Phát hiện phù điêu nữ thần La Mã gần Bức tường Hadrian tại miền Bắc nước Anh

Phù điêu đá Chiến thắng được tìm thấy tại Vindolanda. Ảnh: The Guardian

Theo tờ The Guardian ngày 21/5, bức phù điêu cổ được phát hiện bởi ông Jim Quinlan (68 tuổi), kỹ sư nghỉ hưu, và vợ là Dilys Quinlan (69 tuổi), nguyên nhân viên ngành chăm sóc sức khỏe, trong lúc tham gia khai quật tại pháo đài La Mã Vindolanda. Cặp vợ chồng đến từ vùng Merseyside này đã tình nguyện hỗ trợ công tác khảo cổ tại địa điểm trên suốt hơn 20 năm qua. Di vật được tìm thấy trong đống đổ nát phía trên khu doanh trại bộ binh.

Bức chạm khắc cao 47cm được xác định là hình tượng Victory - nữ thần chiến thắng trong thần thoại La Mã, thường được tôn vinh trong thời chiến như biểu tượng của thành công trên chiến trường. Theo Tiến sĩ Andrew Birley - Giám đốc khai quật tại Vindolanda - bức phù điêu này có thể từng là một phần của cổng vòm hay công trình trang trí trong doanh trại, được xây dựng vào khoảng năm 213 sau Công nguyên, ngay sau các cuộc chiến tranh Severan.

Xem video các tình nguyện viên hỗ trợ khảo cổ phát hiện phù điêu nữ thần có cánh gần Bức tường Hadrian. Nguồn: The Guardian.

Tiến sĩ Andrew Birley mô tả khoảnh khắc phát hiện hiện vật như một trải nghiệm sống động, mang lại cảm giác “gần như chạm tay vào quá khứ”. Ông nhấn mạnh việc các tình nguyện viên trực tiếp phát hiện những di vật quý là điều đặc biệt, phản ánh sự cống hiến to lớn của họ đối với công tác bảo tồn di sản.

Giáo sư Rob Collins, chuyên gia khảo cổ học tại Đại học Newcastle, xác nhận bức phù điêu khắc họa nữ thần Victory và cho biết hiện vật này mang giá trị biểu tượng và tôn giáo đặc biệt trong đời sống tinh thần của người La Mã cổ đại.

Quỹ từ thiện Vindolanda, được thành lập từ năm 1970, cho phép các tình nguyện viên tham gia trực tiếp vào các đợt khai quật. Tiến sĩ Birley cho biết mỗi khi mở đăng ký, số lượng đơn tham gia luôn vượt xa khả năng tiếp nhận.

Gia đình Birley có truyền thống nhiều thế hệ gắn bó với khảo cổ học. Năm 1973, ông Robin Birley - cha của Tiến sĩ Andrew Birley - là người chỉ đạo cuộc khai quật phát hiện các tấm bảng viết tay Vindolanda, được xem là một trong những tư liệu trực tiếp quý giá nhất phản ánh đời sống của người La Mã tại Anh cách đây gần 2.000 năm.

Bức phù điêu nữ thần Victory dự kiến sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Vindolanda vào đầu năm 2026 trong khuôn khổ triển lãm các phát hiện khảo cổ mới nhất tại khu vực biên giới nước Anh thời La Mã.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc