Rãnh Mariana và cuộc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất

Giữa lòng đại dương mênh mông phía tây Thái Bình Dương, tồn tại một vực sâu khổng lồ – rãnh Mariana, nơi được xem là điểm sâu nhất trên hành tinh. Nhưng điều khiến các nhà khoa học đặc biệt chú ý không chỉ là độ sâu kỷ lục của nó, mà còn là một giả định táo bạo: nếu có sự sống tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt như vậy trên Trái Đất, thì liệu sự sống ngoài Trái Đất có thể tồn tại trong những môi trường tương tự hay không?

Một thế giới tối tăm, lạnh giá và áp suất kinh hoàng

Điểm sâu nhất của rãnh Mariana – Challenger Deep – nằm ở độ sâu hơn 11.000 mét dưới mặt nước biển, nơi ánh sáng không thể xuyên qua, nhiệt độ gần chạm mức đóng băng và áp suất có thể nghiền nát thép. Tuy nhiên, những chuyến thám hiểm bằng tàu ngầm đã ghi nhận sự sống vẫn hiện diện ở nơi tưởng chừng vô định này: vi khuẩn cổ xưa, giun biển, cá phát sáng, và những loài sinh vật chưa từng được biết đến.

Ảnh minh họa.

Các sinh vật này tồn tại mà không cần ánh sáng Mặt Trời – nguồn sống chủ đạo của hầu hết sinh vật trên bề mặt – thay vào đó, chúng dựa vào các phản ứng hóa học từ lớp trầm tích và khoáng chất để duy trì sự sống.

Gợi mở cho hành trình tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất

Sự sống tại rãnh Mariana đã khiến giới khoa học phải suy nghĩ lại về định nghĩa “sự sống”. Trước đây, người ta cho rằng sự sống chỉ có thể tồn tại trong điều kiện “ổn định” – ánh sáng, nước, khí quyển phù hợp. Nhưng rãnh Mariana chứng minh rằng sự sống có thể thích nghi với môi trường vô cùng cực đoan.

Điều này mở ra hy vọng về việc tìm thấy sự sống ngoài hành tinh – đặc biệt là trong những nơi tương tự như đáy đại dương sâu của Trái Đất. Một số mặt trăng trong Hệ Mặt Trời như Europa (thuộc sao Mộc) hay Enceladus (thuộc sao Thổ) được cho là có đại dương ngầm dưới lớp băng dày, nơi có thể xảy ra các phản ứng hóa học tương tự rãnh Mariana.

Từ đáy đại dương đến các vì sao

Các nhà khoa học đang lên kế hoạch đưa tàu thăm dò tới Europa trong thập kỷ tới, nhằm tìm kiếm dấu hiệu của sự sống dưới lớp băng dày hàng chục kilômét. Nếu vi sinh vật có thể tồn tại ở rãnh Mariana, nơi không ánh sáng, áp suất cực lớn, thì tại sao không thể tồn tại ở đại dương ngầm ngoài Trái Đất?

Trong nhiều khía cạnh, rãnh Mariana chính là “phòng thí nghiệm ngoài trời” giúp con người hiểu rõ hơn về giới hạn tồn tại của sự sống. Nó là tấm gương phản chiếu cho những môi trường xa xôi trong vũ trụ – nơi chúng ta chưa từng đặt chân đến.

Kết luận: Từ vực sâu Trái Đất đến hành tinh xa xôi

Rãnh Mariana không chỉ là hố sâu thăm thẳm dưới đáy đại dương, mà còn là cầu nối giữa khoa học Trái Đất và khoa học vũ trụ. Mỗi sinh vật sống sót dưới đáy đại dương là bằng chứng sống động rằng sự sống không chỉ giới hạn ở điều kiện “lý tưởng”, mà còn có thể phát triển trong bóng tối, lạnh giá và cô lập.

Nếu sự sống có thể tồn tại ở nơi tận cùng của Trái Đất, thì biết đâu một ngày nào đó, trong lòng băng Europa hay hơi nước của Enceladus, chúng ta cũng sẽ bắt gặp một “Mariana” mới – một dấu vết mờ nhạt nhưng đủ để thắp lên niềm hy vọng lớn lao về sự sống ngoài hành tinh.

Thanh Lam (t/h)