Phát triển năng lượng tái tạo - tiềm năng còn bỏ ngõ

Lâm Đồng đang đứng trước những cơ hội phát triển, trong đó có ngành năng lượng đầy tiềm năng

Năng lượng mặt trời là một nguồn năng lượng tái tạo tự nhiên nằm trong danh mục năng lượng sạch đã và đang được ứng dụng hiệu quả trên thế giới, tại Việt Nam và Lâm Đồng cũng khuyến khích, nhiều nhà đầu tư có tâm huyết, mạnh dạn, trách nhiệm và tạo ra nguồn năng lượng dồi dào, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Thực hiện theo Quy hoạch điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, các dự án phát triển nguồn điện trong danh mục phát triển điện lực quốc gia, Quyết định 1727 phê duyệt gồm: Khu vực các nguồn điện tiềm năng, trong đó quy hoạch đã được Bộ Công thương phê duyệt, gồm 10 thủy điện với tổng quy mô, công suất dự kiến đến năm 2030 là 162,2 MW. Đối với nguồn điện tiềm năng, gồm 17 khu vực thủy điện với tổng quy mô, công suất dự kiến đến năm 2030 là 300 MW. Đối với thủy điện tích năng, có 6 khu vực với tổng quy mô, công suất tiềm năng là 5.900 MW.

Về điện gió, toàn tỉnh Lâm Đồng có 18 khu vực, trong đó 10 khu vực có tổng quy mô, công suất dự kiến đến năm 2030 là 665,4 MW; 8 khu vực khác có tổng công suất tiềm năng 714 MW. Đối với điện mặt trời, có 11 khu vực với tổng công suất tiềm năng 664,5 MW. Đối với điện rác, trên địa bàn tỉnh có 2 nhà máy dự kiến đến năm 2030 có tổng công suất là 15 MW.

Đối với các dự án phát triển nguồn điện đề xuất, bao gồm: Khu vực các nguồn điện hiện hữu có 36 công trình, tất cả đang vận hành. Trong đó, thủy điện 35 nhà máy và nhiệt điện 1 nhà máy. Những nhà máy có quy mô, công suất hiện trạng lớn nhất là Thủy điện Đồng Nai 4 với 340 MW, Thủy điện Đại Ninh 300 MW, Thủy điện Đa Nhim 240 MW, Thủy điện Đồng Nai 3 với 180 MW, Thủy điện Đồng Nai 5 với 150 MW.

Bên cạnh những thuận lợi cơ bản, nhà đầu tư, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này đã và đang gặp không ít khó khăn như: Phê duyệt giá mua điện và điều chỉnh tăng giá mua điện hàng năm cho phù hợp nhu cầu về điện cũng như giá điện bán lẻ tăng thêm, đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư và tăng hiệu quả dự án; nhiều thủ tục lớn nhỏ trong giai đoạn triển khai dự án, gây khó khăn rất nhiều, phát sinh chi phí cho nhà đầu tư; thủ tục mua bán điện còn rườm rà, quá nhiều thủ tục khi nhà máy thủy điện đã đi vào vận hành và phát điện; tuy các chính sách ưu đãi về thuế đối với các dự án năng lượng tái tạo hiện nay đã có nhưng việc áp dụng chưa được đồng bộ ở các địa phương nên phần nào cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp khi kê khai; công tác thẩm định nói riêng và quản lý hoạt động xây dựng nói chung đối với các lĩnh vực điện lực, phát triển năng lượng đang gặp nhiều vướng mắc.

