang.

“Chính phủ có thể sẽ công bố ngân sách bổ sung trị giá từ 5-10 nghìn tỷ yên (tương đương 35-70 tỷ USD). Điều này sẽ tiếp tục đẩy lợi suất trái phiếu tăng”, Makoto Sakurai, cựu thành viên Ban điều hành BoJ, người cho rằng ngân hàng trung ương sẽ trì hoãn tăng lãi suất ít nhất cho tới tháng 3, chia sẻ quan điểm.

Nợ công Nhật Bản hiện tương đương 250% GDP, vượt xa mức 165% của Hy Lạp. Chính phủ dành gần 1/4 ngân sách để trả lãi khoản nợ 1.164 nghìn tỷ JPY (7.900 tỷ USD), chi phí này sẽ tiếp tục tăng khi BoJ dần rút khỏi chính sách lãi suất 0%.

Cần sẵn sàng đối mặt

Dù vậy, lạm phát trên 2% trong ba năm qua giúp tăng thu ngân sách danh nghĩa, giảm nhu cầu phát hành thêm trái phiếu. Tuy nhiên, nếu giảm thuế tiêu dùng, một đề xuất được Thủ tướng Ishiba bác bỏ, sẽ khiến thâm hụt ngân sách ngày càng lớn. Từng là một đề xuất thiểu số, hiện việc giảm thuế tiêu dùng 10% đang trở thành chính sách kinh tế được quan tâm nhất tại Nhật.

Một cuộc thăm dò gần đây của báo Asahi cho thấy 68% cử tri ủng hộ giảm thuế tiêu dùng để ứng phó chi phí sinh hoạt, so với 18% ủng hộ chi trả hỗ trợ bằng tiền mặt.

Nếu thuế tiêu dùng bị đưa ra xem xét sau bầu cử, đây có thể là yếu tố buộc Thủ tướng Ishiba phải giải tán Hạ viện và tổ chức bầu cử sớm, qua đó kéo dài bất ổn chính trị.

Nếu ông Ishiba từ chức, cuộc đua kế nhiệm trong LDP có thể đưa các nhân vật như bà Sanae Takaichi - người ủng hộ nới lỏng mạnh tay - trở lại chính trường. Bà từng thua sát nút ông Ishiba trong cuộc đua giành ghế lãnh đạo đảng năm ngoái.

Khác với Ishiba, người ngầm ủng hộ BoJ bình thường hóa chính sách, bà Takaichi gọi việc tăng lãi suất lúc này là “hành động ngớ ngẩn”.

Tất cả những yếu tố trên cho thấy kế hoạch tăng lãi suất của BoJ, vốn đã bị trì hoãn do bất định từ phía Mỹ, có thể tiếp tục bị hoãn vô thời hạn.

“Chúng ta có thể phải chuẩn bị cho một giai đoạn dài bất ổn chính trị và biến động thị trường”, chuyên gia chiến lược trái phiếu Naomi Muguruma tại Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities cảnh báo.

“Điều đó chỉ càng khiến BoJ có thêm lý do để chờ đợi và quan sát”, ông nói thêm.

Đại Hùng

Nguồn TBNH: https://thoibaonganhang.vn/rui-ro-chinh-tri-de-doa-chien-luoc-tang-lai-suat-cua-boj-167225.html
Zalo