Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Không quân nhân dân Việt Nam (3/3/1955 - 3/3/2025), 60 năm Ngày đánh thắng trận đầu của Bộ đội Không quân (3/4/1965 - 3/4/2025):Viết tiếp chiến công oanh liệt

Phát huy truyền thống, tinh thần cách mạng, viết tiếp những chiến công oanh liệt, Bộ đội Không quân hôm nay không ngừng chủ động làm chủ các loại vũ khí, khí tài mới, không để Tổ quốc bị bất ngờ vì các tình huống trên không...

Màn bay biểu diễn nhào lộn của dàn máy bay chiến đấu được mệnh danh “hổ mang chúa” Su-30MK2 của Trung đoàn Không quân 927 tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024. Ảnh: Nguyễn Khánh

Truyền thống hào hùng

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chiến lược của cách mạng, ngày 3-3-1955, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam đã ký Quyết định thành lập Ban Nghiên cứu sân bay, với nhiệm vụ tiếp quản, chỉ huy và quản lý các sân bay hiện có, đồng thời giúp Bộ Tổng tham mưu nghiên cứu về tổ chức, xây dựng lực lượng Không quân phù hợp với kế hoạch xây dựng Quân đội trong giai đoạn mới. Từ đây, ngày 3-3 hằng năm trở thành ngày truyền thống của Không quân nhân dân Việt Nam.

Ngay sau khi thành lập, từ đầu năm 1956, chúng ta đã lần lượt cử nhiều đoàn cán bộ đi đào tạo phi công, cán bộ chỉ huy, cán bộ chuyên môn kỹ thuật hàng không ở Liên Xô, Trung Quốc, Tiệp Khắc, đồng thời khẩn trương đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ kỹ thuật hàng không trong nước. Ngày 1-5-1959, Trung đoàn Không quân vận tải quân sự đầu tiên được thành lập, mang phiên hiệu 919. Ngày 30-5-1963, thay mặt Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Trung tướng Hoàng Văn Thái, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký Quyết định thành lập Trung đoàn Không quân tiêm kích 921. Đến ngày 3-2-1964, sau khi Quân chủng Phòng không - Không quân được thành lập, lễ ra mắt công khai Trung đoàn Không quân tiêm kích 921 được tổ chức tại sân bay Mông Tự (Trung Quốc).

Chấp hành Chỉ thị của cấp trên, đúng 1 ngày sau khi đế quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc bằng không quân và hải quân, ngày 6-8-1964, Trung đoàn Không quân tiêm kích 921 đã bí mật, an toàn chuyển từ sân bay Mông Tự (Trung Quốc) về sân bay Nội Bài và khẩn trương bắt tay vào chuẩn bị chiến đấu. Thường vụ Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân chủng đã có chỉ đạo cụ thể, tạo mọi điều kiện chuẩn bị cho Trung đoàn ra quân đánh thắng ngay từ trận đầu. Đảng ủy Quân chủng đề ra tư tưởng chỉ đạo tác chiến “lấy ít đánh nhiều, tranh thủ thời cơ, bí mật bất ngờ, đánh chắc, đánh thắng ngay từ trận đầu”.

Ngày 3-4-1965, Biên đội MiG-17, gồm 4 phi công: Phạm Ngọc Lan, Phan Văn Túc, Hồ Văn Quỳ, Trần Minh Phương đã xuất kích, bắn rơi 2 máy bay F-8U của Hải quân Mỹ trên bầu trời Hàm Rồng (Thanh Hóa). Ngày 4-4-1965, Biên đội MiG-17, gồm 4 phi công: Trần Hanh, Phạm Giấy, Lê Minh Huân, Trần Nguyên Năm tiếp tục xuất kích, bắn rơi 2 máy bay F-105 của không quân Mỹ trên bầu trời Hàm Rồng.

Chiến thắng trận đầu của Bộ đội Không quân trên bầu trời miền Bắc trong hai ngày 3 và 4-4-1965 có ý nghĩa đặc biệt to lớn: Lần đầu tiên trong lịch sử đấu tranh vũ trang của dân tộc có chiến công trên không, thực hiện được lời căn dặn của Bác Hồ “mở mặt trận trên không thắng lợi”; khẳng định sự trưởng thành, lớn mạnh của Quân đội ta, của lực lượng và thế trận phòng không nhân dân trên miền Bắc. Ngày 3-4-1965 trở thành ngày truyền thống đánh thắng trận đầu vẻ vang của Không quân nhân dân Việt Nam.

