Chiến thuật 'đánh để đàm' của Trung Quốc trong trả đũa thuế quan với Mỹ

Cảng hàng hóa Nhật Chiếu, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Ngày 4/3, Ủy ban Thuế quan Quốc vụ viện Trung Quốc thông báo nước này sẽ áp thuế bổ sung đối với một số hàng hóa nhập khẩu của Mỹ kể từ ngày 10/3 tới. Cụ thể, Trung Quốc sẽ áp mức thuế bổ sung 15% đối với thịt gà, lúa mì, ngô và bông nhập khẩu của Mỹ. Trong khi đó, lúa miến, đậu nành, thịt lợn, thịt bò, các sản phẩm thủy sản, trái cây, rau củ và các sản phẩm từ sữa sẽ chịu mức thuế bổ sung 10%.

Theo tờ The Straits Times, bên cạnh đó, 15 công ty Mỹ, bao gồm cả các công ty công nghệ quốc phòng, đã được đưa vào danh sách kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc và sẽ cần sự chấp thuận đặc biệt để nhận các lô hàng "lưỡng dụng" – sử dụng trong cả mục đích dân sự và quân sự.

Ngoài ra, 10 công ty khác của Mỹ cũng đã được thêm vào "danh sách thực thể không đáng tin cậy", cấm giao dịch với phía Trung Quốc hoặc thực hiện bất kỳ khoản đầu tư mới nào vào nước này.

Ngoài các biện pháp này, vào ngày 4/3, Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ tạm dừng nhập khẩu đậu nành từ 3 công ty Mỹ cũng như nhập khẩu gỗ từ Mỹ, với lý do có bọ cánh cứng trong các lô hàng.

Chính quyền Trung Quốc cũng tuyên bố bắt đầu điều tra các sản phẩm cáp quang của Mỹ - lần đầu tiên tại Trung Quốc - sau khi nhận được khiếu nại rằng các công ty Mỹ đang “lách” luật chống bán phá giá.

Động thái mới nhất của Trung Quốc diễn ra ngay sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận sẽ áp dụng mức thuế mới 10% đối với hàng hóa Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 4/3, bổ sung cho mức tăng thuế quan ban đầu là 10% có hiệu lực từ tháng 2.

Trao đổi với tờ The Straits Times, một số nhà phân tích nhận định rằng phản ứng mới nhất của Trung Quốc cũng thận trọng như phản ứng trước đó, nhấn mạnh rằng nước này vẫn để ngỏ khả năng đàm phán với Mỹ.

Bà Erica Tay, Giám đốc nghiên cứu vĩ mô của Maybank, cho biết các biện pháp đối phó mới nhất của Trung Quốc dường như được thiết kế để "gây ra thiệt hại tối thiểu cho nền kinh tế trong nước bằng cách lựa chọn các hàng hóa có nhiều sản phẩm thay thế".

Bà cho biết: “Trong khi các nhà xuất khẩu các sản phẩm như ngô, đậu nành, thịt gà và thịt lợn của Mỹ phụ thuộc đáng kể vào nhu cầu của Trung Quốc, thì Trung Quốc đã đa dạng hóa nguồn nhập khẩu các mặt hàng chủ lực này trong nhiều năm qua, sang Brazil, Argentina, Canada và Australia”.

Bà đánh giá rằng các biện pháp trả đũa của Trung Quốc có mục tiêu rõ ràng và “hạn chế", giống như phản ứng trước đó của nước này đối với thuế quan của Mỹ.

Tiến sĩ Zhang Zhiwei, Chủ tịch Pinpoint Asset Management tại Hong Kong, cho biết các biện pháp trả đũa mới nhất của Trung Quốc “có sức nặng hơn so với đợt trước vì có nhiều hàng hóa bị ảnh hưởng hơn” .

“Nhưng chúng ta cần nhớ rằng Mỹ đã áp thuế đối với tất cả hàng xuất khẩu của Trung Quốc, trong khi Trung Quốc chỉ trả đũa một phần nhỏ hàng xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc”, ông nói. Ông Zhang cũng cho rằng điều này cho thấy Trung Quốc đang cố gắng không leo thang chiến tranh thương mại.

Một dấu hiệu khác cho thấy Trung Quốc vẫn sẵn sàng đối thoại. Ngày 4/3, ông Lou Qinjian, người phát ngôn của Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc – cơ quan lập pháp cao nhất của Trung Quốc, cho biết rằng Trung Quốc và Mỹ vẫn kỳ vọng có thể "gặp nhau ở giữa và tìm ra giải pháp thông qua tham vấn". Điều này được ông nêu ra ngay khi đang có những chỉ trích Mỹ vì các mức thuế mới nhất.

