Philippines bắt đầu chiến dịch tranh cử giữa bối cảnh chính trị biến động

Cử tri Philippines bỏ phiếu bầu Tổng thống tại điểm bầu cử ở Manila ngày 9/5/2022. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm vào tuần trước khi Phó Tổng thống Sara Duterte bị Hạ viện luận tội, một động thái có thể khiến bà mất chức và bị cấm tham gia chính trường vĩnh viễn.

Cuộc luận tội diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa bà Duterte và Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. ngày càng căng thẳng. Cặp đôi từng liên minh chặt chẽ trong cuộc bầu cử năm 2022, giúp họ giành chiến thắng vang dội. Tuy nhiên, liên minh này nhanh chóng sụp đổ, tạo ra một cơn địa chấn chính trị, biến cuộc bầu cử giữa kỳ trở thành một trận chiến quyền lực và hé lộ sự cạnh tranh khốc liệt giữa hai phe trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2028.

Hiến pháp Philippines quy định tổng thống chỉ được giữ một nhiệm kỳ duy nhất, buộc ông Marcos phải tìm kiếm người kế nhiệm. Trong khi đó, nếu vượt qua phiên tòa luận tội, bà Duterte sẽ đủ điều kiện tranh cử vào năm 2028.

"Những người đang đối đầu nhau trong cuộc bầu cử giữa kỳ này chính là những người từng giành chiến thắng lịch sử vào năm 2022. Điều này vô cùng quan trọng", nhà phân tích chính trị Ronald Llamas nhận định.

Cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 5 tới sẽ quyết định 317 ghế trong Hạ viện và hàng nghìn vị trí chính quyền địa phương. Tuy nhiên, trận chiến quan trọng nhất sẽ diễn ra tại Thượng viện, nơi 12/24 ghế cần được bầu lại.

Đây là cơ quan có ảnh hưởng lớn với nhiều chính trị gia kỳ cựu, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai chính trị của đất nước.

Đối với Tổng thống Marcos, cuộc bầu cử này được xem như một cuộc trưng cầu dân ý về hiệu quả lãnh đạo của ông. Việc giành đa số ghế trong Quốc hội sẽ giúp ông thúc đẩy các chính sách của chính quyền mình.

Trong khi đó, bà Duterte đang đối mặt với phiên tòa luận tội dự kiến diễn ra vào tháng 6 tại Thượng viện. Cuộc đua vào Thượng viện sẽ chứng kiến sự đối đầu trực diện giữa các ứng viên trung thành với ông Marcos và bà Duterte. Kết quả này sẽ quyết định một nửa số thành viên tham gia xét xử bà Duterte, biến đây thành một trận chiến sống còn với nữ Phó tổng thống.

Theo Hiến pháp Philippines, để bãi nhiệm bà Duterte, ít nhất 16 trên tổng số 24 thượng nghị sĩ (tương đương hai phần ba) phải bỏ phiếu kết tội bà.

Một cuộc khảo sát do tổ chức Pulse Asia công bố vào tháng trước cho thấy chín trong số các ứng viên do Tổng thống Marcos hậu thuẫn đang dẫn đầu cuộc đua vào Thượng viện. Tuy nhiên, hai đồng minh thân cận của bà Duterte vẫn nằm trong top 12, giữ cho phe phái của bà tiếp tục có cơ hội.

Cuộc luận tội này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai chính trị của bà Duterte mà còn tác động sâu sắc đến vị thế của gia tộc Duterte, một dòng họ quyền lực từng thống trị chính trường Philippines kể từ khi cựu Tổng thống Rodrigo Duterte đắc cử năm 2016 với cam kết trấn áp tội phạm và ma túy.

Ông Rodrigo Duterte, năm nay 79 tuổi, vẫn là một nhân vật có ảnh hưởng lớn và đang tái tranh cử chức thị trưởng thành phố Davao, quê nhà của dòng họ Duterte. Hai con trai của ông cũng tham gia tranh cử: một người ứng cử phó thị trưởng, người còn lại chạy đua vào Hạ viện, nhằm củng cố quyền lực của gia đình tại miền Nam Philippines.

Căng thẳng leo thang vào ngày 5/2 khi Hạ viện do Chủ tịch Martin Romualdez, anh họ của Tổng thống Marcos, dẫn đầu cuộc bỏ phiếu thông qua quyết định luận tội bà Duterte. Các cáo buộc chống lại bà bao gồm sai phạm ngân sách, sở hữu tài sản bất minh và thậm chí bị nghi ngờ đe dọa đến tính mạng của Tổng thống Marcos, Đệ nhất phu nhân và Chủ tịch Hạ viện Romualdez.

Bà Duterte đã phủ nhận mọi cáo buộc, trong khi Tổng thống Marcos khẳng định ông không đứng sau vụ luận tội này.

Bà Duterte hiện là một trong những ứng viên sáng giá nhất cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2028, theo các cuộc thăm dò dư luận năm ngoái. Do đó, nếu bà bị kết tội và mất quyền tham gia chính trị vĩnh viễn, điều này sẽ mang lại lợi thế lớn cho Tổng thống Marcos trong việc định đoạt người kế nhiệm.

Việt Dũng/Báo Tin tức (Theo Reuters/asiaone)