Phát triển ngành nghề nông thôn, cải thiện thu nhập người dân

Những năm qua, việc phát triển ngành nghề nông thôn (NNNT) không chỉ góp phần gìn giữ, phát huy những giá trị truyền thống mà còn tạo việc làm, giúp nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Người dân xóm Cóm, xã Đông Lai (Tân Lạc) phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống, cải thiện thu nhập.

Hiện nay, NNNT trên địa bàn tỉnh phát triển dưới 3 hình thức: hộ cá thể sản xuất tiểu thủ công nghiệp, hợp tác xã (HTX) tiểu thủ công nghiệp, doanh nghiệp tư nhân. Sản phẩm NNNT đa dạng, chủ yếu sử dụng nguyên liệu sẵn có tại địa phương. Ngoài những sản phẩm truyền thống như dệt thổ cẩm, nấu rượu, làm rượu cần, đan lát, hàng mây tre đan, còn có sản phẩm khác như chổi chít, sản xuất vật liệu NNNT, cơ khí nhỏ, chế tác đá cảnh, đồ gỗ, đồ gốm sứ.

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), NNNT của tỉnh từng bước chuyển dịch từ quy mô nhỏ mang tính truyền thống sang phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, các loại sản phẩm mới có chất lượng cao. Qua đó không chỉ phục vụ thị trường trong vùng mà còn chiếm lĩnh được các thị trường rộng lớn khác trong và ngoài tỉnh. NNNT đã góp phần giải quyết việc làm, chuyển dịch cơ cấu lao động ở các vùng nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Xóm Cóm, xã Đông Lai (Tân Lạc) được công nhận Làng nghề dệt thổ cẩm truyền thống năm 2017. Từ đó đến nay, nghề dệt thổ cẩm của người Mường không chỉ được bà con gìn giữ, mà có những bước phát triển tốt. HTX Dệt thổ cẩm truyền thống và dịch vụ tổng hợp xã Đông Lai được thành lập là một minh chứng. Đến thăm làng nghề này mới thấy, mỗi ngày đều có bà con tập trung tại HTX để dệt sản phẩm.

Bà Bùi Thị Tuổm (75 tuổi) cho biết: "Nhờ có HTX mà chúng tôi đã khôi phục lại các khung cửi, giữ được nghề dệt truyền thống. Mỗi ngày chúng tôi cùng nhau kéo sợi, dệt vải để rèn luyện sức khỏe tuổi già và có thêm thu nhập”.

Ông Bùi Văn Khoa, Giám đốc HTX cho biết: Nếu duy trì sản xuất ổn định, mỗi lao động của HTX có thể thu nhập từ 3 - 4 triệu đồng/tháng. Thời gian qua, HTX đã khôi phục nghề trồng dâu, nuôi tằm để chủ động nguyên liệu dệt. Tuy nhiên, HTX hiện vẫn khó khăn vì thiếu nhà xưởng, chưa có thiết bị kéo sợ nên phải đưa kén sang Thanh Hóa để sơ chế. Do đó, những người dệt thổ cẩm ở xóm Cóm mong muốn nhận được sự hỗ trợ về vốn, nhà xưởng và liên kết tiêu thụ để nghề dệt phát triển bền vững.

Theo Sở NN&MT, trong 11 làng nghề được công nhận, có 2 làng nghề sản phẩm chế biến; 1 làng nghề truyền thống mây tre đan; 2 làng nghề sản xuất hàng thủ công, mỹ nghệ và 6 làng nghề truyền thống dệt thổ cẩm. Những năm qua, Trung ương, tỉnh đã triển khai nhiều chính sách để phát triển NNNT, giúp các làng nghề khôi phục và mở rộng sản xuất. Hiện doanh thu từ NNNT toàn tỉnh đạt 1.324 tỷ đồng/năm, giải quyết việc làm cho trên 35 nghìn lao động.

Tuy nhiên, quy mô sản xuất của các làng nghề chủ yếu mang tính chất hộ gia đình, hoạt động nhỏ lẻ, chưa thực sự thu hút lao động địa phương. Việc tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế, chủ yếu dựa vào thị trường nội địa. Công nghệ sản xuất phần lớn vẫn là thủ công, thiết bị lạc hậu, chưa được đầu tư đổi mới để cải tiến mẫu mã và chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, công tác quảng bá, tiếp thị sản phẩm còn hạn chế, chưa khai thác tốt tiềm năng du lịch trong việc quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, nhất là sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống.

Để khắc phục những hạn chế này, tỉnh đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước mắt, tập trung hỗ trợ các làng nghề cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển thương hiệu và đẩy mạnh xúc tiến thương mại. Đồng thời, tiếp tục bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống có tiềm năng, hỗ trợ xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, nâng cao giá trị sản xuất NNNT theo hướng bền vững.

Viết Đào