Mức thuế mới nhất của Mỹ sẽ gây khó khăn cho nền kinh tế Trung Quốc

Ông Stephen Olson, cựu đàm phán viên thương mại của Mỹ, nhận định đợt tăng thuế lần này “sẽ gây ra nhiều vấn đề hơn” cho các doanh nghiệp Trung Quốc so với đợt tăng thuế đầu tiên.

Ông Olson, thành viên cấp cao thỉnh giảng tại Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, cho biết: "Đối với nhiều ngành công nghiệp của Trung Quốc, toàn bộ mô hình kinh doanh của họ phụ thuộc vào (hàng hóa) chất lượng cao với giá cực thấp và biên lợi nhuận cực kỳ mỏng".

Ông nói thêm rằng các công ty Trung Quốc, đặc biệt là những công ty có biên lợi nhuận thấp và chủ yếu bán hàng cho Mỹ, có thể rơi vào tình trạng thua lỗ.

Giáo sư Hu Guangzhou tại Trường Kinh doanh Quốc tế Trung Quốc – Châu Âu (CEIBS) ở Thượng Hải dự đoán Trung Quốc sẽ đẩy mạnh các biện pháp thúc đẩy tiêu dùng nội địa để bù đắp sự sụt giảm xuất khẩu dự kiến.

“Xuất khẩu là điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc, nhưng mức thuế mới sẽ làm giảm nhu cầu đối với các sản phẩm do Trung Quốc sản xuất”, ông Hu nói.

Ông Jens Eskelund, Chủ tịch Phòng Thương mại Châu Âu tại Trung Quốc, cho biết các công ty châu Âu đã đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ ra khỏi thị trường Trung Quốc kể từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump, khi vị Tổng thống Mỹ bắt đầu có động thái nhắm mục tiêu vào Trung Quốc.

Ông cho biết đại dịch Covid-19 và cuộc xung đột Nga - Ukraine đã đẩy nhanh xu hướng này hơn nữa, đồng thời nói thêm rằng đợt áp thuế mới của Mỹ có thể khiến các doanh nghiệp châu Âu tại Trung Quốc tiếp tục điều chỉnh chuỗi cung ứng và hoạt động kinh doanh.

Khi công bố mức thuế mới nhất, Tổng thống Trump đã cáo buộc Trung Quốc, cùng với Mexico và Canada, đã không làm đủ những gì cần thiết để giải quyết mối quan ngại của ông về tình trạng nhập cư bất hợp pháp và buôn bán ma túy.

Trước đó, Trung Quốc đã đáp trả các mức thuế trước đó của Mỹ bằng cách áp thuế 15% đối với than và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (NLG) của Mỹ, và tăng thuế 10% đối với dầu thô, máy móc nông nghiệp, xe bán tải và nhiều loại mặt hàng khác. Nhưng những biện pháp này được nhận định sẽ gây ra tác động quá nặng nề cho nền kinh tế Mỹ.

Doanh nghiệp Trung Quốc chuẩn bị cho giai đoạn khó khăn phía trước

Tại một công ty giao nhận hàng hóa ở Thâm Quyến chuyên vận chuyển hàng từ Trung Quốc sang Mỹ, một nhân viên giấu tên cho biết cơ cấu khách hàng của công ty đã nghiêng về các doanh nghiệp lớn hơn sau khi Mỹ áp thuế 10% vào tháng 2.

“Các công ty nhỏ không thể gánh chịu chi phí tăng cao như các đối thủ lớn cạnh tranh lớn hơn và (những công ty nhỏ này) đã bị loại khỏi cuộc chơi”, người này cho biết và dự đoán xu hướng này sẽ còn tệ hơn nữa với mức tăng 10% mới nhất từ Mỹ.

Ông Huang Liqing, chủ một cửa hàng trực tuyến trên nền tảng Amazon chuyên bán hình dán và giấy dán tường cho khách hàng tại Mỹ và Canada, cho biết bản thân có kế hoạch chuyển phần chi phí tăng thêm từ đợt tăng thuế mới sang người tiêu dùng Mỹ.

“Nếu doanh số giảm vì điều này, tôi có thể sẽ tập trung mở rộng thị trường tại Canada hoặc thậm chí vươn sang Đông Nam Á và châu Âu”, ông nói.

Ông Huang, hiện sống tại Thâm Quyến, ước tính biên lợi nhuận của mình – hiện có thể lên tới 40% – có nguy cơ giảm xuống chỉ còn 10% nếu cuộc chiến thương mại tiếp diễn.

“Mục tiêu trước mắt của tôi là không đặt tất cả trứng vào một giỏ và phải đa dạng hóa đủ nhanh để tránh bị ảnh hưởng nặng nề bởi những tác động từ cuộc chiến thương mại”, ông nhấn mạnh.

Bình Thanh/Báo Tin tức (Theo Straits Times)