Ranh giới giữa AI và con người được vạch ra tại Mỹ

Ảnh minh họa. Nguồn: Creativeindie.

Sáng kiến này mang tên Human Authored. Đây là một nền tảng trực tuyến cho phép hội viên đăng ký tác phẩm và xác nhận chúng "xuất phát từ trí tuệ con người", không dựa trên AI. Sau khi đăng ký, tác giả được cấp logo đặc biệt để in trên bìa sách hoặc tài liệu, đánh dấu tác phẩm thuần túy do con người sáng tạo.

Bà Mary Rasenberger - Giám đốc điều hành Hiệp hội - nhấn mạnh: "Human Authored không phải là bước đi phản đối công nghệ AI, mà chúng tôi muốn đảm bảo minh bạch, đáp ứng kỳ vọng của độc giả về sự sáng tạo đến từ một con người chứ không phải sự sao chép". Theo bà, AI vẫn có thể được sử dụng cho các công đoạn hỗ trợ như kiểm tra chính tả, nghiên cứu, nhưng "linh hồn" tác phẩm phải đến từ tư duy và giọng văn độc đáo của con người.

Dù hiện chỉ dành cho hội viên, Hiệp hội dự kiến đăng ký bản quyền logo và mở rộng nền tảng này ra cộng đồng tác giả không thành viên trong tương lai.

Kester Brewin - Trưởng bộ phận Truyền thông tại Viện nghiên cứu dự báo việc làm (Anh) - là một trong những người ủng hộ sáng kiến. Trước đó, cuốn sách God-Like: Lịch sử 500 năm trí tuệ nhân tạo của ông từng gây chú ý khi công khai chi tiết những phần sử dụng AI. Tác giả Brewin cho biết: "Minh bạch về cách AI tham gia vào quá trình viết lách là yếu tố sống còn để duy trì niềm tin giữa tác giả và độc giả". Vì vậy, ông đánh giá cao nỗ lực của Hiệp hội Tác giả Mỹ, coi đây là bước đi "đáng khích lệ" giữa làn sóng AI.

Trong khi Mỹ triển khai Human Authored, nước Anh chưa có hệ thống tương tự. Dù vậy, Hiệp hội Tác giả Anh (SoA) đã xây dựng hướng dẫn giúp hội viên bảo vệ tác phẩm trước tác động của AI. Một khảo sát năm 2023 của SoA tiết lộ hơn 1/3 dịch giả tại Anh mất việc do sự cạnh tranh từ AI. Trước thực trạng này, SoA kêu gọi chính phủ sớm thiết lập quy định pháp lý, đảm bảo AI được phát triển và ứng dụng "theo chuẩn đạo đức và luật pháp".

Sáng kiến của Hiệp hội Tác giả Mỹ phản ánh xu hướng toàn cầu: tìm kiếm giải pháp cân bằng giữa tiện ích công nghệ và bản sắc sáng tạo. Dù AI mang lại hiệu suất cao, nó cũng đặt ra thách thức về bản quyền, đạo đức nghề nghiệp và nguy cơ xói mòn lòng tin nơi độc giả. Việc phân loại rõ ràng tác phẩm "thuần nhân văn" không chỉ là tín hiệu bảo vệ nghề nghiệp cho giới cầm bút, mà còn khẳng định giá trị không thể thay thế của trí tuệ con người trong nghệ thuật kể chuyện.

Giới chuyên môn dự đoán làn sóng phản đối AI sẽ tiếp tục lan rộng, buộc các nền tảng công nghệ và chính phủ vào cuộc để tìm tiếng nói chung. Trong bối cảnh đó, những sáng kiến như Human Authored có thể trở thành hình mẫu cho các quốc gia khác học tập, hướng tới tương lai nơi công nghệ và con người cùng phát triển, thay vì loại trừ.

Đức Huy