Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa cần cụ thể hơn

06/3/2025 Gốc

Tại Phiên họp thẩm tra sơ bộ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa diễn ra sáng 6/3, nhiều đại biểu cho rằng, trong bối cảnh khoa học công nghệ, quản lý sản phẩm liên quan đến thương mại điện tử ngày càng phát triển thì việc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa cần cụ thể hơn.

Sáng 6/3, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tổ chức Phiên họp thẩm tra sơ bộ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Chủ nhiệm Ủy ban Lê Quang Huy chủ trì Phiên họp.

Tham dự Phiên họp có các Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường và thành viên, đại diện một số Ủy ban của Quốc hội và Bộ ngành liên quan.

Toàn cảnh Phiên họp

Đề cập về sự cần thiết của việc sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật này được Quốc hội thông qua năm 2007, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2008 là văn bản pháp luật quan trọng, điều chỉnh các quan hệ liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Luật được xây dựng và ban hành trong bối cảnh Việt Nam đàm phán, gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), yêu cầu Việt Nam phải hoàn thiện khung pháp lý về tiêu chuẩn chất lượng, tăng cường tính minh bạch trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa phù hợp tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, loại bỏ rào cản kỹ thuật thương mại không cần thiết, thúc đẩy thuận lợi hóa thương mại toàn cầu.

Qua gần 17 năm thực hiện, các văn bản hướng dẫn, chất lượng sản phẩm, hàng hóa ngày càng được nâng lên; sản phẩm, hàng hóa được kiểm soát chặt chẽ từ khâu trước khi đưa ra thị trường cho đến khâu sau khi đưa ra thị trường. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa được ban hành đầy đủ.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định

Đánh giá sau 17 năm thực hiện cho thấy, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa 2007 đã phát sinh một số bất cập, hạn chế, đòi hỏi phải sửa đổi để phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy sự phát triển.

Nội dung sửa đổi, bổ sung các điều, khoản tại Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa nhằm để thể chế hóa thực hiện Chính sách “Đổi mới việc xác định sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn (sản phẩm, hàng hóa nhóm 2) và hoạt động kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa”; thể chế hóa thực hiện Chính sách “Ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa”; thể chế hóa thực hiện Chính sách “Phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế”; thể chế hóa thực hiện Chính sách “Tăng cường tính hiệu quả của hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đẩy mạnh phân công, phân cấp quản lý để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay”.

Đơn giản tối đa thủ tục hành chính, tránh chồng chéo, trùng lặp

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Ủy viên là ĐBQH chuyên trách Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn khẳng định, Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo chưa bổ sung vào cơ sở pháp lý là Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột pháp phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 193/2025/QH15 ngày 19/2/2025 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ngoài ra, Báo cáo tổng kết thực tiễn thi hành luật chưa đánh giá đầy đủ mô hình quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, thực trạng của sản phẩm, hàng hóa trong nước hiện nay; thực tiễn hoạt động công bố hợp chuẩn, hợp quy, bất cập trong xác định các tiêu chí phân loại và quản lý hàng hóa nhóm 1 và hàng hóa nhóm 2. Do vậy, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung nội dung này.

Ủy viên là ĐBQH chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn

Nội dung dự thảo Luật cơ bản bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp. Qua rà soát cho thấy, Cơ quan chủ trì soạn thảo đã phát hiện có 14 trong tổng số 88 Luật, Pháp lệnh có nội dung vướng mắc, chưa thống nhất với Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, cơ quan soạn thảo mới chỉ nêu các nhóm vướng mắc bất cập trong các luật liên quan mà chưa chỉ ra và tổng hợp cụ thể các điểm, khoản có nội dung vướng mắc, chưa thống nhất trong các Luật, chưa đưa ra các quy định cụ thể cần sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật. Do vậy, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát các dự án luật có liên quan, nhất là Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Giao dịch điện tử, Luật Thương mại, Luật Dược, Luật Thú y…

Để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc thực hiện quy định trên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát các quy định về trình tự, thủ tục công bố hợp chuẩn, hợp quy cho phù hợp với điều kiện thực tế theo hướng đơn giản tối đa thủ tục hành chính, tránh chồng chéo, trùng lặp và áp dụng các công nghệ mới trong việc công bố hợp quy, quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa nhằm tiết kiệm chi phí. Nghiên cứu kỹ lưỡng cơ sở pháp lý và thực tiễn, đề xuất phương án hoàn thiện các quy định liên quan đến công bố hợp quy sản phẩm, hàng hóa.

Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa đi đôi với bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu

Trong khuôn khổ Phiên họp, các ĐBQH đã cho ý kiến vào các nội dung như: Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa; ứng dụng khoa học công nghệ, truy xuất nguồn gốc sản phẩm...

Đại biểu Quốc hội và khách mời tham dự Phiên họp

Đóng góp ý kiến vào dự án Luật, Ủy viên là ĐBQH chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải đề xuất phương án bổ sung quy định về an ninh, an toàn thông tin trong Điều 7b. Có thể thêm một khoản quy định “Việc ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa phải đi đôi với đảm bảo an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu theo quy định của pháp luật về an ninh mạng”.

Ngoài ra, Nghị quyết 10-NQ/TW yêu cầu xóa bỏ các rào cản bất hợp lý đối với doanh nghiệp. Dự án Luật đã bãi bỏ quy định thu phí kiểm tra chất lượng trùng lặp (phù hợp Luật Phí, lệ phí) và chỉnh sửa quy định xử phạt cho thống nhất. Đây là bước sửa đổi tích cực nhưng một số thủ tục quản lý chất lượng chuyên ngành chồng chéo (giữa Luật này và Luật An toàn thực phẩm, Luật Quản lý chuyên ngành khác về kiểm tra chất lượng) chưa được đề cập để tháo gỡ. Chẳng hạn, nội dung truy xuất nguồn gốc sản phẩm hiện cũng quy định rải rác ở luật khác nhưng dự thảo chưa nêu giải pháp phối hợp, dẫn đến nguy cơ chồng chéo trong thi hành.

Ủy viên là ĐBQH chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải

Liên quan đến quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Ủy viên chuyên trách Hội đồng Dân tộc Tráng A Dương cho rằng, người tiêu dùng được cung cấp thông tin về sản phẩm hàng hóa. Tuy nhiên, đối với những tổ chức, doanh nghiệp vừa là chủ thể sản xuất, tiêu dùng sản phẩm thì việc quản lý sản phẩm hàng hóa đó như thế nào để đảm bảo việc công khai chất lượng sản phẩm được an toàn đến với người dân là vấn đề cần nghiên cứu kỹ lưỡng.

Nếu hàng hóa bị mắc lỗi thì việc tiếp nhận đơn thư, giải quyết khiếu nại cũng phải quy định rõ ràng. Đặc biệt là trong bối cảnh khoa học công nghệ, quản lý sản phẩm liên quan đến thương mại điện tử ngày càng phát triển thì việc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa cần được cụ thể hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại Phiên họp

Phát biểu kết luận Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Lê Quang Huy khẳng định sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam mở cửa thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng, dẫn đến hoạt động kinh tế đi vào chiều sâu, thực chất hơn, doanh nghiệp xuất khẩu ngày càng đối mặt với nhiều quy định, yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật tại các thị trường nước ngoài.

Tất cả những ý kiến đóng góp của các đại biểu sẽ được tiếp thu, tổng hợp trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Phiên họp tháng 3/2025.

Một số hình ảnh tại Phiên họp: