Phát huy vai trò của cơ quan tham mưu trong nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống khai thác IUU

Đại tá Vũ Văn Hưng triển khai công tác kiểm tra phòng, chống khai thác IUU tại Trạm Kiểm soát Biên phòng Vàm Láng (Đồn Biên phòng Kiểng Phước, BĐBP Tiền Giang). Ảnh: Đoàn Phát

Bộ Tham mưu BĐBP đã xây dựng, triển khai thực hiện 9 kế hoạch, 29 văn bản, 120 điện chỉ đạo. Đặc biệt, tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP ban hành Kế hoạch số 1103-KH/ĐU ngày 4/7/2024 về việc thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản; Kế hoạch số 3469/KH-BĐBP ngày 9/7/2024 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22/4/2024 của Chính phủ về việc ban hành Chương trình hành động và Kế hoạch của Chính phủ triển khai thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư Trung ương Đảng.

Cùng với đó, tổ chức các đoàn kiểm tra trực tiếp tại BĐBP các tỉnh: Quảng Ngãi, Bình Định, Bà Rịa - Vũng Tàu, Khánh Hòa, Bình Thuận, Tiền Giang, Cà Mau, Kiên Giang; tham gia đoàn kiểm tra của Ban Chỉ đạo IUU Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác xuất, nhập bến tại các đồn, trạm kiểm soát Biên phòng trên đảo Phú Quốc, làm việc với Sở Chỉ huy liên hợp và Bộ Chỉ huy BĐBP các tỉnh: Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang; tham gia đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra công tác chống khai thác IUU tại các tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hải Phòng, Nghệ An, Quảng Bình, Tiền Giang, Bến Tre.

Đồng thời, Bộ Tham mưu BĐBP cũng chủ động tham mưu cho Bộ Tư lệnh BĐBP phối hợp với Tỉnh ủy, Thành ủy các tỉnh, thành phố tuyến biển tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác IUU; duy trì thực hiện tốt Quy chế phối hợp với Bộ Tư lệnh Hải quân, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, Cục Kiểm ngư (nay là Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Tham mưu, lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị BĐBP tuyến biển triển khai thực hiện nghiêm sự lãnh đạo, chỉ huy, mở các đợt cao điểm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân theo các mô hình, chuyên đề, chuyên sâu; điều tra cơ bản nắm vững số lượng, chất lượng tàu cá, tàu cá “3 không”, tàu cá “nguy cơ cao” vi phạm vùng biển nước ngoài; tổ chức lực lượng, phương tiện nắm chắc tình hình, tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thủy sản về chống khai thác IUU...

Tính từ khi đoàn thanh tra EC sang Việt Nam lần thứ tư đến nay, các đơn vị BĐBP tuyến biển đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền trên 15.000 lượt/500.000 lượt ngư dân; cấp phát trên 40.000 tờ rơi; đăng 415 tin, bài trên phương tiện thông tin đại chúng; phối hợp với Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) xây dựng phần mềm “kiểm soát tàu cá và nhắn tin truyền thông”, triển khai lắp đặt tại 231 trạm kiểm soát Biên phòng. Đến nay, cơ bản phát huy tốt được hiệu quả trong công tác quản lý, kiểm soát tàu cá xuất nhập bến; kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến trên 800.000 lượt tàu cá/4.000.000 lượt ngư dân; tuần tra, kiểm soát 32.000 lượt tổ/131.000 lượt cán bộ, chiến sĩ/4.000.000 lượt phương tiện; phát hiện, xử lý và tham mưu địa phương xử lý vi phạm hành chính 1.473 vụ/1.621 phương tiện/1.723 đối tượng/36.542.650.000 đồng, tịch thu 127 bộ kích điện, tước bằng thuyền trưởng 17 trường hợp; khởi tố 5 vụ án hình sự đối với hành vi “tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” và chuyển đến Cơ quan An ninh điều tra Công an điều tra, xử lý theo thẩm quyền.

