Phát huy tiềm năng biển, đảo Khánh Hòa: Hướng tới phát triển kinh tế biển xanh

Nhận thức rõ vai trò chiến lược của biển, đảo, Khánh Hòa đã phát huy hiệu quả các nghị quyết quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế biển. Nhờ đó, tiềm năng biển, đảo được khai thác ngày càng mạnh mẽ, theo hướng hiện đại, bền vững và hội nhập quốc tế.

Đóng góp lớn cho GRDP

Tỉnh Khánh Hòa có đường bờ biển dài 385km cùng khoảng 200 hòn đảo lớn nhỏ tạo nên lợi thế vượt trội để phát triển kinh tế biển. Các vịnh nổi tiếng như: Nha Trang, Cam Ranh, Vân Phong không chỉ giàu tài nguyên thiên nhiên mà còn có hệ sinh thái đa dạng, tạo tiền đề phát triển mạnh các ngành du lịch biển, cảng biển, thủy sản và năng lượng tái tạo. Đặc biệt, quần đảo Trường Sa đóng vai trò quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội và an ninh, quốc phòng. Vị trí địa chiến lược của Khánh Hòa càng được củng cố với quân cảng Cam Ranh và cảng biển nước sâu Vân Phong, có vai trò quan trọng đối với quốc phòng và phát triển kinh tế biển.

Cảng Cam Ranh. Ảnh: VĂN KỲ

Ông Trần Hòa Nam - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, những năm qua, tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ, chương trình hành động, cụ thể hóa các định hướng của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 36 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Cùng với đó, nhờ chính sách đặc thù từ Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 55 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa đã giúp tỉnh tháo gỡ vướng mắc, khai thác tiềm năng, tạo động lực phát triển mạnh mẽ.

Cảnh sát biển tuyên truyền pháp luật cho ngư dân trên biển.

Tỉnh đã triển khai hoàn thành công tác lập và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt các quy hoạch quan trọng liên quan đến khai thác, sử dụng tài nguyên biển và hải đảo; xây dựng và trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt đối với các đề án liên quan đến sử dụng biển như: Đề án thí điểm phát triển nuôi biển công nghệ cao tại Khánh Hòa; Đề án xây dựng huyện đảo Trường Sa trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội trên biển của cả nước; Đề án thành lập Trung tâm Nghiên cứu quốc gia về công nghệ đại dương… Tỉnh có các cảng cá, khu neo đậu trên các đảo thuộc huyện Trường Sa để phát triển đánh bắt xa bờ; đã đưa vào khai thác 17 bến cảng biển và 1 khu chuyển tải dầu, chủ yếu là bến cảng tổng hợp, bến cảng xăng dầu, bến chuyên dụng.

Năm 2024, tỉnh hoàn thành vượt mức 22/22 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, GRDP tăng hơn 10%, xuất khẩu đạt hơn 2 tỷ USD, thu ngân sách vượt dự toán, đầu tư xã hội tăng trưởng mạnh. Kinh tế biển và ven biển đóng góp 80% GRDP với các trụ cột: Du lịch biển, thủy sản, công nghiệp đóng tàu, dịch vụ cảng biển và logistics. Đặc biệt, du lịch phục hồi ấn tượng, đón 10,8 triệu lượt khách, trong đó có 4,7 triệu khách quốc tế. Khu Kinh tế Vân Phong thu hút các dự án đầu tư lớn đã củng cố vị thế của Khánh Hòa trên bản đồ kinh tế biển Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển công nghệ xanh

Hiện nay, với hệ thống chính sách Trung ương đang tạo nền tảng vững chắc cho phát triển công nghệ biển tại Việt Nam. Nghị quyết số 09 đã đặt mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Tỉnh Khánh Hòa đã ưu tiên phát triển các dự án nuôi biển công nghệ cao (lồng nuôi bằng vật liệu mới HDPE, FRP...), đô thị ven biển thông minh và xúc tiến thành lập Trung tâm Nghiên cứu quốc gia về công nghệ đại dương. Nhiều tập đoàn lớn như Sumitomo (Nhật Bản) đã đầu tư vào phát triển hạ tầng năng lượng và công nghiệp biển, cho thấy sức hút mạnh mẽ của Khánh Hòa trong lĩnh vực phát triển kinh tế biển ứng dụng công nghệ cao.

Biển Nha Trang là một trong những điểm thu hút khách Hàn Quốc. Ảnh: X.T

Theo các nhà khoa học, trong giai đoạn hiện nay, Khánh Hòa cần sớm xây dựng hệ thống dữ liệu biển mở, tích hợp các công nghệ như: AI (trí tuệ nhân tạo), IoT (Internet vạn vật), Blockchain, xử lý dữ liệu lớn (big data) và điện toán đám mây nhằm hỗ trợ hiệu quả cho việc ra quyết định. Đồng thời, tỉnh cần chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, hợp tác chặt chẽ với các trường đại học, viện nghiên cứu trong và ngoài nước; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hỗ trợ các startup công nghệ biển và thử nghiệm các mô hình mới trong nuôi trồng thủy sản. Cùng với đó, tăng cường hợp tác quốc tế để tiếp cận tri thức, công nghệ tiên tiến và xây dựng cơ chế giám sát đối với AI, công nghệ mới và robot biển nhằm đảm bảo phát triển bền vững, an toàn.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, thời gian qua, tỉnh rất quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường biển và hải đảo. Cụ thể, tỉnh đã triển khai thực hiện Kế hoạch hành động về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh, Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030; Quyết định số 1539 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án mở rộng, thành lập mới các khu bảo tồn biển, khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phục hồi các hệ sinh thái biển đến năm 2030; bước đầu triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng Kế hoạch hành động để đến năm 2045 tỉnh Khánh Hòa giảm phát thải khí nhà kính về mức “0”.

Phát huy tiềm năng biển, đảo

Theo ông Trần Hòa Nam, thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp cùng các bộ, ngành Trung ương xây dựng cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích các doanh nghiệp, người dân tham gia vào quản lý, bảo tồn, khai thác và bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, bảo tồn đa dạng sinh học; hỗ trợ cấp kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị để tỉnh thực hiện các nội dung, nhiệm vụ quản lý tổng hợp tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo, phát triển bền vững kinh tế biển. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến những kiến thức cơ bản, các văn bản pháp luật về biển, đảo của Nhà nước và Luật Biển quốc tế, Luật Biển Việt Nam; khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa…

Đảo Trí Nguyên, vịnh Nha Trang. Ảnh: VƯƠNG MẠNH CƯỜNG

Chủ đề “Công nghệ xanh để đại dương bền vững” của Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025 nhấn mạnh vai trò tiên phong của khoa học, đổi mới sáng tạo và công nghệ xanh trong bảo vệ đại dương, phát triển kinh tế biển giàu mạnh, gìn giữ chủ quyền quốc gia trong kỷ nguyên mới. Hiện nay, tỉnh đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xanh vào kinh tế biển, từ nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, sử dụng năng lượng tái tạo, kiểm soát ô nhiễm (đặc biệt là rác thải nhựa), phục hồi rạn san hô đến phát triển du lịch sinh thái và quản lý tổng hợp vùng bờ. Tỉnh cũng đang tận dụng tiềm năng khai thác tín chỉ carbon xanh từ hệ sinh thái ven biển, góp phần giảm phát thải khí nhà kính, tăng khả năng hấp thụ carbon, hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; ưu tiên phát triển nguồn nhân lực biển chất lượng cao, tăng cường hội nhập quốc tế, hợp tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, từng bước xây dựng đô thị biển thông minh, bền vững, bản sắc, kết nối toàn cầu.

Với quyết tâm chính trị cao và sự đồng lòng của toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, tỉnh đang từng bước tháo gỡ khó khăn, tận dụng tối đa các đòn bẩy chính sách để phát huy tiềm năng biển, đảo hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế biển lớn của cả nước, hình mẫu về phát triển bền vững và bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong kỷ nguyên mới.

VÕ TRỌNG THẠCH - THÁI THỊNH