Phiên toàn thể cấp cao AFF 2025: ASEAN đang tiến vào kỷ nguyên mới, đổi mới và chuyển mình

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các nhà lãnh đạo các nước tham dự Phiên Toàn thể cấp cao thuộc khuôn khổ Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ 2 năm 2025

Sáng ngày 26/2/2025, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các nhà lãnh đạo các nước gồm: Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta; Thủ tướng Malaysia, Chủ tịch ASEAN 2025 Anwar bin Ibrahim; Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon tham dự Phiên Toàn thể cấp cao, nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Tương lai ASEAN (ASEAN Future Forum - AFF) lần thứ 2 năm 2025 với chủ đề "Xây dựng ASEAN đoàn kết, bao trùm, và tự cường trong một thế giới biến động". Cùng tham dự Phiên toàn thể có lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành liên quan.

ASEAN cần nghiên cứu, tham khảo những bài học của Việt Nam

Trong bài phát biểu của mình, Thủ tướng Malaysia Anwar bin Ibrahim đánh giá hiện tại thế giới và khu vực đang ở ngã rẽ quan trọng, một thời điểm then chốt trong lịch sử ASEAN và thế giới để định hình hướng đi mới, qua đó khẳng định vai trò rất quan trọng của Diễn đàn.

Thủ tướng Malaysia Anwar bin Ibrahim đánh giá hiện tại thế giới và khu vực đang ở ngã rẽ quan trọng, một thời điểm then chốt trong lịch sử ASEAN và thế giới để định hình hướng đi mới. (Ảnh: Quang Vinh)

Hiện ASEAN vẫn là khu vực hòa bình, an toàn, tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới; ASEAN đang tiến vào kỷ nguyên mới, đổi mới và chuyển mình. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh thương mại, rủi ro địa chính trị ngày càng gia tăng mang lại cả cơ hội và thách thức, Thủ tướng Malaysia cho rằng ASEAN "phải tỏa sáng như ngọn đèn hy vọng", củng cố vai trò trung tâm, tăng cường đoàn kết giữa các thành viên, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, duy trì vị thế trong thương mại toàn cầu, phát triển kinh tế xanh…

Thủ tướng Malaysia Anwar bin Ibrahim cho biết Malaysia và Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác, góp phần thúc đẩy điều này, đồng thời nhấn mạnh ASEAN cần nghiên cứu, tham khảo những bài học của Việt Nam, nhất là trong quan hệ với Hoa Kỳ và Trung Quốc. ASEAN phải phát triển quan hệ thực chất, cân bằng với các cường quốc cũng như với các nước khác để tránh phụ thuộc vào một thị trường cố định.

Thủ tướng Malaysia cũng đánh giá cao sự nỗ lực kiên cường và những thành tựu của Việt Nam trong phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, triển khai đường lối ngoại giao đặc sắc và đạt tăng trưởng GDP hơn 7% trong năm 2024.

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của khu vực châu Á - Thái Bình Dương là động cơ phát triển kinh tế thương mại thế giới nhưng cũng là điểm nóng cạnh tranh, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon cho rằng cần đề cao tham vấn, đối thoại, các nguyên tắc và luật lệ để phòng ngừa, quản lý rủi ro, ủng hộ mạnh mẽ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, đồng thời cho rằng vai trò này cần luôn luôn cập nhật, thích ứng tình hình.

Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon cho rằng cần đề cao tham vấn, đối thoại, các nguyên tắc và luật lệ để phòng ngừa, quản lý rủi ro, ủng hộ mạnh mẽ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, đồng thời cho rằng vai trò này cần luôn luôn cập nhật, thích ứng tình hình. (Ảnh: Quang Vinh)

Đánh giá ASEAN là khu vực năng động nhất thế giới, Thủ tướng New Zealand cho biết nước này cam kết duy trì và tăng cường hợp tác, cải thiện quan hệ với ASEAN, với nhiều cơ hội hợp tác rất lớn về thương mại, đầu tư, giao lưu nhân dân, hợp tác phát triển và an ninh quốc phòng.

"Chúng tôi đánh giá cao, cảm ơn Việt Nam trong vai trò là nước điều phối quan hệ ASEAN – New Zealand. Chúng tôi muốn nâng cấp quan hệ với ASEAN lên đối tác chiến lược toàn diện và không bao giờ lơi là mối quan hệ này", Thủ tướng New Zealand cho biết.

