Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc ngày càng sâu sắc, toàn diện và thực chất

Cách đây 75 năm, ngày 18/1/1950 đã đi vào lịch sử quan hệ Việt Nam-Trung Quốc như một mốc son quan trọng.

Sau khi được thành lập (tháng 10/1949) không lâu, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam).

75 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, đến nay quan hệ láng giềng hữu nghị, Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện và “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược” ngày càng phát triển, sâu sắc, toàn diện và bền vững.

Những dấu mốc lịch sử

Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng gần gũi. Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 18/1/1950. 75 năm qua kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, dòng chảy chính trong quan hệ Việt Nam-Trung Quốc là hữu nghị hợp tác.

Quan hệ hữu nghị vừa là đồng chí, vừa là anh em do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông đích thân gây dựng và được nhiều thế hệ lãnh đạo hai nước dày công vun đắp đã trở thành tài sản quý báu của cả hai dân tộc.

Hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước đã kề vai sát cánh, dành cho nhau sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn và quý báu, góp phần vào thành công của sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước.

Hai bên đã xác định phát triển quan hệ hai nước theo phương châm “Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” (năm 1999) và tinh thần “Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt” (năm 2005).

Năm 2008, hai bên nhất trí thiết lập khuôn khổ quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc, khung hợp tác cao nhất, nội hàm sâu rộng nhất trong quan hệ của Việt Nam với các nước trên thế giới.

Trung Quốc cũng là quốc gia đầu tiên cùng Việt Nam xây dựng khuôn khổ hợp tác này.

Những năm qua, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực có nhiều biến động phức tạp, khó lường, tác động nhiều chiều tới tình hình chính trị, kinh tế toàn cầu, nhưng với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, cùng với nỗ lực chung của các cấp, các ngành và nhân dân hai nước, quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc về tổng thể phát triển tốt đẹp, đạt nhiều kết quả quan trọng, thực chất.

Chiều 31/10/2022, tại Đại Lễ đường nhân dân ở Thủ đô Bắc Kinh, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình chủ trì lễ đón chính thức Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

Sau chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tháng 10/2022 và chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tháng 12/2023, hai Đảng, hai nước đã xác lập định vị mới cho quan hệ song phương, tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược,” tiếp thêm động lực mạnh mẽ để hai Đảng, hai nước không ngừng củng cố và tăng cường quan hệ láng giềng hữu nghị và hợp tác toàn diện.

Hai nước đã đề ra phương hướng “6 hơn” bao gồm: Tin cậy chính trị cao hơn; hợp tác quốc phòng-an ninh thực chất hơn; hợp tác thực chất sâu sắc hơn; nền tảng xã hội vững chắc hơn; phối hợp đa phương chặt chẽ hơn; bất đồng được kiểm soát, giải quyết tốt hơn.

Trên cở sở đó, quan hệ hai nước tiếp tục duy trì xu thế phát triển tích cực, lan tỏa mạnh mẽ đến các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân, hình thành không khí hợp tác sôi động, hiệu quả, thiết thực.

Hai bên đánh giá quan hệ hai nước đang ở mức độ sâu sắc, toàn diện và thực chất nhất từ trước tới nay.

Từ đầu năm 2024 đến nay, các hoạt động trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp tiếp tục diễn ra một cách sôi động, theo hình thức linh hoạt, cả trên kênh Đảng, Nhà nước và giao lưu nhân dân. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội (Nhân đại) và Mặt trận Tổ quốc (Chính hiệp) hai nước thông qua các hình thức linh hoạt, thường xuyên gặp gỡ, tiếp xúc, trao đổi mật thiết, góp phần tăng cường tin cậy chính trị, củng cố vững chắc cho nền tảng chính trị của quan hệ hai Đảng, hai nước.

Đặc biệt, chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm (nay là Tổng Bí thư Tô Lâm) hồi tháng 8/2024 là một hoạt động đối ngoại đặc biệt quan trọng giữa hai nước trong năm 2024.

