Mưa trái mùa và khuyến cáo của ngành chức năng

Những cơn mưa trái mùa khiến cây cà phê được “giải nhiệt” trong mùa khô

Lâm Đồng là địa phương có diện tích trồng cà phê hơn 176.000 ha với sản lượng đạt 570.000 tấn. Chính vì thế, việc thời tiết thuận lợi sẽ tạo điều kiện để người dân trồng cà phê đạt năng suất cao cũng như tiết giảm các chi phí như nước tưới, giúp tăng giá thành sản phẩm.

Tuy nhiên, mùa khô năm nay (như mọi năm kéo dài từ khoảng tháng 11 tới tháng 4 năm sau) thời tiết diễn biến phức tạp, đặc biệt là mưa trái mùa thất thường hơn. Như đợt mưa lớn tại một số địa phương cuối tháng 12/2024 đã làm nhiều diện tích cà phê cuối vụ chưa kịp thu hái, trái chín bị rơi rụng và thối vỏ, ảnh hưởng đến giá trị sản phẩm. Còn các trận mưa trái mùa vào trung tuần tháng 2/2025 vừa qua góp phần “giải khát” cho hàng ngàn ha cà phê đang ra hoa chính vụ tại nhiều địa bàn như: TP Bảo Lộc, Bảo Lâm, Lâm Hà, TP Đà Lạt,... Bên cạnh đó, một số nhà vườn cũng bị mưa trái mùa ảnh hưởng do hoa cà phê nở vào buổi sáng và thời gian thụ phấn kéo dài khoảng 4 tới 5 tiếng. Nếu hoa nở gặp đúng trận mưa kéo dài sẽ ảnh hưởng tới việc thụ phấn, tỷ lệ đậu trái cũng như năng suất giảm.

Còn tại huyện Đạ Huoai, theo ghi nhận một số trận mưa trái mùa cuối năm 2024 tới nay có kèm giông lốc, gió với cường độ mạnh cũng ảnh hưởng tiêu cực một số loại cây trồng ngắn ngày, nhất là cây sầu riêng thời điểm ra hoa, kết trái non. Bên cạnh đó, tình hình nóng ẩm thất thường cũng phát sinh các loại sâu bệnh, nấm phát triển nếu không kịp thời nắm bắt, xử lý sẽ gây thiệt hại không nhỏ cho bà con nông dân.

Theo lãnh đạo Trung tâm Khí tượng Thủy văn tỉnh Lâm Đồng, những năm gần đây, lượng mưa ở Tây Nguyên nói chung và ở Lâm Đồng nói riêng đã có những biến động tương đối rõ rệt. Nhiều trận mưa với tổng lượng mưa đạt mốc lịch sử đã xảy ra không chỉ trong mùa mưa mà còn trong mùa khô, thời gian mưa cũng kéo dài. Tính trung bình mỗi năm có khoảng 21 đợt mưa trái mùa theo từng diện mưa như: mưa vài nơi, rải rác và hỗn hợp.

Mưa trái mùa có nhiều tác động đến sản xuất nông, lâm nghiệp cũng như sinh hoạt của người dân trên lưu vực sông Đồng Nai nói riêng. Về mặt thuận lợi, các cơn “mưa vàng” xuất hiện trái mùa đã làm giảm không khí oi bức trong thời kỳ cao điểm giữa mùa khô, hạn chế khả năng cháy rừng trong những tháng cao điểm, giải hạn cho hàng ngàn ha cà phê và các cây trồng khác.

Bên cạnh những mặt tích cực, mưa trái mùa cũng gây thiệt hại không nhỏ đến sản xuất lúa, hoa màu và vườn cây ăn quả... Nguyên nhân chủ yếu do thời tiết khô ráo, người dân chủ quan, ít đề phòng, nên khi có mưa kèm theo gió mạnh xảy ra là làm hư hỏng rất nhiều hoa màu, cây ăn trái...

Ngành Nông nghiệp tỉnh cũng đánh giá, về mặt trái của mưa trái mùa nếu những cơn mưa lớn, kéo dài sẽ làm cây bị dư nước, sốc nước dẫn tới rụng trái non, tỷ lệ sượng trái cao, làm giảm chất lượng khi bước vào thu hoạch. Ngoài ra, một số bệnh dễ xuất hiện nếu vườn cây rậm rạp như nấm bệnh, cháy lá, phấn trắng trên thân, cành, tình trạng ra đọt non sau những cơn mưa…

Trước tình trạng đó, các ngành chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi vườn cây, cân đối các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để cây trồng phát triển tốt, nhất là trong giai đoạn cây chuẩn bị cho thu hoạch như thời điểm này.

Cách tốt nhất là người dân nên chủ động phòng, tránh để giảm thiểu thiệt hại, cần thay đổi nhận thức theo hướng đề phòng, sẵn sàng ứng phó tình huống thất thường của thời tiết, của mưa trái mùa. Theo đó, nhà vườn cần quan sát về đất vườn để thực hiện các biện pháp giúp thông thoáng gốc, tạo khô ráo nhanh, đồng thời cần kiểm tra kỹ tình trạng cây trong vườn. Nếu nhận thấy cây đã ra hoa, đậu trái non bị rụng nhiều thì tránh phun thuốc vì không hiệu quả. Tăng cường bón phân lân, kali, hữu cơ, bổ sung vi lượng nhằm tăng khả năng đậu trái.

Bên cạnh đó, sử dụng màng phủ nông nghiệp là biện pháp kỹ thuật hỗ trợ tích cực, giúp người làm rẫy tránh mưa trái mùa. Vật liệu này giúp liếp không bị mưa gây xói mòn, cuốn trôi đất, phân bón, rau màu không bị hư hỏng, mà còn tạo môi trường cho cây sống khỏe mạnh, hạn chế sâu bệnh, cỏ dại và các sinh vật trong đất gây hại đến rau màu, nhất là đối với những vùng đất giồng cát, đất bở rời. Đối với hoa, cây kiểng, ngành Nông nghiệp khuyến cáo ngay sau khi dứt mưa, nông dân nên phun thuốc phòng trừ sâu bệnh, tăng cường bổ sung sức đề kháng bằng cách bón thêm canxi, kali, trung vi lượng để cứng cây, hạn chế thiệt hại.

CHÍNH THÀNH