Hang Ngọc Rồng: Lời giải mới cho bài toán giữ chân du khách của Quảng Ninh

Vở diễn "Đi tìm dấu Ngọc" tổ chức tại hang Ngọc Rồng, TP. Cẩm Phả, Quảng Ninh

Âm thanh trầm bổng, ánh sáng huyền ảo, những vũ điệu dân gian, tiếng nhạc cụ truyền thống, những bộ trang phục lộng lẫy, tất cả hòa quyện vào nhau trong vở diễn thực cảnh “Đi tìm dấu Ngọc”. Kéo dài khoảng 40 phút, vở diễn mang tới cho khán giả những trải nghiệm đa giác quan với âm thanh, ánh sáng lung linh cùng với sự đóng góp của nhiều nghệ sĩ gạo cội.

Điểm đặc biệt tạo nên dấu ấn của vở diễn không chỉ ở nội dung, mà còn ở chính là không gian biểu diễn. Lần đầu tiên tại Việt Nam, một vở diễn thực cảnh được tổ chức trong lòng hang động nghìn năm.

Hang Ngọc Rồng, nơi tổ chức vở diễn thực cảnh “Đi tìm dấu Ngọc” nằm trong quần thể hang động Vũng Đục, phường Cẩm Đông, thành phố Cẩm Phả, cách trung tâm TP. Quảng Ninh hơn 40km, là hang động trên cạn nằm bên bờ vịnh Bái Tử Long.

“Sự ra đời của sản phẩm mới sẽ kéo dài thêm hành trình du khách sau khi đến với Hạ Long. Du khách có thể đi tới Vịnh Bái Tử Long, kết nối tới Vân Đồn, Cô Tô và nhiều điểm đến khác trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”, ông Nguyễn Lâm Nguyên, Phó giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh chia sẻ.

Câu hỏi muôn thuở: Đến Quảng Ninh chơi gì?

Năm 2024, lượng khách du lịch đến Quảng Ninh đạt 19 triệu lượt, tăng 22% so với năm trước đó và là một trong những địa phương có lượng khách du lịch đông đảo nhất Việt Nam.

Mặc dù vậy, Quảng Ninh vẫn đang đối mặt với những thách thức trong vấn đề khai thác du lịch, khi thời gian lưu trú của khách tương đối ngắn.

“Lịch trình của du khách nước ngoài thông thường sẽ đến Quảng Ninh ngủ một đêm trên du thuyền, sau đó di chuyển tới Ninh Bình hoặc về Hà Nội”, ông Nguyễn Quang Sơn, Phó tổng giám đốc APC Corporation cho biết.

Là đơn vị sở hữu và vận hành chuỗi du thuyền 5 sao Ambassador với nhiều du thuyền tại Vịnh Hạ Long và Lan Hạ cùng với chuỗi nhà hàng cao cấp trên toàn quốc, lãnh đạo APC Corporation thấy rõ sự khác biệt giữa du lịch tại Quảng Ninh và các thành phố ven biển khác như Đà Nẵng hay Nha Trang.

Ông Nguyễn Quang Sơn, Phó tổng giám đốc APC Corporation

Quảng Ninh có thế mạnh rất lớn về du lịch di sản, nhờ cảnh quan, thiên nhiên đẹp và phong phú, đủ để thu hút du khách tìm đến trải nghiệm. Tuy nhiên, địa phương lại đang thiếu đi những sản phẩm du lịch mới lạ, hấp dẫn để giữ chân du khách. Nói cách khác, địa phương chưa giải quyết được hiệu quả và tối ưu câu hỏi “đến Quảng Ninh chơi gì?” của du khách.

Sự thay đổi về độ tuổi của du khách cũng đặt ra những thách thức mới. Nếu như nhiều năm trước đây, du khách đến Vịnh Hạ Long chủ yếu thuộc lứa tuổi trung niên, thì nay đối tượng khách đã chia nhiều độ tuổi với những nhu cầu và mong muốn trải nghiệm khác nhau.

“Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải rất cố gắng đa dạng hóa sản phẩm, vì người trẻ thích những dịch vụ mới mẻ, sôi động, được làm mới liên tục, người trung tuổi và người lớn tuổi thì thích dịch vụ chất lượng cao, mang nhiều giá trị nghệ thuật – văn hóa – lịch sử. Nếu chúng ta thu hút được khách tới đây mà chỉ giữ chân khách lại được một đêm thì rất lãng phí”, ông Sơn nhìn nhận.

Sự xuất hiện của sản phẩm du lịch mới trong không gian hang Ngọc Rồng là một sản phẩm đột phá có thể góp phần giải bài toán điểm đến cho Quảng Ninh. Theo đó, du khách khi đến với Quảng Ninh có thể xuống biển thăm vịnh, ngủ qua đêm trên du thuyền, ban ngày sẽ vui chơi ở Bãi Cháy, và thưởng thức vở diễn tại hang vào buổi tối, qua đó kéo dài thời gian lưu trú của khách tại Quảng Ninh.

