Răn đe, nghiêm trị tội phạm ma túy

Một phiên tòa xét xử tội phạm ma túy tại Tòa án Nhân dân tỉnh.

Những phán quyết nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật đã góp phần răn đe, ngăn chặn tội phạm ma túy trên địa bàn tỉnh.

Trong số 11 vụ án hình sự mà Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát thụ lý từ tháng 12/2024 đến nay thì toàn bộ là án ma túy, với 18 bị can. Đáng nói hơn, trong số này chủ yếu là tội phạm tàng trữ và vận chuyển ma túy, cho thấy tình hình tội phạm này còn diễn biết phức tạp trên địa bàn. Đó là còn chưa kể nhiều vụ án ma túy xảy ra trên địa bàn được tòa án cấp tỉnh giải quyết, xét xử theo theo quy định về tính chất, mức độ, hậu quả do hành vi phạm tội của bị cáo gây ra...

Theo thẩm phán Nguyễn Tiến Dũng, Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát, trong quá trình giải quyết án ma túy, đơn vị đã chủ động phối hợp với cơ quan điều tra ngay từ khi tiếp nhận, thụ lý vụ án. Thông qua đó để thống nhất đánh giá chứng cứ, quan điểm áp dụng pháp luật, hoàn tất hồ sơ, sớm đưa vụ án ra xét xử. Đồng thời thực hiện phân công án ngẫu nhiên cho thẩm phán đảm bảo tính khách quan, minh bạch trong xét xử, giải quyết án ngay từ ban đầu.

Trên cơ sở đó, trong 6 tháng đầu năm 2025 Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát đã giải quyết toàn bộ số vụ án ma túy được thụ lý. Đáng chú ý, trong số vụ đã xét xử, không một bị cáo nào được cho hưởng án treo, hoặc cải tạo không giam giữ. Tòa đã tuyên hình phạt tù từ 7 năm đến 15 năm đối với 3 bị cáo, 3 bị cáo bị tuyên phạt từ 3 năm đến 7 năm tù, số còn lại chịu hình phạt tù từ 3 năm trở xuống.

Ngoài xét xử nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát đã chú trọng tổ chức phiên tòa lưu động hoặc phiên tòa giả định liên quan đến tội phạm ma túy. Hầu hết những phiên tòa này được tổ chức tại trường học, nhà văn hóa xã, thu hút đông đảo người dân, học sinh quan tâm theo dõi. Thông qua hình thức này, đã góp phần nâng cao hiểu biết kiến thức pháp luật nói chung và pháp luật hình sự nói riêng trong các tầng lớp Nhân dân.

Từ thực tiễn công tác xét xử cho thấy, tội phạm ma túy tuy được kiềm chế, nhưng vẫn còn diễn biến rất phức tạp trên địa bàn tỉnh với hành vi, thủ đoạn hết sức tinh vi, liều lĩnh, bất chấp. Ma túy xâm nhập vào địa bàn tỉnh được xác định bằng nhiều đường, nhưng phức tạp nhất vẫn là khu vực biên giới ở 5 huyện Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn, Lang Chánh và Thường Xuân, tiếp giáp với 33 bản, thuộc 3 huyện Viêng Say, Sầm Tớ, Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn (Lào). Trong đó địa bàn huyện Mường Lát phức tạp hơn cả do vừa tiếp giáp với nước bạn Lào và tỉnh Sơn La, rất phức tạp về ma túy. Ở những khu vực này, lợi dụng tình trạng địa hình chia cắt, đường biên giới dài với nhiều đường mòn, lối mở, dân trí còn hạn chế, các đối tượng thường tổ chức thành đường dây hoạt động khép kín, mang theo vũ khí “nóng”, vận chuyển ma túy từ khu vực “Tam giác vàng” về tỉnh Hủa Phăn rồi tập kết tại các cụm bản biên giới giáp Việt Nam. Từ đây, ma túy được các đối tượng người Việt sang mua, vận chuyển về TP Thanh Hóa, hoặc đến nhiều tỉnh, thành trên cả nước tiêu thụ.

Phiên tòa trực tuyến đang được Tòa án Nhân dân tỉnh chú trọng áp dụng trong xét xử tội phạm ma túy.

Theo báo cáo của Tòa án Nhân dân tỉnh, 6 tháng đầu năm tòa án hai cấp trong tỉnh đã thụ lý 1.469 vụ án hình sự với 3.123 bị cáo. Trong đó, riêng án ma túy là 325 vụ với 761 bị cáo. Theo cơ cấu tội phạm hình sự, án ma túy chiếm 22,1% về số vụ và 24,3% về số bị cáo. Với nhiều giải pháp đẩy nhanh tiến độ xét xử, giải quyết án, đến nay đã có 270 vụ án được giải quyết với 606 bị cáo. Tòa đã tuyên phạt 213 bị cáo chịu mức án từ 3 năm đến 7 năm tù; 231 bị cáo chịu mức án từ 7 năm đến 15 năm tù... Đáng nói, tòa đã tuyên 17 bị cáo tù chung thân và tử hình 5 bị cáo. Các bản án được tòa ra quyết định thi hành theo đúng thời gian hạn định của pháp luật.

Như mới đây, Tòa án Nhân dân tỉnh đã mở phiên tòa trực tuyến xét xử sơ thẩm đối với Vàng A Dế, sinh năm 1996, trú tại huyện Mường Lát về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy”. Trong vụ án này, Dế được một đối tượng khác (không rõ danh tính, địa chỉ) thuê vận chuyển gần 9kg ma túy các loại từ Mường Lát đi TP Hải Phòng tiêu thụ. Khi đi đến thị trấn Ngọc Lặc (huyện Ngọc Lặc), đối tượng bị bắt. Căn cứ tính chất, mức độ, hành vi phạm tội của bị cáo, phần tranh tụng tại tòa, hội đồng xét xử đã tuyên phạt Vàng A Dế án tử hình.

Thẩm phán Nguyễn Văn Khuyên, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh khẳng định: Hình phạt mà tòa án áp dụng trong các vụ án hình sự nói chung, án ma túy nói riêng bảo đảm nghiêm minh, tương xứng với tính chất, mức độ, hành vi và nhân thân của người phạm tội trong từng vụ án. Các bản án tuyên đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không kết án oan, sai, không bỏ lọt tội phạm và không có bị cáo phạm tội về ma túy nào bị phạt tù mà cho hưởng án treo.

Cũng theo thẩm phán Nguyễn Văn Khuyên, trong giải quyết, xét xử án hình sự, nhất là án ma túy, tòa án hai cấp trong tỉnh đã chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng, nhằm sớm đưa vụ án ra xét xử công khai. Đồng thời đẩy mạnh tổ chức phiên tòa trực tuyến, nhằm giảm áp lực cho cơ quan tạm giam, tạm giữ và ngăn chặn nguy cơ bị cáo bỏ trốn trong quá trình di lý về tòa án. Quá trình xét xử, tòa luôn chú trọng nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, hiệu quả, không hạn chế thời gian tranh tụng. Trên cơ sở kết quả tranh tụng, hội đồng xét xử đưa ra các phán quyết đúng pháp luật, được Nhân dân, dư luận xã hội ủng hộ. Nhờ vậy, chất lượng giải quyết, xét xử án được nâng lên. Thông qua đó, đã góp phần đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm ma túy nói riêng.

Bài và ảnh: Đồng Thành