Phát triển du lịch gắn với văn hóa nơi cực Tây
A Pa Chải là địa danh gắn liền với mốc 0 nơi cực Tây của Tổ quốc, là ngã ba biên giới Việt Nam - Lào - Trung Quốc được mệnh danh nơi 'một con gà gáy 3 nước cùng nghe'. Với vị trí thiêng liêng, đặc thù, cột mốc 0 là điểm nhấn về du lịch tại Mường Nhé.
Những năm gần đây kinh tế - xã hội phát triển, cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ đã tạo tiền đề, lợi thế để khai thác, phát triển du lịch khám phá A Pa Chải, cột mốc số 0 nơi ngã ba biên giới. Nằm dọc tuyến đường chinh phục cột mốc số 0 là các bản làng đồng bào dân tộc Hà Nhì. Với kho tàng văn hóa truyền thống đặc sắc cùng lợi thế vị trí địa lý, người Hà Nhì nơi cực Tây dần hội nhập, phát triển du lịch gắn liền với nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Bản A Pa Chải, xã Sín Thầu cách cột mốc số 0 khoảng 14km. Đây là nơi sinh sống của đồng bào Hà Nhì ngành Hà Nhì Lạ Mí. Nơi đây còn lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng mang đậm tính nhận diện văn hóa như: Các nghi lễ trong năm, trang phục truyền thống, múa hát dân gian… Những giá trị văn hóa đó được người dân phát huy, trở thành những sản phẩm du lịch phục vụ du khách tới thăm, dừng chân, nghỉ ngơi trong hành trình khám phá cực Tây.
Ngoài những nét văn hóa còn lưu giữ, không gian văn hóa, sinh hoạt truyền thống của đồng bào dân tộc Hà Nhì dần được khôi phục. Trong đó đặc biệt nhất là những ngôi nhà trình tường được xây dựng bằng đất, hình vuông, mái được phủ rơm dày, phù hợp với khí hậu khắc nghiệt của núi cao khi ấm vào mùa đông, mát vào mùa hè.
Là người đầu tiên phục dựng nhà trình tường tại cực Tây, ông Lỳ Xuyến Phù, bản A Pa Chải chia sẻ: Người Hà Nhì có truyền thống văn hóa phóng phú, đây là một trong những điểm mạnh thu hút du khách. Các hoạt động tập quán, văn hóa được diễn ra trong không gian truyền thống nhà trình tường của đồng bào Hà Nhì thì mọi người mới hiểu hết giá trị được đúc rút qua các thế hệ người Hà Nhì. Chính vì vậy tôi phục dựng nhà trình tường thành homestay vừa lưu giữ văn hóa vừa phục vụ du khách thập phương tìm hiểu khám phá.
Cũng theo ông Phù chia sẻ, homestay nhà trình tường hoàn thành, bắt đầu đón đoàn khách đầu tiên từ cuối tháng 12/2023. Trong không gian văn hóa truyền thống, du khách được trải nghiệm từ ẩm thực, chụp ảnh, check-in cùng các vật dụng thô sơ truyền thống mang đậm dấu vết thời gian. Đồng thời việc giao lưu, khám phá dân ca dân vũ, trang phục người Hà Nhì rất thuận tiện, mỗi bản đều có một đội văn nghệ.
Với khách có nhu cầu thuê xe máy, hoặc cần tài xế khi chinh phục mốc 0, gia đình cũng có thể đáp ứng. Cùng với đó, người Hà Nhì cực Tây có khá nhiều ngày lễ, tết như: Lễ cúng bản (Gạ Ma Thú), Tết mùa mưa (Dế Khù Chà), mừng cơm mới (Chế Sự Chà), tết cổ truyền (Khù Sự Chà). Nếu đúng dịp du khách có thể trải nghiệm lễ tết truyền thống với đồng bào dân tộc bản địa, tìm hiểu, khám phá nét đẹp văn hóa của bà con người Hà Nhì.
Chị Đào Thị Kim Nghị, du khách TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: Đây là lần đầu tiên tôi tới A Pa Chải, tôi khá thích thú với không gian văn hóa truyền thống của đồng bào với nhà mái lá, trang phục, cối đá… Mọi người ở đây rất thân thiện, mặc dù mình là người lạ nhưng thấy như đã quen thân nhau từ hồi nào rồi. Sau một đêm nghỉ ngơi, mờ sương nghe gà gáy đọng lại những cảm xúc khó tả, trong lành, kỳ vĩ mà bình yên.
Thời điểm hiện tại, bản A Pa Chải, xã Sín Thầu có 2 homestay nhà trình tường. Anh Pờ Khừ De, bản A Pa Chải chia sẻ: Nhà trình tường mới xây dựng được vài tháng và vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nên lượng khách chưa đều. Ngoài không gian nhà trình tường lớn hiện tại, thời gian tới gia đình muốn dựng thêm các nhà trình tường nhỏ dọc theo sườn đồi tạo sự riêng tư cá nhân, gia đình phù hợp với từng khách du lịch. Tất cả các nhà đều được xây dựng truyền thống nhằm đưa trải nghiệm chân thực nhất tới du khách.
Hội tụ nhiều tiềm năng để phát triển du lịch nên lượng khách đến với cực Tây ngày một tăng. Cùng với đó việc phát triển du lịch phát huy tính cộng đồng, phong tục truyền thống nội tại riêng có của người dân bản địa đã tạo ấn tượng khó phai trong lòng du khách. Tin rằng đây sẽ là hướng xây dựng thương hiệu du lịch ổn định, bền vững nơi cực Tây.