Phát huy giá trị lịch sử Đền thờ Vua Lê Thái Tổ – Động lực phát triển du lịch Nậm Nhùn

Chuyến du xuân đầu năm của chúng tôi là đặt chân đến vùng đất biên giới huyện Nậm Nhùn, cách thành phố Lai Châu hơn 120km. Những ngày này, địa phương đang rộn ràng chuẩn bị cho Lễ hội Đền thờ Vua Lê Thái Tổ năm 2025 tổ chức quy mô cấp tỉnh diễn ra từ ngày 7-9/2. Tại quần thể “Địa điểm lưu niệm Vua Lê Thái Tổ” - di tích lịch sử-văn hóa quốc gia, đông đảo du khách thập phương đã hội tụ về đây với niềm vui phấn khởi, lòng tự hào dân tộc. Họ mang theo hộp bánh, giỏ quà dâng lên Vua Lê Lợi bày tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ công lao to lớn dẹp yên giặc Minh, mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân đến ngày hôm nay.

Theo sử sách ghi lại, tháng Chạp năm Tân Hợi (1431), sau khi bình định vùng Tây Bắc, trên đường quay trở về qua địa phận xã Lê Lợi, huyện Nậm Nhùn (ngày nay), vua Lê Thái Tổ đã cho tạc khắc bài văn bia vào vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ sông Đà (gọi là Bia cổ Hoài Lai) để răn dạy các tù trưởng cai quản nơi biên giới của Tổ quốc và khẳng định chủ quyền, thống nhất quốc gia. Toàn văn bia được tạc khắc bằng chữ Hán, trong khuôn khổ hình chữ nhật có kích thước 1,4m x 0,8m, viết theo chữ khải chân gồm 132 chữ. Nội dung văn bia được dịch nghĩa: “Nỗi lo di địch nơi biên cương đã có từ xưa. Đời nhà Hán đã có bọn Hung Nô, đời nhà Đường thì rợ Đột Quyết, các rợ man ở vùng Mường Lễ nước Việt ta cũng vậy. Mới đây, do chính sự nhà Trần, nhà Hồ suy yếu, bầy tôi ở nơi phên dậu trở nên ương ngạnh, Cát Hãn nhờn theo thói cũ không chịu thay đổi. Nay ta đem quân đi chinh phạt, thủy bộ cùng tiến, chỉ một trận đã dẹp yên được. Nhân đây làm một bài thơ khắc vào đá để răn các tù trưởng rợ Man ngang ngạnh với giáo hóa sau này”.

Bia Lê Lợi được xếp hạng di tích cấp quốc gia theo Quyết định số 10/VH-QĐ, ngày 02/9/1981 thuộc danh mục số 185 của Bộ Văn hóa; là tài sản vô giá, liên quan đến sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước, đến sự nghiệp của Anh hùng dân tộc Lê Lợi, là tác phẩm nghệ thuật có giá trị lịch sử, nhân văn...

Năm 2005, Nhà máy thủy điện Sơn La khởi công. Để bảo tồn giá trị của di sản Bia Lê Lợi, phần bút tích văn bia đã được khoan cắt ra khỏi vách đá Pú Huổi Chỏ di dời đến khuôn viên đền thờ vua Lê Thái Tổ cách vị trí cũ 500m vào năm 2012. Từ đó, hình thành nên quần thể “Địa điểm lưu niệm Đền thờ Vua Lê Thái Tổ thuộc địa phận 2 xã: Lê Lợi, Pú Đao có diện tích khoảng 2,4ha, bao gồm một số hạng mục được bố cục trên mặt bằng tổng thể với tổng diện tích khoảng 500m2. Mở đầu cụm kiến trúc là Cổng tam quan; qua Nghi môn là khoảng sân - nơi đặt di tích Bia Vua Lê Thái Tổ; và phía sau là ngôi Đền thờ. Ngày 22/12/2016, Bia Lê Lợi chính thức được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia theo Quyết định số 2496/QĐ-TTg. Ngày 23/01/2017, Đền thờ Vua Lê Thái Tổ cũng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia theo Quyết định số 218/QĐ-BVHTTDL.

Phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của Đền thờ Vua Lê Thái Tổ những năm qua, huyện Nậm Nhùn đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp vừa bảo tồn, gìn giữ vừa khai thác để thúc đẩy phát triển du lịch ở địa phương. Trong đó, đẩy mạnh việc giới thiệu, quảng bá quần thể “Địa điểm lưu niệm Đền thờ Vua Lê Thái Tổ" trên các phương tiện truyền thông đại chúng, nền tảng mạng xã hội. Duy trì tổ chức Lễ hội Đền thờ Vua Lê Thái Tổ vào dịp đầu xuân năm mới hàng năm hướng đến xây dựng Lễ hội trở thành sản phẩm du lịch, văn hóa hấp dẫn ở địa phương.

Cùng với đó, huyện tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân trên địa bàn huyện, nhất là 2 xã Lê Lợi, Pú Đao nêu cao tinh thần, trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ giá trị lịch sử, văn hóa của Đền thờ Vua Lê Thái Tổ gắn với phát triển du lịch theo hướng văn minh, thân thiện. Phát huy vai trò của các già làng, trưởng bản, người có uy tín, người am hiểu lịch sử Văn Bia, Đền thờ để tuyên truyền, giáo dục cho người dân, du khách, nhất là thế hệ trẻ về lòng yêu nước, cội nguồn dân tộc.

Mặc dù đã 82 tuổi, thế nhưng ông Vũ Phong Oanh - Thủ nhang Đền thờ Vua Lê Thái Tổ hàng ngày vẫn cần mẫn làm công việc của mình, từ thắp nhang, khấn bái, cầu tự đến sắp xếp đồ đạc, giữ vệ sinh Đền sạch sẽ, sáng xanh. Đặc biệt, mỗi người dân hay du khách đến đây, ông đều giới thiệu đầy đủ về quá trình hình thành Bia Lê Lợi, công lao của vị Vua “vì nước, vì dân”. Ông tự nhận rằng, việc giáo dục truyền thống, lòng yêu nước cho mỗi người khi đến với Đền thờ là trách nhiệm cũng là niềm tự hào của bản thân trong suốt hơn 15 năm qua.

Được biết, hiện nay trên địa bàn huyện Nậm Nhùn có nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn như: đỉnh núi Pú Đao - "nơi ngắm mặt trời mọc/lặn đẹp nhất Đông Nam Á"; “Vịnh Hạ Long” thu nhỏ ở xã Mường Mô; công trình trọng điểm quốc gia Nhà máy thủy điện Lai Châu; lòng hồ thủy điện Sơn La - Lai Châu rộng lớn. Đặc biệt, di tích lịch sử - văn hóa quốc gia Địa điểm lưu niệm Đền thờ Vua Lê Thái Tổ, nơi lưu giữ Bảo vật quốc gia duy nhất của tỉnh Lai Châu (Bia Lê Lợi). Năm 2024, toàn huyện đón hơn 16.580 lượt khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm lễ hội, các hoạt động văn hóa, thể thao tại các xã, thị trấn trên địa bàn. Ước tính riêng Đền thờ Vua Lê Thái Tổ, hàng năm đón trên 10.000 lượt du khách đến tham quan, tìm hiểu lịch sử, chiêm bái, nhất là vào dịp Lễ hội đầu năm đón hàng nghìn lượt người từ khắp mọi miền Tổ quốc.

Xác định di tích quốc gia Đền thờ Vua Lê Thái Tổ là động lực để huyện thúc đẩy phát triển ngành du lịch; xây dựng sản phẩm du lịch hấp dẫn riêng có của tỉnh, thời gian tới huyện Nậm Nhùn tiếp tục quan tâm bảo tồn; tu sửa các hạng mục công trình trong quần thể “Địa điểm lưu niệm”; tổ chức nhiều hoạt động trong Lễ hội thu hút hấp dẫn du khách đến tham quan, trải nghiệm và bày tỏ lòng thành kính trước vị Vua anh hùng Lê Lợi.

Nhóm P.V