Những yếu tố tạo nên tự lực, tự cường, chủ động chiến lược

Trong khuôn khổ Phiên toàn thể cấp cao, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thủ tướng Malaysia, Thủ tướng New Zealand và Tổng thống Timor Leste đã có cuộc trao đổi hỏi đáp cấp cao. Tại đây, trả lời câu hỏi về ý nghĩa của tự chủ chiến lược với ASEAN và Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính trước hết cảm ơn các nhà lãnh đạo đã tham dự Diễn đàn, với các phát biểu mang tính tạo động lực, truyền cảm hứng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thủ tướng Malaysia, Thủ tướng New Zealand và Tổng thống Timor Leste đã có cuộc trao đổi hỏi đáp cấp cao trong khuôn khổ Phiên toàn thể cấp cao. (Ảnh: Quang Vinh)

Thủ tướng khẳng định, với bất cứ quốc gia nào, tổ chức nào cũng cần đặt vấn đề về tự lực, tự cường, chủ động chiến lược, thể hiện qua 4 khía cạnh.

Thứ nhất, về quan hệ đối ngoại, phải luôn giữ thế cân bằng, đối xử công bằng, hữu nghị với các đối tác, tạo môi trường hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển, dựa trên luật lệ.

Thứ hai, phải có thực lực, kinh tế phải phát triển, nếu kinh tế không phát triển thì sẽ bị tụt hậu, không tự chủ chiến lược được.

Thứ ba, quốc phòng, an ninh phải được củng cố, tăng cường phù hợp tình hình, tất nhiên để củng cố, tăng cường quốc phòng an ninh thì kinh tế phải phát triển.

Thứ tư, về xã hội, chính sách xã hội bảo đảm công bằng, tiến bộ trong một xã hội văn minh; bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ người yếu thế trên nguyên tắc là không để ai bị bỏ lại phía sau, phát triển nhanh nhưng phải bền vững, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Bên cạnh đó, phải phát triển văn hóa, củng cố bản sắc, phát huy nội lực, bởi văn hóa là sức mạnh nội sinh, nguồn lực bên trong.

Bổ sung, chia sẻ thêm sau phần trả lời của Thủ tướng Malaysia trước câu hỏi của một đại biểu trẻ về vai trò trung tâm của ASEAN, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trước hết mỗi nước trong ASEAN phải có chính sách, hành động hiệu quả cho hòa bình, hợp tác, phát triển trên thế giới; tổng hòa hiệu quả từ các nước trong ASEAN để tạo động lực, truyền cảm hứng cho các nước, các khu vực khác.

Để phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, Thủ tướng cho rằng ASEAN không những tham gia, ủng hộ các giải pháp, diễn đàn mang lại hòa bình, hợp tác, phát triển, mang lại hạnh phúc, ấm no cho người dân mà còn phải góp phần dẫn dắt "cuộc chơi" đi đến kết quả cao nhất.

Thủ tướng nêu rõ, cần phát huy vai trò trung tâm của ASEAN dựa trên nền tảng quan hệ hợp tác, đối tác với 25 quốc gia, nhất là các nước lớn, các mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện; qua đó tăng cường vai trò của ASEAN với các vấn đề nổi lên như xử lý xung đột, xóa đói giảm nghèo, biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo…

Thủ tướng cho rằng, các bạn trẻ cần học tập, nâng cao năng lực, trình độ, kiến thức, có tư duy, cách tiếp cận, phương pháp luận trong giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả, thanh thoát nhất, mang lại lợi ích cho bản thân, cho cộng đồng các quốc gia và thế giới. Thủ tướng mong các bạn trẻ trở thành công dân toàn cầu và mỗi bạn trẻ phải là một sứ giả của hòa bình, của sự phát triển và thịnh vượng cho mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng, cho bản thân mình và cho thế giới này.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, các bạn trẻ cần học tập, nâng cao năng lực, trình độ, kiến thức, có tư duy, cách tiếp cận, phương pháp luận trong giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả, thanh thoát nhất, mang lại lợi ích cho bản thân, cho cộng đồng các quốc gia và thế giới

Thiết kế, tôn trọng và thực hiện luật lệ có hiệu quả

Trả lời câu hỏi về luật lệ trong quan hệ quốc tế, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quản trị quốc gia và thế giới đều phải dựa trên luật lệ, chúng ta phải thiết kế luật lệ, tôn trọng luật lệ và thực hiện có hiệu quả.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quản trị quốc gia và thế giới đều phải dựa trên luật lệ, cần phải thiết kế luật lệ, tôn trọng luật lệ và thực hiện có hiệu quả. (Ảnh: Quang Vinh)

Chia sẻ về khái niệm "trật tự dựa trên luật lệ", Thủ tướng cho rằng, Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế về điều này đã rõ, với một số nội dung cơ bản.

Thứ nhất, tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của các nước; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Thứ hai, luật lệ phải tôn trọng quyền con người, con người sinh ra có quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc. Đây là những quyền mà không ai có thể xâm phạm được để con người có thể phát triển tự do, bình đẳng, đáp ứng yêu cầu chung của các dân tộc cũng như mỗi con người.

