Phát triển công nghiệp văn hóa từ hang động, tại sao không?

Hội thảo tọa đàm Công nghiệp văn hóa - Động lực xanh phát triển không gian hang động vừa diễn ra ở Quảng Ninh.

Các diễn giả tham gia tọa đàm.

3 yếu tố cốt lõi khai thác văn hóa du lịch từ hang động

Tại tọa đàm, TS. Đỗ Trần Phương - Đại học Văn hóa cho biết ấn tượng với vở thực cảnh Đi tìm dấu ngọc vừa được tổ chức trong lòng hang động Ngọc Rồng thuộc vịnh Hạ Long, Quảng Ninh nhưng vẫn chưa đủ để thỏa mãn tâm nguyện của mình. Ông muốn nâng tầm hơn nữa không gian nghệ thuật trong hang động.

Ông Phương nói, 1 tuần trước đã có chuyến khảo sát 10 ngày tại Trung Quốc. Ông đã trao đổi với các giáo sư tại Bắc Kinh về công nghiệp văn hóa và tham quan nhiều địa điểm du lịch tại thành phố Hải Dương.

Vì thế, tại tọa đàm này, ông nhận thậy có 3 từ khóa rất quan trọng để phát triển công nghiệp văn hóa.

Đầu tiên là “biến giá trị văn hóa thành tài sản”, khai thác tối đa giá trị văn hóa, nếu không mọi thứ sẽ chỉ dừng lại ở trạng thái tĩnh.

Từ khóa thứ hai là "động lực xanh". Theo ông Phương, dù phát triển như thế nào, chúng ta cũng phải hướng tới giá trị bền vững về kinh tế, văn hóa và bảo vệ môi trường. Nếu bỏ qua yếu tố bền vững, chúng ta sẽ gặp phải nhiều bất cập.

Từ khóa cuối cùng là "hang động". Chúng ta đã trải qua những giai đoạn khởi đầu của loài người, sinh sống trong hang động và giờ đây lại trở lại với những trải nghiệm ban đầu.

Ông Phương cho rằng có nhiều hình thức trải nghiệm chúng ta có thể nghiên cứu, như tham quan các hang động đẹp, thưởng thức không khí trong hang hay những trải nghiệm ẩm thực độc đáo gắn liền với các địa điểm này. Ngoài ra, cũng có thể tham quan các hang động gắn liền với các sự kiện lịch sử hay di tích văn hóa. Đặc biệt, những hang động liên quan đến tâm linh như du lịch tâm linh Phật giáo rất được người Việt yêu thích và thu hút lượng du khách đông đảo.

“Chúng ta cần chú ý đến việc khai thác các loại hình mới mẻ, kết hợp văn hóa và kinh doanh để tạo ra những sản phẩm mới. Điều này rất quan trọng bởi nhu cầu của du khách luôn thay đổi. Nếu chỉ dựa vào những giá trị cũ, chúng ta sẽ không thể đáp ứng được nhu cầu hiện tại và tương lai”, ông Phương nhấn mạnh.

Tất nhiên, để phát triển công nghiệp văn hóa từ lĩnh vực tiên phong sẽ gặp phải những trở lực về tư tưởng tiếp cận cái mới. Theo ông Phương, người làm sẽ phải tôn trọng 3 nguyên tắc chân - thiện - mỹ để có thể phát triển bền vững.

"Chân có nghĩa là phải đúng, tức là phải tuân thủ pháp luật và được sự cho phép của cơ quan Nhà nước. Chúng ta cần bảo tồn môi trường và các giá trị văn hóa trong quá trình khai thác.

Thiện là phải mang lại điều tốt đẹp cho cộng đồng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho du khách mà còn tạo ra sinh kế cho người dân địa phương. Mỗi du khách đến đây cần ít nhất 3 người phục vụ, vì vậy, lượng khách đông đồng nghĩa với nhiều cơ hội việc làm cho người dân.

Mỹ là tạo ra những cảm xúc và ấn tượng tốt đẹp cho du khách. Chúng ta cần đảm bảo du khách không chỉ hài lòng với thiên nhiên mà còn với văn hóa và những nguồn cảm hứng mới", ông Phương hiến kế.

Lấy ví dụ từ thành phố Hà Bắc (Trung Quốc), các nhà tổ chức đưa ra ý tưởng làm show lấy cảm hứng từ tác phẩm Hồng lâu mộng. Họ đã tạo ra 21 chương trình để du khách tham quan và có những trải nghiệm độc đáo.

TS. Đỗ Trần Phương - Đại học Văn hóa và TS.Lưu Thị Thanh Lê.

Phát triển công nghiệp văn hóa gắn với ký ức địa phương

TS.Lưu Thị Thanh Lê - Trường Khoa học liên ngành và nghệ thuật (Trường Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng Việt Nam có một điều vô cùng đặc biệt và thiêng liêng - là những kỳ quan thiên nhiên và chúng ta cần suy nghĩ về cách phát triển sản phẩm du lịch từ những nơi này trong bối cảnh hiện tại.

Theo bà Lê, câu chuyện về những thắng cảnh cổ xưa và cách chúng được bảo tồn, phát huy giá trị trong đời sống đương đại, là một câu hỏi được rất nhiều nhà nghiên cứu di sản trăn trở. Các bên liên quan, bao gồm cả UNESCO, đều đang cố gắng tìm ra cách bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững, hài hòa với nhu cầu phát triển của địa phương và quốc gia.

“Tôi tin việc phát triển công nghiệp văn hóa dựa trên những địa điểm gắn liền với ký ức địa phương rất quan trọng. Di sản địa phương cần được bảo tồn và phát huy, và người dân nên được tham gia vào quá trình này để giới thiệu tài năng và văn hóa của họ.

Đơn vị tổ chức cần kết nối với cộng đồng địa phương, đảm bảo di sản vẫn là niềm tự hào của họ bên cạnh việc cân nhắc các yếu tố môi trường, đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh không gây hại đến hệ sinh thái.

Cần tham khảo ý kiến chuyên gia để có những quyết định tốt nhất trong quá trình vận hành. Với những cân nhắc toàn diện về văn hóa, xã hội và môi trường, tôi tin doanh nghiệp có thể phát triển sản phẩm văn hóa đặc sắc, góp phần bảo tồn di sản và tạo niềm tự hào cho cộng đồng địa phương”, bà Lê chia sẻ.

Ảnh: T.Lê

Tình Lê