Trên thực tế, mô hình kinh doanh du lịch, biểu diễn nghệ thuật và ẩm thực trong hang động khá phổ biến trên thế giới và đã có nhiều minh chứng cho thành công của mô hình này.

Có thể kể tới nhà hàng trong hang đá Grotto Tavern tại Malta, Cueva de los Verdes tại Tây Ban Nha - nơi thường xuyên tổ chức các buổi hòa nhạc, hay ngay tại Malaysia cũng có nhà hàng fine dining Jeff’s Cellar được xây dựng bên trong hang động.

Các chuyên gia đánh giá, những địa điểm hấp dẫn, đặc sắc và hữu hạn như hang động tự nhiên thường được chú trọng và ưu tiên phát triển để phục vụ du khách tìm kiếm những trải nghiệm mới mẻ, khám phá cảnh đẹp thiên nhiên và thưởng thức văn hóa nghệ thuật cũng như ẩm thực trong một không gian đặc biệt và mới lạ.

Nhà hàng fine dining Jeff’s Cellar được xây dựng bên trong hang động.

Bà Tạ Thị Tú Uyên, Giám đốc ban sản phẩm dịch vụ Công ty Du lịch Vietravel cảm thấy rất ấn tượng với buổi trình diễn bên trong hang Ngọc Rồng. Bà nhìn nhận, đây có thể là chất liệu mới để các công ty lữ hành khai thác và kết nối du lịch tại Quảng Ninh.

“Các công ty lữ hành có thể kết hợp với nhau để mà tạo thêm sắc màu mới cho vùng di sản. Chúng ta có thể kết hợp trải nghiệm hang Ngọc Rồng với tham quan di sản Vịnh Hạ Long. Song song với đó, có thể kết nối với những sản phẩm về chăm sóc sức khỏe, nghỉ dưỡng tại khu vực suối nước nóng Quang Hanh, hay tới những làng nghề địa phương nổi tiếng như làng chài, nuôi cấy ngọc trai…

Nếu có thể xâu chuỗi các giá trị của Quảng Ninh thành những điểm đến sẽ trở thành một câu chuyện mang dấu ấn đặc trưng cho vùng đất này. Du khách sẽ ở lại lâu hơn, nhớ lâu hơn, thực sự cảm nhận được vẻ đẹp của vùng đất này”, bà Uyên nhấn mạnh.

Song hành bảo tồn và khai thác

Với diện tích rộng lớn hơn 4.000m2, độ cao trung bình trên 10m, có khu vực trần cao tới 30m, có cửa thông thoáng ở đầu và cuối hang, hang Ngọc Rồng thuộc loại hình hang biển đặc biệt (tuy hiện hang hoàn toàn nằm trên cạn), hình thành do ảnh hưởng bởi quá trình nước biển xâm thực làm bào mòn đá vôi trong thời gian dài.

Bên trong hang có nhiều thạch nhũ, măng đá tạo ấn tượng về dấu ấn của hang đá Karst ngàn năm, cùng hệ thống thông gió tự nhiên giúp duy trì nhiệt độ ổn định quanh năm.

Cửa hang Ngọc Rồng sau khi được chỉnh trang lại

Những điều kiện tự nhiên này biến hang Ngọc Rồng thành địa điểm lý tưởng để tổ chức các hoạt động du lịch mới lạ, đặc sắc. Mặc dù vậy, thực tế hoạt động khai thác và phát triển du lịch tại hang Ngọc Rồng trước đây chưa thực sự mang lại hiệu quả.

Hang đã được đưa vào khai thác từ năm 1999, tuy nhiên, đến năm 2009 phải tạm ngừng hoạt động do không đủ kinh phí vận hành và trả lương cho nhân viên. Khi được tổ chức hoạt động lại vào năm 2017, hang cũng chỉ thu hút được vài nghìn lượt khách đến tham quan, du lịch mỗi năm.

Đến đầu năm 2025, Công ty TNHH du lịch Vũng Đục ký hợp đồng hợp tác với Công ty TNHH Hang Ngọc Rồng – một thành viên của APC Corporation về việc hợp tác khai thác kinh doanh dịch vụ du lịch tại danh thắng Vũng Đục nhằm tạo ra các sản phẩm mới để thu hút khách du lịch.

Ngay sau khi tiếp nhận, chỉ trong chưa đầy 6 tháng, Công ty TNHH Hang Ngọc Rồng đã mang đến cho hang một diện mạo hoàn toàn mới. Với chi phí đầu tư gần 170 tỷ đồng chia nhiều giai đoạn, đơn vị đã xây dựng xong vở diễn thực cảnh cùng nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật khác như biểu diễn âm nhạc dân tộc, trải nghiệm tinh hoa ẩm thực Quảng Ninh.

Hang Ngọc Rồng có sức chứa lên đến trên 700 khách, tuy nhiên để đảm bảo không gian thoải mái cho du khách, đơn vị dự kiến chỉ tiếp đón khoảng 200 - 300 khách mỗi lượt..