Đây là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của đồng chí Tô Lâm, được thực hiện ngay sau khi Chủ tịch nước Tô Lâm được bầu giữ chức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam.

Điều này khẳng định cả hai nước coi trọng và mong muốn làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc trong giai đoạn mới.

Chuyến thăm thành công tốt đẹp trên mọi phương diện, góp phần thúc đẩy quan trọng đối với việc xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược, đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.

Điểm nhấn quan trọng của chuyến thăm là hai bên đã ra “Tuyên bố chung về việc tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc,” có ý nghĩa chiến lược, nỗ lực vì hạnh phúc của nhân dân hai nước, vì sự nghiệp hòa bình và tiến bộ của nhân loại.

Trong các cuộc trao đổi, lãnh đạo hai bên đã đạt nhận thức chung rộng rãi về việc tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc theo định hướng “6 hơn,” trọng tâm là cụ thể hóa các nhận thức chung và thỏa thuận giữa hai bên.

Hai bên đều khẳng định coi nước kia là ưu tiên trong chính sách đối ngoại của nước mình. Trung Quốc nhấn mạnh kiên trì chính sách hữu nghị với Việt Nam và luôn coi Việt Nam là hướng ưu tiên trong ngoại giao láng giềng.

Việt Nam khẳng định luôn coi quan hệ với Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa của Việt Nam.

Tiếp nối sau chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm hồi tháng 8/2024, lãnh đạo cấp cao hai nước liên tục có các cuộc tiếp xúc, gặp gỡ song phương khác như Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường thăm chính thức Việt Nam (tháng 10/2024); Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhân dịp tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo Nhóm BRICS mở rộng tại Kazan (Liên bang Nga) (ngày 23/10/2024); Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị thượng đỉnh GMS lần thứ 8, Hội nghị ACMECS lần thứ 10, Hội nghị CLMV lần thứ 11 và thăm làm việc tại Trung Quốc (tháng 11/2024); Chủ tịch nước Lương Cường gặp Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhân dịp tham dự Tuần lễ cấp cao APEC 2024 tại Lima (Peru) (ngày 15/11/2024); Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhân dịp tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Brazil (ngày 18/11/2024); Tổng Bí thư Tô Lâm điện đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình (ngày 15/1/2025).

Các hoạt động trao đổi, tiếp xúc cấp cao diễn ra liên tục, thường xuyên đã góp phần tăng cường tin cậy chính trị, củng cố vững chắc cho nền tảng chính trị của quan hệ hai Đảng, hai nước.

Trên các diễn đàn đa phương, hai nước cũng tích cực phối hợp, thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác tại khu vực và trên thế giới, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Hợp tác toàn diện trên mọi lĩnh vực

Quan hệ chính trị-ngoại giao phát triển tốt đẹp đã trở thành điểm tựa cho việc mở rộng hợp tác giữa hai nước Việt-Trung. Trong thời gian qua, với sự nỗ lực chung của hai bên, hợp tác giữa Việt Nam-Trung Quốc trong các lĩnh vực tiếp tục đạt tiến triển mới, ngày càng sâu sắc, toàn diện và thực chất.

Hai nước không ngừng thúc đẩy hợp tác thiết thực trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về kinh tế-thương mại, đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng, văn hóa, giáo dục, du lịch, giao lưu nhân dân.

Đặc biệt, hợp tác kinh tế-thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc duy trì đà phát triển mạnh mẽ, giữ tăng trưởng ổn định, bền vững, ngày càng đi vào chiều sâu.

Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Trung Quốc với thế giới và tiếp tục duy trì vị thế là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN.

Năm 2023, kim ngạch thương mại hai bên đạt 171,9 tỷ USD. Năm 2024, hợp tác kinh tế-thương mại tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ hai nước, với kim ngạch thương mại đạt 205,23 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu nhóm hàng nông sản sang Trung Quốc tiếp tục duy trì mức tăng trưởng cao.

Các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam từ hoa quả đến thực phẩm chế biến đang tạo ra chỗ đứng trên thị trường Trung Quốc.

