Quốc hội Syria ra tuyên bố ủng hộ người dân xây dựng đất nước mới

Khói bốc lên sau cuộc không kích của Israel tại Palmyra, Syria. Ảnh: THX/TTXVN

Hãng thông tấn quốc gia SANA dẫn tuyên bố của Quốc hội Syria nêu rõ: “Chúng tôi ủng hộ nguyện vọng của nhân dân về việc xây dựng một đất nước Syria mới hướng tới tương lai tươi sáng hơn, trên cơ sở luật pháp và công lý”.

Tuyên bố trên được đưa ra sau khi lực lượng đối lập do nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) đứng đầu tuyên bố kiểm soát thủ đô Damascus ngày 8/12, dẫn đến sự chấm dứt chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Cùng ngày, Đại sứ Syria tại LHQ Qusay al-Dahhak tuyên bố Israel phải rút quân khỏi Syria.

Ông Qusay al-Dahhak nhấn mạnh Israel phải tuân thủ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ và thỏa thuận năm 1974, trong đó nêu rõ vùng đệm ở Cao nguyên Golan là khu vực phi quân sự và chỉ có lực lượng LHQ đồn trú ở đây.

Bộ Ngoại giao Iraq cũng lên án mạnh mẽ việc Israel chiếm vùng đệm phi quân sự ở Cao nguyên Golan và các vị trí lân cận khác ở khu vực giáp ranh với Syria. Phóng viên TTXVN tại Trung Đông dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iraq nêu rõ “hành động này vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và các nghị quyết hợp pháp quốc tế liên quan”.

Iraq nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng chủ quyền của Syria và bảo vệ sự ổn định, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, cũng như cần phải kiềm chế can thiệp vào những vấn đề nội bộ của đất nước láng giềng này. Iraq cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Hội đồng Bảo an LHQ, phản đối hành động của Israel và có biện pháp chấm dứt các hành vi vi phạm như vậy.

Trong khi đó, ngày 9/12, người đứng đầu tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR), ông Rami Abdel Rahman cho biết Israel tiếp tục tiến hành nhiều đợt không kích nhắm vào các vị trí quân sự của Syria bao gồm các địa điểm ở thủ đô Damascus, khu vực phía Nam và bờ biển. Người đứng đầu SOHR thông báo: “Những cuộc không kích của Israel nhắm vào các địa điểm quân sự, bao gồm các kho tên lửa chống tăng và vũ khí phòng không”.

Liên quan đến giai đoạn chuyển tiếp ở Syria, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan và Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã có cuộc thảo luận, trong đó đề cập đến việc đưa viện trợ nhân đạo vào Syria và những việc LHQ có thể làm để giúp tái thiết nước này.

Cùng ngày, Văn phòng của Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết ông và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thảo luận khả năng hợp tác với các nhà lãnh đạo mới của Syria. Tuyên bố của Văn phòng Thủ tướng Đức có đoạn: “Cả hai bên đều nhất trí sẵn sàng hợp tác với giới lãnh đạo mới (của Syria) trên cơ sở các quyền cơ bản của con người, cũng như bảo vệ các nhóm dân tộc và tôn giáo thiểu số”.

Hai nhà lãnh đạo còn nhắc lại tầm quan trọng của nghĩa vụ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Syria, đồng thời nhất trí hợp tác nhằm tăng cường cam kết của Liên minh châu Âu (EU) đối với Syria, đặc biệt là thông qua công tác phối hợp với các đối tác Trung Đông hỗ trợ “các tiến trình chính trị toàn diện” ở nước này.

Về phần mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ Pierre-Alain Elchinger cho biết nước này sẵn sàng đóng vai trò trung gian nếu các bên ở Syria đề nghị.

Theo phóng viên TTXVN tại Geneva, ông Elchinger nêu rõ: “Thụy Sĩ sẵn sàng cung cấp các cơ sở tốt nhất của mình nếu các bên liên quan (ở Syria) đưa ra lời đề nghị. Thụy Sĩ kêu gọi tất cả các bên tham gia đối thoại và chuyển tiếp hòa bình”.

Trong diễn biến mới nhất, các nhà ngoại giao Qatar đã khởi động kênh liên lạc với nhóm HTS. Một quan chức Qatar tiết lộ Doha có kế hoạch tiếp xúc với thủ lĩnh HTS Mohamed Al-Bashir trong ngày 10/12, sau khi nhân vật này được bổ nhiệm làm người đứng đầu chính quyền chuyển tiếp của Syria. Trọng tâm của cuộc tiếp xúc là nhấn mạnh “yêu cầu đối với HTS và các nhóm khác về việc duy trì trật tự và bảo vệ các thể chế công cộng của Syria trong thời kỳ chuyển tiếp”.

Các nước trong khu vực đang cố gắng thiết lập những mối liên hệ mới với HTS và các nhóm nổi dậy khác đã tham gia chiến dịch tấn công chớp nhoáng từ ngày 27/11 giành quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ Syria, dẫn đến bước ngoặt thay đổi cục diện trên chính trường Syria. Lực lượng nổi dậy đã chiếm giữ các vùng đất của chính phủ và giành quyền kiểm soát thủ đô Damascus từ sáng sớm 8/12 (giờ địa phương).