Cán bộ BĐBP Khánh Hòa tuyên truyền chống khai thác IUU cho bà con ngư dân. Ảnh: CTV

Tuy nhiên, hiện nay, công tác đấu tranh chống khai thác IUU vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn, số lượng tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý còn xảy ra nhiều, diễn biến phức tạp, chưa có dấu hiệu chấm dứt. Để khắc phục tình trạng trên, nhằm đạt được mục tiêu gỡ cảnh báo “thẻ vàng” sau thanh tra lần thứ 5 của đoàn thanh tra EC, Bộ Tham mưu BĐBP sẽ tiếp tục phát huy vai trò của cơ quan tham mưu nâng cao hiệu quả công tác chống khai thác IUU, tham mưu cho Bộ Tư lệnh BĐBP chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt các nội dung, biện pháp như sau:

Một là, tiếp tục quán triệt các nội dung, nhiệm vụ và thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP, gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; chủ động điều chỉnh, bố trí, sử dụng lực lượng, phương tiện tăng cường cho các đồn, trạm kiểm soát Biên phòng trọng điểm thực hiện tốt nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, quản lý tàu cá xuất, nhập bến; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hình thành phòng tuyến phía trong “phòng ngừa, ngăn chặn ý định đưa tàu cá sang vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép và các hành vi vi phạm IUU”.

Hai là, thường xuyên phối hợp với các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương trao đổi thông tin, thông báo tình hình, kết quả thường xuyên và đột xuất khi có vụ việc phức tạp xảy ra để kịp thời phối kiểm thông tin, điều tra, xác minh, xử lý vụ việc theo đúng quy định của pháp luật; tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các cửa sông, cửa lạch, đảo gần bờ, nơi tập trung nhiều tàu cá không đăng ký, đăng kiểm, không có giấy phép khai thác, không lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS) để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm, nhất là các hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và các hành vi mất kết nối thiết bị VMS, vượt ranh giới trên biển theo Nghị định số 38/2024/NĐ-CP ngày 5/4/2024 của Chính phủ.

Ba là, phối hợp với các lực lượng chức năng tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố ven biển kiểm tra, rà soát toàn bộ các tàu cá; xử lý nghiêm, triệt để theo quy định tàu cá “3 không”, tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản; hướng dẫn chủ tàu thủ tục đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép và cập nhật dữ liệu tàu cá vào Cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNEishbase); khai thác, sử dụng hiệu quả phần mềm “kiểm soát tàu cá”, phần mềm “VMS” và “truy xuất nguồn gốc” để theo dõi, giám sát chặt chẽ tàu cá xuất, nhập bến, hoạt động trên biển và xử lý vi phạm.

Bốn là, phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành tại cảng, các lực lượng có liên quan thực hiện kiểm tra, giám sát tàu đánh bắt thủy sản, tàu vận chuyển, chuyển tải thủy sản, sản phẩm thủy sản có nguồn gốc khai thác đến các cảng chỉ định để thực hiện hoạt động nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, chuyển khẩu quá cảnh thủy sản, sản phẩm thủy sản trước khi thực hiện thủ tục nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, chuyển cảng; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát tàu cá ngư dân ta có chiều dài từ 15m trở lên ra vào cảng, xuất nhập bến, bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác tại cảng cá (kể cả cảng cá tư nhân) đảm bảo cho công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản theo đúng quy định; phối hợp với Công an, lực lượng chức năng đẩy mạnh các biện pháp nghiệp vụ nắm tình hình, điều tra, thu thập tài liệu, củng cố chứng cứ đối với các hành vi môi giới, tổ chức đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Năm là, làm tốt công tác chuẩn bị (hồ sơ, tài liệu, số liệu liên quan...); rà soát, củng cố lại toàn bộ danh sách, hồ sơ xử phạt vi phạm IUU, số liệu kiểm soát tàu cá giữa các trạm kiểm soát Biên phòng với cảng cá tại địa phương để sẵn sàng cung cấp, phối hợp cùng chính quyền địa phương, lực lượng chức năng làm việc với đoàn thanh tra EC khi đến địa phương.

Đại tá Vũ Văn Hưng, Phó Tham mưu trưởng BĐBP