Năm 2022, các sở, ngành tỉnh Lâm Đồng đề xuất danh mục 71 dự án điện năng lượng tái tạo có khả năng nghiên cứu đầu tư giai đoạn 2021 - 2030, với tổng công suất khoảng 2.300 MW. Về điện gió, có hai dự án (Tà Năng 1, 2 với tổng công suất khoảng 298 MW, điện lượng trung bình 992 triệu kWh/năm) đã trình Bộ Công thương nhưng chưa được phê duyệt quy hoạch. Ngoài ra, còn có 14 dự án điện gió với tổng công suất khoảng 984 MW, điện lượng trung bình năm khoảng 3.000 triệu kWh, do các nhà đầu tư khảo sát, báo cáo. Một số trường hợp có công suất lớn trên 50 MW như: điện gió Đơn Dương (128 MW), Ninh Gia (100 MW), Di Linh (150 MW), Cầu Đất giai đoạn 2 (90 MW), Ninh Loan - Đà Loan (100 MW)…

Nhằm phát triển năng lượng trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành các kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả giai đoạn 2016 - 2020 và giai đoạn 2021 - 2030. Chính sách, quy định pháp luật về năng lượng cơ bản đảm bảo để thực hiện, triển khai các dự án năng lượng. Tuy nhiên, một số tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến các lĩnh vực mới như: năng lượng tái tạo, thủy điện, điện gió, điện mặt trời cần được điều chỉnh, bổ sung để đáp ứng nhu cầu thực tế, hầu hết phải tham chiếu các tiêu chuẩn quốc tế, chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Vì vậy, công tác thẩm định nói riêng và quản lý hoạt động xây dựng nói chung đối với các lĩnh vực điện lực, phát triển năng lượng đang gặp nhiều vướng mắc.

Hầu hết các dự án năng lượng trên địa bàn tỉnh đều là các dự án năng lượng tái tạo, đó là hệ thống thủy điện. Điểm đặc biệt của hệ thống thủy điện trên địa bàn tỉnh, một mặt cung cấp nguồn điện năng tái tạo cho hệ thống điện lưới quốc gia, mặt khác cung cấp nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp không chỉ trong nội tỉnh mà còn cho các tỉnh lân cận; đồng thời tạo hồ cảnh quan phục vụ du lịch, cung cấp nước ngọt cho các tỉnh hạ du và góp phần điều tiết lũ lụt trong mùa mưa bão.

Mặt khác, để phát triển năng lượng tái tạo, Lâm Đồng đã và đang khuyến khích thu hút đầu tư vào các dự án năng lượng gió, năng lượng mặt trời cũng như khuyến khích doanh nghiệp và người dân đầu tư sử dụng năng lượng tự sản, tự tiêu. Nhiều hộ dân và doanh nghiệp, nhất là các khách sạn đã đầu tư nguồn năng lượng mặt trời để giải quyết nguồn điện năng cho chính cơ sở sản xuất, dịch vụ và nhu cầu của các hộ gia đình. Do đó, điều kiện phát triển của Lâm Đồng còn có tiềm năng rất lớn.

Minh chứng rõ nhất về phát triển năng lượng tái tạo đó là trong vài năm trở lại đây, Lâm Đồng đã thu hút 2 dự án đầu tư năng lượng điện gió bao gồm Dự án Điện gió Cầu Đất - Đà Lạt với tổng công suất thiết kế 50 MW, vốn đầu tư 57 triệu USD, hiện đang triển khai sắp hoàn thành và Cụm Dự án Nhà máy điện gió Đơn Dương 1, 2, 3 và 3A có tổng công suất gần 200 MW do Công ty Cổ phần đầu tư EMI thực hiện với tổng mức đầu tư dự toán 7.600 tỷ đồng...

Năm 2024 vừa qua, chính sách “trải thảm đỏ” cho nhà đầu tư cùng sự đồng lòng của người dân, Lâm Đồng đã có nhiều chuyển biến để phát triển. Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Trần Hồng Thái khẳng định, trong thời gian tới, Lâm Đồng sẽ quan tâm thu hút đầu tư vào ngành năng lượng với tiềm năng của mình, đây sẽ là ngành công nghiệp thế mạnh của Lâm Đồng trong tương lai.

DIỄM THƯƠNG