Phát huy vai trò người có uy tín trong cộng đồng dân cư

Xóm Lũng Loỏng, xã Trường Hà (Hà Quảng) có 35/35 hộ là đồng bào dân tộc Mông. Năm 2020, ông Ngô Văn Sinh được bà con trong xóm tin tưởng bầu là người có uy tín, bí thư kiêm trưởng xóm. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất biên cương nghèo khó này, ông Sinh hiểu rõ cái khó, cái khổ của người dân, đặc biệt là những hệ lụy từ việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Ông đã chứng kiến nhiều trường hợp lấy vợ, lấy chồng sớm và cùng trong dòng tộc, từ đó kéo theo sự nghèo đói, thất học, trẻ em sinh ra không được lành lặn, khỏe mạnh, ảnh hưởng xấu đến các mối quan hệ gia đình… Không muốn người trong xóm mãi nghèo, ông quyết tâm tìm mọi cách để xóa bỏ việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong xóm.

Ông Sinh chia sẻ: Để xóa bỏ triệt để suy nghĩ lạc hậu và cổ hủ của người dân thì việc tuyên truyền là quan trọng nhất. Trong những cuộc họp xóm tôi thường xuyên lồng ghép, nhắc nhở các gia đình quan tâm đến con, em mình. Tôi tìm hiểu những tài liệu tuyên truyền liên quan đến vấn đề tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống dịch từ tiếng phổ thông sang tiếng Mông để trực tiếp nói cho bà con dễ hiểu. Cách đây không lâu, trong xóm có trường hợp Hầu Văn Dương có ý định lấy vợ khi chưa đủ tuổi. Tôi thường xuyên tiếp cận trong những lúc lên nương, đi rừng lấy củi để tuyên truyền, vận động. Thời gian đầu Dương không nghe, coi đây là chuyện bình thường, bao đời nay vẫn vậy. Qua nhiều lần tuyên truyền, vận động cả những người thân trong gia đình Dương, dần dần Dương và gia đình đã hiểu và lùi thời gian, đợi đủ tuổi mới tổ chức kết hôn.

Ông Ngô Văn Sinh, người có uy tín xóm Lũng Loỏng và cán bộ xã Trường Hà tuyên truyền Luật Hôn nhân và Gia đình cho người dân trên địa bàn.

Anh Lương Văn Long, người có uy tín xóm Khuổi Bốc bộc bạch: Xóm Khuổi Bốc có 84 hộ, 430 nhân khẩu, trong đó dân tộc Mông chiếm hơn 70%. Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong xóm vẫn còn, mặc dù những năm gần đây nhận thức của người dân có chuyển biến rõ rệt, tuy nhiên tình trạng này luôn tồn tại ở những khu dân cư xa xôi, hẻo lánh. Với quyết tâm đẩy lùi nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, tôi và những đảng viên trong xóm thường xuyên nắm tình hình địa bàn, dùng những mối quan hệ họ hàng, dòng họ để lồng ghép tuyên truyền phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Đặc biệt, tập trung tuyên truyền đối với những đoàn viên thanh niên, học sinh. Thời gian đầu, bà con không nghe, họ bỏ về hoặc không quan tâm, song chúng tôi luôn kiên trì vận động, dần dần người dân hiểu và làm theo. Nếu trước năm 2020 trong xóm năm nào cũng có 5 - 6 cặp tảo hôn thì nay con số này đã giảm hẳn, có năm không có cặp tảo hôn và hôn nhân cận huyết nào.

Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Toàn (Bảo Lạc) Hoàng Quốc Việt cho biết: Bảo Toàn là xã đặc biệt khó khăn, có 5 dân tộc cùng sinh sống, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 37,2%, hộ cận nghèo chiếm 11,45%. Người dân còn nhiều tập tục lạc hậu, trong đó có tảo hôn khiến cái nghèo luôn đeo bám họ không dứt. Nhiều năm trước tình trạng tảo hôn diễn ra phức tạp, địa bàn xa nhiều khi người dân tìm cách giấu chính quyền, tuy nhiên những năm gần đây vấn nạn này giảm mạnh, trong đó có sự đóng góp của người uy tín trong cộng đồng dân cư rất lớn. Họ là những người đi đầu, tiên phong gương mẫu thực hiện và tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao nhận thức trong việc thực hiện Luật Hôn nhân và Gia đình, đẩy lùi, xóa bỏ hủ tục tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Toàn tỉnh hiện có 1.462 người có uy tín tại các khu dân cư, trong đó, người có uy tín là người dân tộc thiểu số chiếm 98,56%. Người có uy tín là lực lượng gần dân, sát dân, có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, là lực lượng nòng cốt, cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân. Không chỉ tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, đội ngũ người có uy tín đã góp phần tích cực giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh phát sinh 76 trường hợp tảo hôn xảy ra tại các huyện: Bảo Lạc, Bảo Lâm, Hà Quảng, Hạ Lang, Hòa An, giảm 13,6% so với cùng kỳ năm 2023. Thời gian tới, tỉnh đặt mục tiêu giảm bình quân 2 - 3%/năm số cặp tảo hôn, số cặp kết hôn cận huyết thống đối với các địa bàn dân tộc thiểu số có tỷ lệ tảo hôn, kết hôn cận huyết thống cao. Đến năm 2025, phấn đấu ngăn chặn, hạn chế tình trạng trên trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Thế Hiển