Hiện Việt Nam đã có 14 mặt hàng nông sản xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, gồm tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, măng cụt, thạch đen, vải, chanh dây và sầu riêng.

Lễ xuất khẩu 18 tấn sầu riêng chính ngạch đầu tiên sang Trung Quốc theo Nghị định thư ký kết giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam với Tổng cục Hải quan Trung Quốc tại Cần Thơ (17/3/3023). (Ảnh: TTXVN)

Công tác mở cửa thị trường cho sản phẩm nông sản thời gian gần đây đã ghi nhận kết quả tích cực, theo đó, hai nước đã ký kết Nghị định thư cho phép trái dừa tươi, sầu riêng đông lạnh và cá sấu nuôi của Việt Nam được chính thức xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, tiếp tục góp phần vào tăng trưởng xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc trong năm 2024 và những năm tiếp theo.

Về đầu tư, Trung Quốc tiếp tục đứng đầu về số lượng dự án đầu tư được cấp phép mới vào Việt Nam. Tính lũy kế đến hết tháng 12/2024, tổng vốn FDI đăng ký của Trung Quốc tại Việt Nam là 30,8 tỷ USD với 5.111 dự án còn hiệu lực, đứng thứ 6/147 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Riêng trong năm 2024, Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam 4,73 tỷ USD với hơn 955 dự án cấp mới, tăng 3,1% so với cùng kỳ.

Về du lịch, với 1,75 triệu lượt người du lịch Việt Nam năm 2023, Trung Quốc đứng thứ hai trong số các thị trường gửi khách đến Việt Nam.

Năm 2024 tiếp tục ghi nhận nhiều dấu ấn khởi sắc trong hợp tác du lịch Việt Nam-Trung Quốc. Lượng khách du lịch Trung Quốc tới Việt Nam trong năm 2024 đạt 3,74 triệu lượt tăng 114,4% so với cùng kỳ.

Hợp tác văn hóa, giáo dục, giao lưu nhân dân, đặc biệt là giao lưu giữa thế hệ trẻ hai nước Việt Nam-Trung Quốc, ngày càng đi vào thực chất, giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, tăng cường tình hữu nghị giữa hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước.

Đến nay, đã có gần 60 tỉnh/thành phố của Việt Nam thiết lập quan hệ hợp tác hữu nghị với các địa phương Trung Quốc. Các đoàn thể, tổ chức chính trị-xã hội, địa phương hai bên đã thiết lập và tổ chức định kỳ nhiều cơ chế, chương trình hợp tác.

Hợp tác về giáo dục giữa hai nước tăng mạnh, hiện Việt Nam có 23.000 du học sinh đang học tập tại Trung Quốc, gấp đôi so với giai đoạn trước dịch COVID-19. Hai bên cũng tổ chức nhiều hoạt động giao lưu khác như Liên hoan nhân dân biên giới Việt-Trung, Diễn đàn nhân dân Việt-Trung, Giao lưu hữu nghị giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc, hợp tác giữa các địa phương, nhất là các tỉnh, khu biên giới được tăng cường với nhiều hình thức đa dạng.

Các hoạt động này đã góp phần củng cố nền tảng hữu nghị vững chắc cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc tiếp tục phát triển lành mạnh, ổn định.

Năm 2025: Làm sâu đậm “Năm giao lưu nhân văn Việt Nam-Trung Quốc”

Năm 2025 đánh dấu mốc quan trọng trong quan hệ Việt Nam-Trung Quốc khi hai nước kỷ niệm 75 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (18/1/1950-18/1/2025).

Lãnh đạo hai nước đã nhất trí lấy năm 2025 là “Năm giao lưu nhân văn Việt Nam-Trung Quốc,” cùng phối hợp tổ chức chuỗi hoạt động chúc mừng nhân dịp kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Trung Quốc; tăng cường giao lưu văn hóa, hợp tác về truyền thông, tin tức, xuất bản, phát thanh, truyền hình; tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe, y học cổ truyền, phòng chống, giảm thiểu tác hại thiên tai; mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác địa phương, giao lưu nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ; thúc đẩy hợp tác du lịch, mở thêm đường bay, khuyến khích ngày càng nhiều hơn du khách sang du lịch ở nước bên kia.

