Quốc hội Đức thông qua kế hoạch vay nợ kỷ lục nhằm củng cố quốc phòng

Dự luật cho phép Chính phủ Đức tăng vay nợ để hiện đại hóa quốc phòng và cải thiện cơ sở hạ tầng, phá vỡ chính sách tài khóa thắt chặt kéo dài hàng thập kỷ.

Cuộc bỏ phiếu tại Bundestag kết thúc với 513 phiếu thuận, đủ để sửa đổi hiến pháp. Tuy nhiên, kế hoạch vẫn cần Thượng viện (Bundesrat) thông qua vào thứ Sáu. Nếu được phê duyệt, đây sẽ là một trong những thay đổi tài chính lớn nhất của Đức, giúp nước này củng cố an ninh và nâng cấp hạ tầng quan trọng trong bối cảnh châu Âu đối mặt với nhiều thách thức an ninh.

Kế hoạch tài chính và những thay đổi quan trọng

Đề xuất của ông Merz bao gồm việc thành lập một quỹ đặc biệt trị giá 500 tỷ euro (550 tỷ USD) để cải tạo bệnh viện, trường học, đường sá và năng lượng trong vòng 12 năm. Ngoài ra, 400 tỷ euro (440 tỷ USD) sẽ được phân bổ để tăng cường năng lực quân sự, đưa Bundeswehr thoát khỏi tình trạng thiếu hụt kéo dài. Một điểm cốt lõi trong kế hoạch là việc nới lỏng "phanh nợ", quy định tài khóa được đưa vào hiến pháp năm 2009 để kiểm soát mức thâm hụt ngân sách. Theo đó, chi tiêu quốc phòng vượt mức 1% GDP sẽ không bị ràng buộc bởi giới hạn vay nợ, giúp chính phủ linh hoạt hơn trong quản lý ngân sách.

Ông Friedrich Merz, Thủ tướng tương lai của Đức. Ảnh: X/_FriedrichMerz

Chính quyền liên bang cũng tạo điều kiện cho 16 bang của Đức vay thêm 15 tỷ euro (16,5 tỷ USD) để đầu tư vào các dự án quan trọng, đặc biệt là năng lượng tái tạo và hạ tầng giao thông. Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, Đức đề xuất một gói đầu tư quy mô lớn như vậy nhằm khắc phục các vấn đề tồn đọng trong hạ tầng và quốc phòng.

Quyết định này đánh dấu sự thay đổi quan điểm của ông Merz, người từng phản đối nới lỏng các quy tắc tài chính. Tuy nhiên, ông lập luận Đức cần thích ứng với tình hình an ninh đầy biến động. Ông nhấn mạnh mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương với Mỹ không còn ổn định, đặc biệt là dưới chính quyền Donald Trump, người bày tỏ sự thờ ơ với các vấn đề của châu Âu. Ông Merz khẳng định Đức cần chủ động hơn trong việc bảo vệ châu Âu và giảm sự phụ thuộc vào Washington.

Tuy nhiên, kế hoạch này vấp phải nhiều tranh cãi trong Quốc hội. Đảng cực hữu Alternative for Germany (AfD) và cực tả Die Linke lên án chính phủ vì gia tăng gánh nặng nợ công, cho rằng thế hệ tương lai sẽ phải trả giá cho quyết định này. Trong phiên tranh luận kéo dài bốn giờ tại Bundestag, lãnh đạo AfD Tino Chrupalla chỉ trích ông Merz vì từ bỏ nguyên tắc tài khóa mà ông từng kiên trì theo đuổi. Ông Chrupalla dẫn lời Wolfgang Schäuble, cựu Bộ trưởng Tài chính Đức, người luôn nhấn mạnh chi tiêu phải nằm trong giới hạn ngân sách cho phép.

Đảng Dân chủ Xã hội (SPD), đối tác liên minh tiềm năng của ông Merz, ủng hộ kế hoạch này, khẳng định Bundeswehr cần cải tổ ngay để đáp ứng yêu cầu an ninh. Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius tuyên bố an ninh quốc gia không thể bị giới hạn bởi các quy tắc tài chính cứng nhắc. Ông cảnh báo nếu không đầu tư kịp thời, Đức sẽ mất khả năng phòng thủ.

Dù ban đầu do dự, Đảng Xanh cuối cùng ủng hộ sau khi ông Merz cam kết dành 110 tỷ USD từ quỹ hạ tầng để hỗ trợ chuyển đổi kinh tế và bảo vệ khí hậu. Đồng lãnh đạo Franziska Brantner nhấn mạnh Đảng Xanh sẽ giám sát chặt chẽ việc thực thi để đảm bảo nguồn vốn phục vụ lợi ích chung.

Đọc thêm: Thủ tướng Đức tương lai bác bỏ khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân

Thị trường tài chính phản ứng tích cực. Lợi suất trái phiếu chính phủ Đức tăng, đồng euro mạnh lên khi giới đầu tư kỳ vọng nền kinh tế phục hồi sau hai năm trì trệ. Các chuyên gia nhận định kế hoạch này giúp cải thiện hạ tầng và năng lực quốc phòng ngắn hạn, nhưng cần cải cách hành chính, lương hưu và thị trường lao động để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

Dự luật vẫn cần Thượng viện (Bundesrat) thông qua với đa số hai phần ba. Bang Bavaria, một trong những bang có ảnh hưởng lớn, tuyên bố ủng hộ, giúp gia tăng cơ hội thành công của Merz.

Nếu được thông qua vào thứ Sáu, dự luật sẽ cung cấp nguồn tài chính mạnh mẽ để Đức hiện đại hóa hạ tầng và củng cố quốc phòng, đánh dấu một trong những thay đổi tài khóa quan trọng nhất trong lịch sử nước này.

Tùng Lâm