Theo Reuters, ngày 10/12, hai nguồn tin an ninh khu vực và một nguồn tin an ninh Syria cho biết lực lượng quân sự Israel đã tiến vào miền Nam Syria tới điểm chỉ cách thủ đô Damascus khoảng 25km về phía Tây Nam.

Nguồn tin an ninh Syria cho hay quân đội Israel đã tới Qatana, địa điểm nằm trong lãnh thổ Syria, cách khu phi quân sự 10km về phía Đông. Khu phi quân sự này là vùng đệm ngăn cách giữa Syria và Cao nguyên Golan đang bị Israel chiếm đóng. Quân đội Israel từ chối bình luận về thông tin trên.

Theo phóng viên TTXVN tại Geneva, ngày 9/12, người đứng đầu Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR), ông Filippo Grandi đã gửi thông điệp tới người dân Syria, kêu gọi bình tĩnh trong thời điểm xuất hiện thông tin cho rằng hàng triệu người tị nạn Syria đang cân nhắc khả năng hồi hương.

Trong thông điệp, ông Grandi chia sẻ: “Đây là cơ hội lớn để Syria tiến tới hòa bình và để người dân bắt đầu trở về nhà. Tuy nhiên, với tình hình vẫn còn chưa chắc chắn, hàng triệu người tị nạn cần đánh giá thận trọng mức độ an toàn trước khi thực hiện hành động đó… Cần kiên nhẫn và cảnh giác khi cân nhắc các lựa chọn”.

Hiện nay, các nước châu Âu đã tạm dừng xem xét đơn xin tị nạn của người Syria cho đến khi có thông báo mới. Ông Grandi nhận định: “Quá trình chuyển tiếp cần tôn trọng quyền, cuộc sống và nguyện vọng của mọi người dân Syria, bất kể dân tộc, tôn giáo hay niềm tin chính trị. Điều này rất quan trọng để mọi người cảm thấy an toàn”. Ông cũng cho biết thêm UNHCR sẵn sàng hỗ trợ các quốc gia tổ chức những hoạt động hồi hương tự nguyện.

Cùng ngày, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, ông Tayyip Erdogan cho biết nước này sẽ mở cửa khẩu biên giới Yayladagi với Syria để quản lý quá trình hồi hương an toàn và tự nguyện của hàng triệu người di cư Syria đang lưu trú tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Phát biểu sau cuộc họp nội các tại Ankara, ông Erdogan thông báo đang mở cửa khẩu biên giới Yayladagi để ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn và thông thoáng giao thông. Ông cho biết Thổ Nhĩ Kỳ sẽ quản lý việc xử lý đơn hồi hương tự nguyện của những người nhập cư theo cách phù hợp với mục đích tiếp đón của nước này.

Cửa khẩu Yayladagi gần rìa phía Tây Bắc của Syria, đã bị đóng cửa từ năm 2013 do giao tranh gần biên giới. Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia thành viên NATO, đang tiếp nhận khoảng 3 triệu người di cư và tị nạn Syria, trở thành quốc gia tiếp nhận nhiều người Syria nhất.

Ankara cũng kiểm soát nhiều vùng đất ở miền Bắc Syria sau một số cuộc tấn công qua biên giới nhằm vào lực lượng dân quân YPG người Kurd ở Syria, mà Ankara coi là sự mở rộng của nhóm Đảng Công nhân người Kurd (PKK).

Liên quan đến phản ứng của các nước về Syria, ngày 9/12, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản, ông Yoshimasa Hayashi cho biết chính phủ nước này đang theo dõi sát diễn biến tình hình tại Syria với sự quan tâm sâu sắc, đồng thời bày tỏ quan ngại về khả năng xảy ra khủng hoảng nhân đạo tại Trung Đông.

Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng phát thông báo bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình bất ổn tại Trung Đông, nhất là Syria, đồng thời hy vọng tình hình bạo lực sẽ nhanh chóng chấm dứt để người dân nước này có thể được hưởng các quyền lợi cơ bản, quyền tự do và thịnh vượng.

Thông báo nhấn mạnh tương lai của Syria, vốn có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với hòa bình và ổn định ở khu vực Trung Đông, phải do người Syria quyết định. Các bên liên quan cần tôn trọng tối đa ý chí nguyện vọng của người dân Syria, đóng góp vai trò mang tính xây dựng đối với hòa bình và ổn định tại khu vực.

Nhật Bản kêu gọi các bên liên quan chấm dứt ngay bạo lực, tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm cả luật nhân đạo quốc tế và thực hiện mọi biện pháp cần thiết để giảm bớt căng thẳng ở Trung Đông.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tái khẳng định Mỹ sẽ không để tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng lợi dụng giai đoạn hiện nay để tái lập năng lực ở Syria. Ông cũng khẳng định người dân Syria phải lựa chọn tương lai của mình, và những tuyên bố của phe đối lập về việc xây dựng nền quản trị toàn diện là đáng hoan nghênh, nhưng thước đo thực sự sẽ nằm ở hành động của họ, không chỉ ở lời nói.

H.N (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)