Mục tiêu tăng trưởng quý I/2025: Thách thức nhưng có giải pháp!

Nhận diện bức tranh kinh tế 2 tháng

Theo nhận định của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), bên cạnh những điểm sáng thể hiện qua tiến độ gieo cấy lúa đông xuân tăng so với cùng kỳ năm trước, chăn nuôi phát riển, nuôi trồng thủy sản thuận lợi khi giá các sản phẩm tăng cao. Sản xuất công nghiệp 2 tháng đầu năm tăng 7,2%, là mức tăng cao nhất của cùng kỳ giai đoạn 2021-2025, trong đó chỉ số sản xuất ngành chế biến, chế tạo tăng 9,3%, cùng kỳ chỉ tăng 6,6%.

Hoạt động thương mại sôi động, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 2 tháng đầu năm đạt 127,07 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Nhiều hoạt động thu hút khách du lịch quốc tế tiếp tục được đẩy mạnh… thì bức tranh kinh tế 2 tháng đầu năm vẫn bộc lộ những tồn tại, hạn chế.

Việt Nam cần tạo thuận lợi cho khu vực doanh nghiệp hoạt động. Ảnh minh họa

Cụ thể, tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 2 tháng đầu năm 2025 đạt 12%, nhưng chỉ cao hơn cùng kỳ năm 2023 trong giai đoạn 5 năm qua (2021-2025), với mức tăng trưởng âm 13,3%, còn so với cùng kỳ các năm còn từ 2021, 2022, 2024 lại đều thấp hơn, với mức tăng lần lượt của các năm 2021 tăng 22,15; năm 2022, tăng 15,2%; năm 2024 tăng 18,2%.

Đặc biệt, theo TS Võ Trí Thành – nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), thách thức đối với tăng trưởng kinh tế quý I/2025 còn thể hiện thông qua việc doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cao hơn hẳn số doanh nghiệp gia nhập thị trường.

Cụ thể, theo số liệu Cục Thống kê công bố mới đây, 2 tháng đầu năm 2025, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 67 nghìn doanh nghiệp, cao hơn số doanh nghiệp gia nhập thị trường là 49,8 nghìn doanh nghiệp. Trong số đó, số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 3,8 nghìn doanh nghiệp, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất của cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2021-2025.

Ngoài ra, theo nhận định của TS Võ Trí Thành, sức cầu tiêu dùng 2 tháng đầu năm mặc dù tăng 9% nhưng đó chỉ là mức tăng danh nghĩa, còn tăng thực chỉ khoảng 6%, đây là mức tăng tiêu dùng thấp. Chưa kể, chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam trong 3 tháng gần đây liên tục dưới ngưỡng trung bình, cụ thể tháng 2/2025 đạt 49,2 điểm; tháng 1/2025 đạt 48,9 điểm và tháng 12/2025 là 49,8 điểm.

‘Ngành dệt may được đánh giá có tín hiệu tốt nhưng đơn hàng cũng chỉ đến hết tháng 6/2025’ – TS Võ Trí Thành thông tin và cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng quý I/2025 và cả năm 2025 là không hề đơn giản.

Trong khi đó, theo phân tích của các chuyên gia từ Cục Thống kê, chỉ số IIP ngành khai khoáng 2 tháng đầu năm 2025 giảm 9,4% so với cùng kỳ năm trước và là mức giảm nhiều nhất của cùng kỳ trong 5 năm qua. Sản lượng một số sản phẩm ngành khai khoáng 2 tháng đầu năm giảm nhiều như: Dầu mỏ thô khai thác giảm 12,8%; khí đốt thiên nhiên dạng khí giảm 21,9%; khí hóa lỏng LPG giảm 7,9%. Trong khi, mục tiêu tăng trưởng ngành khai khoáng quý I/2025 theo kịch bản là 8%, tuy nhiên kết quả 2 tháng đầu năm cho thấy khả năng đạt mục tiêu là khó khăn.

Bên cạnh đó, chỉ số sản xuất ngành chế biến, chế tạo 2 tháng đầu năm 2025 tăng 9,3%, chỉ thấp hơn cùng kỳ năm 2021 là 9,4%, trong khi đó mục tiêu đặt ra trong quý I/2025 là giá trị tăng thêm của ngành chế biến, chế tạo phải tăng 9,8%. Để đạt đươc mục tiêu tăng trưởng của quý I/2025 là 7,7%, thì tốc độ tăng IIP của ngành chế biến, chế tạo phải ít nhất trên 10%, đây là thách thức không nhỏ với sản xuất công nghiệp quý I/2025…

Các chuyên gia kinh tế đề xuất, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cần có lộ trình để tạo thuận lợi cho khu vực doanh nghiệp. Ảnh minh họa

Giải pháp nào để đạt tăng trưởng?

Để đạt mục tiêu tăng trưởng 7,7% trong quý I/2025 và 8% trở lên trong năm 2025, TS Võ Trí Thành cho rằng, Việt Nam cần tập trung các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, kích cầu tiêu dùng và tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động. Đặc biệt, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cần có lộ trình để tạo thuận lợi cho khu vực doanh nghiệp.

Cùng quan điểm trên, TS Nguyễn Đức Kiên – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - cũng cho rằng, việc tăng thuế cần có lộ trình và dựa vào ‘sức khỏe’ doanh nghiệp.

Trong khi đó, Cục Thống kê kiến nghị, để đạt được mục tiêu tăng trưởng quý I và 8% trở nên trong năm 2025, Việt Nam cần tập trung một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể. Trong đó, bên cạnh phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hài hòa hiệu quả các chính sách, bao gồm cả chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, cộng với điều hành chính sách tài khóa mở rộng, hợp lý cần đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng hiện đại hóa, nâng cao năng suất, chất lượng của sản phẩm các ngành công nghiệp có lợi thế, phát triển các lĩnh vực công nghiệp mới nổi như chip, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, phát triển công nghiệp hỗ trợ…

Nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế quý I và cả năm 2025, Việt Nam cũng cần thúc đẩy xuất khẩu, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng đa dạng hóa chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất và thị trường xuất nhập khẩu gắn với nâng cao chất lượng sản phẩm; tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng khu vực xuất khẩu. Khai thác hiệu quả hơn 17 hiệp định thương mại tự do đã ký kết nhằm đẩy mạnh xuất khẩu vào các thị trường lớn, đủ năng lực, đồng thời tăng khai thác vào các thị trường mới như thị trường Trung Đông, Halal, Mỹ Latinh, châu Phi…

Đặc biệt, Cục Thống kê lưu ý, cần có giải pháp mạnh mẽ quyết liệt, kịp thời gian để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, nhất là những dự án trọng điểm quốc gia, các công trình trọng điểm và các chương trình mục tiêu quốc gia. Có chính sách ưu đãi, tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi, thu hút các dự án lớn, trọng điểm quốc gia, các dự án công nghệ cao,… thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia đầu tư, đặt trụ sở và thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam.

Nguyễn Hòa