Phát hiện gần 12.000 vụ hàng lậu, hàng giả trong 8 tháng

Thủ đoạn tinh vi

Ngày 28/8, tại Tọa đàm “Bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng trước nạn hàng giả, hàng lậu” do Tạp chí Kinh tế - Tài chính tổ chức tại TPHCM, ông Đặng Văn Đức - Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan - khẳng định: “Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ tiếp tục diễn biến phức tạp”.

Toàn cảnh tọa đàm.

Theo ông Đức, chỉ tính từ 15/12/2024 - 15/8/2025, lực lượng chức năng đã xử lý 11.912 vụ vi phạm pháp luật hải quan, với tổng trị giá hơn 16.151 tỷ đồng. Trong số này, cơ quan Hải quan đã trực tiếp khởi tố 14 vụ và chuyển cơ quan chức năng đề nghị khởi tố 76 vụ khác.

Các tuyến biên giới đều “nóng”: Việt - Trung tập trung rượu, dược liệu, thực phẩm đông lạnh; Việt - Lào nổi bật gỗ, khoáng sản; Việt Nam - Campuchia nhiều thuốc lá, mỹ phẩm. Ngoài ra, hàng lậu còn được tuồn qua cảng biển, sân bay quốc tế và thậm chí là bưu chính, chuyển phát nhanh.

Đáng chú ý, ngay tại nội địa, nhiều đường dây sản xuất và phân phối hàng giả hoạt động công khai, đặc biệt trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Các mặt hàng bị làm giả đa số là thiết yếu: thuốc chữa bệnh, sữa, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, rượu, bia, thuốc lá, linh kiện điện tử, vàng và ngoại tệ… gây tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân và môi trường kinh doanh.

Lực lượng chức năng kiểm tra hàng giả, hàng nhái tại TPHCM.

Thủ đoạn của các đối tượng ngày càng tinh vi: Khai sai hồ sơ, làm giả chứng từ, tráo hàng trong quá trình quá cảnh, lợi dụng chính sách tự công bố sản phẩm để hợp thức hóa hàng nhập lậu. Điển hình là vụ bắt giữ 52.500 cây thuốc lá Chesterfield giả tại cảng Cái Mép, chuyên án dầu cọ gian lận thuế hơn 1.000 tỷ đồng, hay 10.935 sản phẩm thời trang giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng tại TPHCM.

Sự tiếp tay vô hình

Một trong những lo ngại lớn nhất là an toàn thực phẩm. Trong tháng 5, tháng 6, ngành Hải quan phát hiện 122 vụ liên quan đến hàng giả, hàng lậu; trong đó có hơn 5 tấn xúc xích, nội tạng, 8.000 sản phẩm bánh kẹo, mỹ phẩm… trị giá trên 21 tỷ đồng.

Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TPHCM Phạm Khánh Phong Lan nhận định, nạn hàng giả, hàng lậu lan rộng từ thực phẩm, sữa, dược phẩm đến mỹ phẩm, gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng và uy tín doanh nghiệp. Tuy nhiên, cuộc chiến chống hàng giả còn nhiều hạn chế: Cơ quan chức năng phân tán, chế tài xử phạt nhẹ, thiếu tính răn đe, lực lượng thanh tra thiếu thẩm quyền so với nhiều quốc gia khác.

“Một nguyên nhân khác đến từ chính người tiêu dùng. Vì ham rẻ, nhiều người vẫn lựa chọn hàng giả, hàng nhập lậu, vô tình tiếp tay cho các đường dây buôn lậu, khiến tình trạng này thêm khó kiểm soát” - bà Lan nói.

Hàng lậu, hàng giả không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, mà còn ảnh hưởng đến doanh nghiệp chân chính (ảnh thực phẩm chức năng nghi giả nhái, kém chất lượng bị đổ trộm vùng ven TPHCM)

Ông Nguyễn Viết Hồng - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TPHCM - cho rằng, hàng giả không chỉ đe dọa sức khỏe mà còn phá hoại niềm tin thị trường, khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính gặp bất lợi. Để xử lý tận gốc, cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Ngành Hải quan cho biết, thời gian tới sẽ siết chặt kiểm soát trên các tuyến trọng điểm, tăng cường thu thập thông tin, phân tích dữ liệu để ngăn chặn từ xa, không để hình thành các đường dây lớn. Đồng thời, các đợt cao điểm chống hàng lậu, hàng giả sẽ được triển khai theo hướng lâu dài, quyết liệt và có trọng tâm hơn, nhằm vừa xử lý trước mắt vừa răn đe bền vững.

Các chuyên gia nhấn mạnh, ngoài việc tăng cường chế tài và lực lượng chấp pháp, công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh để người dân hiểu rõ nguy cơ, kiên quyết nói không với hàng giả, hàng lậu. Chỉ khi mỗi cá nhân nâng cao ý thức, việc bảo vệ doanh nghiệp, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh mới đạt hiệu quả thực sự.

Uyên Phương