Ngày 15/1/2025, ngay trước thềm ngày kỷ niệm 75 năm quan hệ song phương và trong không khí phấn khởi khi hai dân tộc đang chuẩn bị đón Tết cổ truyền Ất Tỵ 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình.

Tổng Bí thư Tô Lâm điện đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Đây là sự khởi đầu quan trọng và rất tốt đẹp của Năm giao lưu nhân văn Việt Nam-Trung Quốc, thể hiện sự coi trọng cao độ và ưu tiên hàng đầu của mỗi bên đối với quan hệ hai Đảng, hai nước, định hướng cho các hoạt động hợp tác hiệu quả giữa hai Đảng, hai nước trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

Tại cuộc điện đàm, trong không khí chân thành, cởi mở, hữu nghị, hai đồng chí Tổng Bí thư đánh giá cao quan hệ hữu nghị truyền thống Việt-Trung trong 75 năm qua về tổng thể duy trì xu thế phát triển tích cực, đạt nhiều thành tựu quan trọng, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước.

Hai đồng chí Tổng Bí thư ghi nhận năm 2024, giao lưu cấp cao diễn ra với tần suất cao, không khí hữu nghị, hợp tác hiệu quả lan tỏa sâu rộng đến các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân hai nước.

Nhiều thỏa thuận, nhận thức chung cấp cao, trong đó có Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc tháng 8/2024 vừa qua đang được tích cực thực hiện.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Việt Nam luôn coi việc phát triển quan hệ với Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu trong tổng thể đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa.

Về phần mình, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình khẳng định Đảng, Nhà nước Trung Quốc ưu tiên phát triển quan hệ với Việt Nam trong chính sách ngoại giao láng giềng.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã cùng tuyên bố khởi động Năm giao lưu nhân văn Việt Nam-Trung Quốc 2025; nhất trí phối hợp tổ chức tốt các hoạt động kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và Năm giao lưu nhân văn Việt Nam-Trung Quốc 2025; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục trong các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hai nước về quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp Việt-Trung.

Hai đồng chí Tổng Bí thư hai Đảng nhất trí tiếp tục tăng cường trao đổi chiến lược giữa hai Đảng, hai nước, nhất là giao lưu cấp cao có ý nghĩa định hướng chiến lược cho tổng thể quan hệ song phương; nâng cao hiệu quả các cơ chế hợp tác trên kênh Đảng, Chính phủ, Quốc hội/Nhân đại, Mặt trận Tổ quốc/Chính hiệp; thúc đẩy hợp tác quốc phòng-an ninh tương xứng với vai trò là một trong những trụ cột quan trọng của quan hệ hai nước; tạo đột phá mới trong hợp tác kinh tế, ưu tiên đẩy nhanh kết nối 3 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn giữa hai nước, mở rộng hợp tác thương mại, đầu tư và trong các lĩnh vực mới nổi.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình hoan nghênh Việt Nam tăng cường quảng bá chất lượng để mở rộng tiêu thụ hàng nông sản Việt Nam chất lượng cao tại thị trường Trung Quốc.

Hai nhà lãnh đạo cũng đã chia sẻ thông tin về tình hình mỗi Đảng, mỗi nước; nhất trí tăng cường trao đổi kinh nghiệm, lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội; phối hợp trên các vấn đề quốc tế và khu vực, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và trên thế giới. Với nền tảng quan hệ vững chắc trong 75 năm qua và với quyết tâm, nỗ lực chung của hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước, chắc chắn quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc và “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược” sẽ phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới./.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chứng kiến lễ ký biên Bản ghi nhớ hợp tác giữa các doanh nghiệp hai nước tại Tọa đàm doanh nghiệp Việt Nam-Trung Quốc (Trùng Khánh, 08/11/2024). (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

(TTXVN/Vietnam+)