Quan hệ Pakistan - Iran đối mặt thử thách sau vụ 8 công dân bị sát hại

Cảnh sát gác tại nhà ga tàu hỏa ở Quetta, tỉnh Balochistan, Pakistan, ngày 11/3. Ảnh: THX/TTXVN

Vụ tấn công xảy ra ngày 12/4 tại huyện Mehrestan, tỉnh Sistan-Baluchestan của Iran, cách biên giới Pakistan khoảng 230km.

Theo kênh Aljazeera, những kẻ tấn công không rõ danh tính đã đột kích một xưởng sản xuất. Theo truyền thông Iran, cả 8 công nhân Pakistan đều bị trói và bắn chết. Những công nhân Pakistan này đến từ nhiều khu vực khác nhau của tỉnh Punjab.

Quân đội quốc gia Baloch (BNA) đã lên tiếng thừa nhận thực hiện vụ tấn công. BNA vốn được sáp nhập giữa hai nhóm Quân đội CH Baloch (BRA) và Quân đội Baloch thống nhất (UBA). Đây là những tổ chức hoạt động chống lại nhà nước Pakistan ở tỉnh Balochistan.

Nhà phân tích an ninh Ihsanullah Tipu Mehsud tin rằng cuộc tấn công ngày 12/4 tại Iran tại có thể là một nỗ lực của BNA nhằm khẳng định lại sự hiện diện của mình.

Trong khi đó, Iran và Pakistan đều nhanh chóng lên án vụ tấn công. Đại sứ Iran tại Pakistan Reza Amiri Moghadam nhận định rằng chủ nghĩa khủng bố là mối đe dọa chung trên khắp khu vực. Đặc phái viên Pakistan tại Tehran - ông Mudassir Tipu - xác nhận trên mạng xã hội X rằng hai nước đang phối hợp để điều tra vụ việc.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Pakistan ngày 13/4 nhấn mạnh: "Pakistan lên án mạnh mẽ hành vi giết hại công dân Pakistan một cách vô nhân đạo và hèn nhát ở Iran. Chúng tôi hy vọng phía Iran sẽ hợp tác toàn diện trong việc điều tra vấn đề này và hồi hương kịp thời hài cốt của các nạn nhân".

Sau vụ tấn công ngày 12/4, Iran hướng đến tìm kiếm phản ứng mang tầm khu vực đối với các nhóm vũ trang, điều này tạo ra khả năng phối hợp chặt chẽ hơn giữa Tehran và Islamabad trong việc giải quyết các mối đe dọa an ninh ở cả hai bên biên giới.

Đại sứ Iran tại Pakistan Moghadam đã viết trên mạng xã hội X: “Để chống lại hiện tượng đáng lo ngại này đòi hỏi nỗ lực chung của tất cả các quốc gia để xóa bỏ mọi hình thức khủng bố và chủ nghĩa cực đoan đã cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người vô tội trong những thập niên gần đây”.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định vụ tấn công chết người này chỉ làm lộ rõ thực trạng an ninh căng thẳng dọc theo biên giới chung của hai quốc gia. Iran và Pakistan trong năm 2024 đã bắn tên lửa vào nhau sau đó làm hòa.

Biên giới Pakistan - Iran đã căng thẳng kể từ tháng 1/2024, khi Iran phát động các cuộc tấn công vào lãnh thổ Pakistan. Chính phủ Iran cho biết họ đang nhắm mục tiêu vào Jaish al-Adl, một nhóm vũ trang đã thực hiện nhiều cuộc tấn công ở Iran. Một ngày sau đó, Pakistan đáp trả bằng cuộc tấn công mà họ cho biết là dựa trên thông tin tình báo đáng tin cậy liên quan đến "các hoạt động khủng bố quy mô lớn sắp xảy ra" từ bên kia biên giới. Chỉ vài ngày sau, 9 công nhân Pakistan bị giết ở khu vực Saravan của Iran bởi những người đàn ông không rõ danh tính.

Ông Ihsanullah Tipu Mehsud bổ sung rằng mặc dù BNA phản đối Iran, nhưng mối đe dọa của nhóm này đối với Tehran có vẻ hạn chế so với Jaish al-Adl - nhóm Baloch đã nhiều lần tấn công Iran trong quá khứ.

Các nhóm dân tộc chủ nghĩa Baloch cáo buộc rằng chính phủ Pakistan đã bỏ bê người dân của họ trong khi khai thác tài nguyên tại Balochistan. Mâu thuẫn này dẫn đến các phong trào ly khai và nổi loạn có vũ trang.

Pakistan có tổng dân số 240 triệu người, với 15 triệu người sống tại Balochistan. Tuy giàu tài nguyên thiên nhiên, bao gồm than, vàng, đồng và khí đốt, nhưng Balochista vẫn là khu vực nghèo nhất đất nước. Nơi đây cũng có một trong những cảng nước sâu lớn của Pakistan, công trình quan trọng trong Hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC) trị giá 62 tỷ USD, được thiết kế để kết nối Tây Nam Trung Quốc với Biển Arab thông qua Pakistan.

Balochistan đã phải đối mặt với tình trạng gia tăng bạo lực trong năm qua, với nhóm ly khai Quân đội Giải phóng Baloch (BLA) thực hiện một số cuộc tấn công quy mô lớn. Tháng trước, BLA đã phát động một cuộc tấn công táo bạo bằng cách cướp tàu Jaffer Express của Pakistan chở khoảng 400 người. Sau một chiến dịch kéo dài hơn 24 tiếng đồng hồ, lực lượng an ninh Pakistan đã tiêu diệt ít nhất 33 kẻ tấn công. Ba mươi người, bao gồm 26 hành khách và 4 nhân viên an ninh đã thiệt mạng.

Hà Linh/Báo Tin tức