Tiếp tục phát huy những chiến công oanh liệt, Bộ đội Không quân không ngừng tích lũy kinh nghiệm, xây dựng ý chí và bản lĩnh để bước vào cuộc chiến đấu mới chống chiến tranh phá hoại lần thứ hai của đế quốc Mỹ. Trong 12 ngày đêm tháng 12-1972, Bộ đội Không quân đã xuất kích 30 lần, đánh 8 trận, bắn rơi 7 máy bay địch, trong đó có 2 chiếc B-52, bắt sống giặc lái, góp phần cùng quân và dân miền Bắc lập nên Chiến thắng lịch sử “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, đập tan thần tượng “siêu pháo đài bay” và cái gọi là “uy thế không lực Hoa Kỳ”, đánh sập ý tưởng “thương lượng trên thế mạnh” của R.Nixon và buộc chính quyền Mỹ phải ký Hiệp định Paris, tạo ra thế và lực mới cho cách mạng Việt Nam đẩy nhanh sự nghiệp chống đế quốc Mỹ cứu nước đi đến thắng lợi.

Tổng kết cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước vĩ đại, Không quân nhân dân Việt Nam đã bắn rơi 320 máy bay địch, trong đó có 2 siêu pháo đài bay B-52; đánh thiệt hại 3 căn cứ quân sự của địch; đánh chìm, bắn cháy 6 tàu chiến Mỹ và tiêu diệt nhiều sinh lực địch…

Sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

Thời gian trôi đi, song những chiến công vang dội của Không quân nhân dân Việt Nam trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc vẫn mãi là biểu tượng sáng ngời của ý chí kiên cường, bất khuất, tinh thần quyết tâm “dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng”.

Là lớp cán bộ, phi công được trao nhiều trọng trách, trong đội hình chiến đấu của lực lượng Không quân và ở vào những thời điểm quyết liệt nhất của cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ, Trung tướng Phạm Phú Thái, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên Phó Tư lệnh Thứ nhất Quân chủng Phòng không - Không quân nhớ lại: “Với bầu nhiệt huyết cách mạng và trái tim cháy bỏng tình yêu quê hương, đất nước, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Không quân chúng tôi đã bước vào cuộc chiến đấu với một tinh thần và ý chí mãnh liệt, dám đánh và quyết đánh, “bám thắt lưng địch mà đánh” như đồng bào miền Nam để giành thắng lợi ở mặt trận trên không. Trong làn bom đạn dày đặc của kẻ thù, cán bộ, nhân viên thợ máy, thông tin ra đa, đường băng, cảnh vệ và các chiến sĩ quân y, nuôi quân, toàn tâm, toàn ý với tất cả vì những chuyến bay thắng lợi trở về”.

Trung tướng Nguyễn Văn Hiền, Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân khẳng định: Vinh dự là một trong những lực lượng được Đảng, Nhà nước, Quân đội xác định tiến thẳng lên hiện đại, Quân chủng Phòng không - Không quân nói chung, Bộ đội Không quân nói riêng sẽ tiếp tục nâng cao cảnh giác cách mạng, xác định rõ “đối tác”, “đối tượng” của cách mạng Việt Nam, đối tượng tác chiến của Bộ đội Phòng không - Không quân; kiên quyết xử lý đúng đắn, kịp thời, linh hoạt, có hiệu quả các tình huống phức tạp, các vấn đề nhạy cảm, không để Tổ quốc bị bất ngờ vì các tình huống trên không, đặc biệt là trong xử lý các vấn đề liên quan đến biển Đông khi có tình huống phức tạp, góp phần giữ vững chủ quyền vùng trời, biển đảo của Tổ quốc và tạo lập, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.

Phát huy truyền thống của Sư đoàn Không quân chiến đấu đầu tiên của Quân chủng Phòng không - Không quân, Đại tá Nguyễn Văn Thiện, Sư đoàn trưởng Sư đoàn Không quân 371 cho biết: “Cán bộ, chiến sĩ của đơn vị sẽ tích cực học tập, rèn luyện, phấn đấu để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đó là hoàn thành tốt nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện bay, bảo vệ vững chắc vùng trời và các nhiệm vụ đột xuất được giao”.

Phát huy truyền thống, tinh thần cách mạng, Bộ đội Không quân hôm nay luôn khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, chủ động nghiên cứu nắm vững khoa học kỹ thuật; làm chủ vững chắc các loại trang bị, khí tài, máy bay thế hệ mới; quyết tâm nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, một số phi công đã dũng cảm hy sinh trong khi làm nhiệm vụ để bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, góp phần tô thắm truyền thống “trung thành vô hạn, tiến công kiên quyết, đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể”…

Hiền Phương