Không gian hang Ngọc Rồng lộng lẫy hơn nhờ ánh sáng.

Để đáp ứng nhu cầu tham quan và thưởng thức nghệ thuật, hệ thống chiếu sáng được nâng cấp một cách toàn diện. Ánh sáng trắng lạnh đã được thay thế bằng ánh sáng nhiều màu dịu nhẹ, tôn lên vẻ đẹp huyền ảo của nhũ đá. Những hiệu ứng ánh sáng 3D mapping hiện đại cũng được ứng dụng một cách tinh tế, tạo nên những màn trình diễn nghệ thuật độc đáo.

Bà Hoàng Thị Năm, Tổng giám đốc Công ty TNHH Hang Ngọc Rồng chia sẻ, điểm mấu chốt khi triển khai dự án nằm ở sự tôn trọng tuyệt đối với thiên nhiên.

“Với hang Ngọc Rồng, tất cả các hoạt động chỉnh trang trong hang động đều được thực hiện một cách cẩn trọng, đảm bảo không làm ảnh hưởng đến hệ thống nhũ đá, măng đá tự nhiên, vốn là linh hồn của hang động”, bà Năm khẳng định.

Trước khi bắt tay vào chỉnh trang, công ty đã tiến hành khảo sát địa chất, đánh giá tác động môi trường một cách kỹ lưỡng, đảm bảo rằng các hoạt động chỉnh trang, cải tạo không gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái của hang động.

Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc hoàn trả lại hiện trạng tự nhiên cho hang động. Những công trình cũ kỹ, không phù hợp với cảnh quan tự nhiên như nhà vệ sinh đã được tháo dỡ, những phần sàn bê tông dày, gồ gề và giật cấp đã được dỡ bỏ hoặc làm phẳng, các kết cấu sắt thép bê tông và hệ thống dây diện, tủ điện chạy dọc thành hang đã được gỡ bỏ trả lại vẻ đẹp tự nhiên cho hang động.

Đơn vị cũng đã đã khéo léo bố trí những khu vực nghỉ ngơi, thư giãn, tạo sự thoải mái cho du khách trong quá trình tham quan. Các hoạt động hậu cần, nấu nướng được thực hiện ở ngoài hang, sau đó đem vào trong hang phục vụ thực khách.

Không gian bên trong hang động cũng được biến hóa thành một không gian nghệ thuật độc đáo. Sàn gỗ và sân khấu lắp ghép thân thiện với môi trường và dễ dàng di dời. Tất cả được lắp đặt một cách tỉ mỉ, tạo nên một không gian lý tưởng cho các buổi biểu diễn nghệ thuật.

Không gian bên trong hang động được biến hóa thành một sân khấu nghệ thuật độc đáo, thân thiện với môi trường.

Bà Nguyễn Thị Bích Thương, Phó trưởng phòng văn hóa, khoa học và thông tin thành phố Cẩm Phả cho biết, thành phố đã đồng hành cùng doanh nghiệp, hướng dẫn thực hiện tốt công tác giữ gìn giá trị di tích, đánh giá tác động môi trường, xin ý kiến các nhà chuyên gia về văn hóa, thực hiện các thủ tục về phòng chữa cháy, vệ sinh môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm.

“Nếu di sản đóng cửa để đó thì hang cũng dần bị hủy hoại. Vì vậy nếu doanh nghiệp thực hiện tốt theo quy định nhà nước và đảm bảo hoạt động tại đây thì sẽ thu hút du khách, thu về lợi nhuận để tái đầu tư cho nơi đây”, bà Thương nhận xét.

Với sự đầu tư kỹ càng và quy mô lớn, hang Ngọc Rồng dự kiến có thể đón một lượng lớn du khách ghé thăm và trải nghiệm dịch vụ.

Đại diện Sở Du lịch tỉnh Quảng Ninh, ông Nguyên nhìn nhận, ý tưởng triển khai hang Ngọc Rồng rất táo bạo và mới nhưng có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Việc phát triển dịch vụ kết hợp với bảo tồn tại hang Ngọc Rồng có thể mang lại những tác động tích cực tới địa phương, đồng thời giảm tải cho vùng lõi di sản của Quảng Ninh vào mùa du lịch cao điểm. Đây cũng là một cách giúp các di sản tại vịnh không bị khai thác quá mức, đạt được mục tiêu phát triển bền vững hơn.

“Chúng tôi dự kiến phát triển thêm bến du thuyền ngay khu vực này, có thể kết nối vịnh Hạ Long với Bái Tử Long bằng đường biển. Du khách có thể đi tàu tới Vũng Đục, hang Ngọc Rồng, sau đó đi về bằng xe khách hoặc ngược lại”, Vị lãnh đạo Sở Du lịch Quảng Ninh chia sẻ, đồng thời kỳ vọng những điểm đến mới sẽ thu hút thêm du khách đến với Quảng Ninh, giúp tỉnh hoàn thành mục tiêu đón 25 triệu khách du lịch trong năm 2025.

Trần Anh