Thứ ba, chúng ta sống phải yêu thương, giúp đỡ, tôn trọng lẫn nhau với nguyên tắc bình đẳng, tất cả đều phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Cụ thể hơn tại ASEAN, Thủ tướng cho biết ASEAN cũng có các luật lệ, nguyên tắc như đoàn kết, thống nhất trong đa dạng; trung lập, vì lợi ích chung; tôn trọng các nước khi đóng góp tích cực cho ASEAN phát triển; ứng xử linh hoạt với các vấn đề nhạy cảm của khu vực và quốc tế; giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau phát triển, mang lại hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển trong khu vực, mang lại lợi ích cho người dân sống trong ấm no và hạnh phúc.

Thủ tướng cho biết đây là những nguyên tắc mà các nước ASEAN đều chia sẻ, thống nhất và hằng năm các nhà lãnh đạo đều gặp nhau, thảo luận để làm sao năm sau làm tốt hơn năm trước, nhân dân ấm no, hạnh phúc hơn năm trước.

Phát huy vai trò và khả năng thích ứng của Việt Nam trong vấn đề an ninh mạng

Trả lời câu hỏi về bảo đảm an ninh mạng, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng mọi sự phát triển của khoa học công nghệ nói chung, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo nói riêng được phát triển từ trí tuệ của con người, đều có mặt trái mà chúng ta phải thích ứng và chiến thắng, qua đó phát huy mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong đó mặt trái của công nghệ thông tin là vấn đề an ninh mạng.

Thủ tướng cho rằng việc Việt Nam được Liên Hợp Quốc chọn làm điểm đăng cai lễ ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) sắp tới đã cho thấy vai trò của Việt Nam, cũng như sự thích ứng của Việt Nam trong vấn đề an ninh mạng và có thể là các vấn đề liên quan trí tuệ nhân tạo.

Trả lời câu hỏi của một đại biểu trẻ về biến đổi khí hậu, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ thế giới đối mặt nhiều vấn đề khó khăn như già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu cực đoan.

Về quan điểm giải quyết, Thủ tướng cho rằng biến đổi khí hậu là vấn đề mang tính toàn cầu, toàn dân, toàn diện, nên phải có cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân, toàn diện, bao trùm.

Về giải pháp, phải đề cao đoàn kết quốc tế, tất cả chung tay cùng giải quyết, vì không quốc gia nào giải quyết được một mình. "Thế giới phát triển không đồng đều, có nước phát triển, nước đang phát triển, nước chậm phát triển, chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế, các nước phát triển giúp các nước đang phát triển, chậm phát triển về 5 lĩnh vực: Xây dựng thể chế, chuyển giao công nghệ, ưu đãi tài chính, đào tạo nhân lực và quản trị thông minh trong điều kiện hiện nay", Thủ tướng chia sẻ.

Với các bạn trẻ, Thủ tướng kêu gọi các bạn trẻ tham gia giữ gìn thế giới để có cuộc sống sáng, xanh, sạch, đẹp cho bản thân mình, cho cộng đồng, cho khu vực và toàn nhân loại.

Về một số nỗ lực, đóng góp của Việt Nam trong ứng phó biến đổi khí hậu, Thủ tướng cho biết Việt Nam đang phát triển năng lượng xanh, giao thông xanh, nông nghiệp xanh, bán tín chỉ carbon, khuyến khích trồng rừng. Đặc biệt, Việt Nam đang triển khai chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long, đây là dự án lớn đầu tiên trên thế giới trong lĩnh vực này, đóng góp phát triển nông nghiệp xanh và bảo đảm an ninh lương thực thế giới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Việt Nam luôn ủng hộ vai trò Chủ tịch ASEAN 2025 của Malaysia, mong các ý tưởng lớn của Thủ tướng Malaysia - Chủ tịch ASEAN 2025 sẽ được chia sẻ, thực hiện và mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là tìm ra được giải pháp cho những vấn đề khó khăn, thách thức của khu vực.

Việt Nam luôn ủng hộ vai trò Chủ tịch ASEAN 2025 của Malaysia, mong các ý tưởng lớn của Thủ tướng Malaysia - Chủ tịch ASEAN 2025 sẽ được chia sẻ, thực hiện và mang lại hiệu quả cao. (Ảnh: Quang Vinh)

Với Timor Leste, Thủ tướng khẳng định Việt Nam ủng hộ Timor Leste sớm trở thành thành viên của ASEAN.

Với New Zealand, Thủ tướng cho biết Việt Nam ủng hộ việc nâng cấp quan hệ của nước này với ASEAN. Hiện Thủ tướng New Zealand đang có chuyến thăm chính thức Việt Nam để đưa quan hệ lên tầm cao mới. Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính trân trọng cảm ơn New Zealand đã hỗ trợ đào tạo nhân lực cho Việt Nam, nhất là về tiếng Anh.

Tiến Thành