Rạn nứt Mỹ-Ukraine khiến châu Âu trở thành tâm điểm chú ý

Châu Âu phải đối mặt với những câu hỏi hiện sinh về tương lai an ninh của mình sau vụ căng thẳng lửa ở Phòng Bầu dục giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong bối cảnh này, Hội nghị Thượng đỉnh quy tụ hơn chục nhà lãnh đạo châu Âu ở London vào ngày 2/3 sẽ khoác lên thêm một tầng quan trọng và thu hút sự chú ý rộng rãi hơn.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đang tập hợp lại để ủng hộ ông Zelensky, sau vụ tranh cãi công khai tại Nhà Trắng, nhưng họ phải đối mặt với những thách thức quan trọng vì có khả năng sự cố này đã biến họ thành những người ủng hộ chính của Ukraine và đẩy Mỹ ra xa hơn.

Ông Zelensky rời Nhà Trắng sau cuộc họp căng thẳng với ông Trump, ngày 28/2/2025. Ảnh: NY Times

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến cao trào căng thẳng trong Phòng Bầu dục là việc ông Zelensky thúc đẩy các đảm bảo an ninh liên quan đến bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Tổng thống Trump đã nhấn mạnh rằng sự tham gia của Mỹ trong một thỏa thuận khoáng sản đậm chất thương mại sẽ cấu thành một sự đảm bảo tương tự, nhưng các nhà lãnh đạo châu Âu và ông Zelensky đã cố gắng thúc đẩy nhiều hơn nữa.

Các nhà lãnh đạo châu Âu ủng hộ việc đặt Ukraine dưới sự bảo trợ của NATO với hy vọng rằng điều đó sẽ giúp quốc gia Đông Âu này có được lá chắn an ninh phương Tây rộng lớn hơn – nơi mà trọng tâm là Mỹ với kho vũ khí hạt nhân và sức mạnh quân sự của mình.

Xung đột và nỗ lực thúc đẩy hòa bình hiện đang gây nguy hiểm cho sự gắn kết và tồn tại của NATO, tuy nhiên theo chiều hướng khiến liên minh này trở nên yếu kém hơn khi Mỹ dưới thời chính quyền Trump có những thay đổi đến chóng mặt trong đối ngoại.

Các chính trị của các quốc gia châu Âu hàng đầu, bao gồm Pháp, Anh, Ba Lan, Tây Ban Nha, Ireland, Iceland, Đức, Litva, Moldova và Thụy Điển, đã lên nền tảng X/Twitter bày tỏ sự ủng hộ vô điều kiện và liên tục của họ đối với ông Zelensky và Ukraine.

Nhưng việc đăng bài trên X dễ dàng hơn so với việc thay thế Mỹ trở thành nhà tài trợ chính cho Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.

Các nhà lãnh đạo EU dự kiến sẽ họp vào ngày 2/3 để thống nhất các biện pháp khác nhau nhằm giải phóng tiền cho ngân sách quốc phòng đang eo hẹp của họ.

Nhưng thâm hụt quốc phòng trên lục địa này vẫn còn dai dẳng và châu Âu vẫn phụ thuộc quá mức vào Mỹ.

Cuộc khủng hoảng về các đảm bảo an ninh trong tương lai cho Ukraine cũng là cuộc khủng hoảng về an ninh trong tương lai của châu Âu.

Các nhà lãnh đạo châu Âu họp tại London vào ngày 2/3 sẽ cần phải tìm ra cách thoát khỏi cuộc khủng hoảng này bằng cách kéo Mỹ trở lại bên họ với một thỏa thuận khả thi.

Châu Âu sẽ cần sự lãnh đạo để làm như vậy, và sự lãnh đạo chắc chắn cũng sẽ cần nếu không thành công.

"Chúng ta sẽ cần hành động từ bây giờ, những cử chỉ mạnh mẽ, chứ không chỉ là lời nói mạnh mẽ", ông Raphaël Glucksman, một thành viên Nghị viện châu Âu (MEP) nói với đài phát thanh France Info.

Ông Glucksman thúc giục EU tịch thu hơn 200 tỷ Euro tài sản bị đóng băng của Nga để tài trợ cho việc phòng thủ Ukraine. Vấn đề này có thể trở lại chương trình nghị sự với cảm giác cấp bách hơn trong bối cảnh hiện tại.

Chính trị gia cực hữu nổi tiếng Marine Le Pen của Pháp đã gọi cuộc tranh cãi giữa ông Trump và ông Zelensky là "cú tát vào mặt" đối với châu Âu, cảnh báo rằng an ninh của lục địa này vẫn nằm trong tay Washington.

Phát biểu tại triển lãm nông nghiệp Salon de l'Agriculture ở Paris hôm 1/3, vị chính trị gia của Đảng NR cực hữu lập luận rằng cuộc đối đầu này nhấn mạnh sự thiếu tự chủ về mặt chiến lược của châu Âu.

Minh Đức (Theo Euronews, Politico EU)