Phân luồng, hướng nghiệp linh hoạt và tôn trọng sự lựa chọn của học sinh

Ảnh minh họa INT.

Mục tiêu của Đề án là tạo đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau THCS, THPT vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương...

Triển khai Đề án 522, nhiều sở GD&ĐT chủ động tham mưu UBND tỉnh phê duyệt chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 THPT để từng bước điều chỉnh tỷ lệ học sinh sau tốt nghiệp THCS vào THPT và học nghề; nâng cao chất lượng tuyển sinh đầu vào THPT và đảm bảo nguồn tuyển sinh cho các cơ sở tổ chức đào tạo nghề.

Nhiều hoạt động tăng hiệu quả phân luồng, hướng nghiệp khác được triển khai tại nhà trường, như: Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức, kỹ năng về lựa chọn nghề nghiệp; bồi dưỡng đội ngũ giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn, hướng nghiệp; khảo sát nhu cầu học môn lựa chọn, cụm chuyên đề học tập của học sinh lớp 9 để chủ động chuẩn bị cho các em vào lớp 10; huy động nguồn lực xã hội tham gia giáo dục hướng nghiệp…

Mục đích nhằm định hướng phân luồng học sinh sau THCS, THPT theo học các chương trình giáo dục - đào tạo phù hợp năng lực, sở trường, nguyện vọng.

Tuy nhiên, triển khai phân luồng, hướng nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn: Tư duy nặng về bằng cấp; chất lượng các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hạn chế; chính sách hỗ trợ học sinh học nghề chưa hấp dẫn; hướng nghiệp trong trường phổ thông chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức…

Hệ quả là một trong những mục tiêu quan trọng của công tác hướng nghiệp, phân luồng chưa đạt như mong muốn. Học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục theo học cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp và học sinh tốt nghiệp THPT tiếp tục học trình độ cao đẳng giáo dục nghề nghiệp không đảm bảo mục tiêu đề ra theo Đề án của Chính phủ.

Đặc biệt, hiện tượng vì thành tích, “chạy theo chỉ tiêu” mà tư vấn, vận động học sinh có học lực chưa tốt không thi vào lớp 10 THPT công lập vẫn diễn ra mỗi mùa tuyển sinh, khiến cơ quan quản lý giáo dục phải ra văn bản chấn chỉnh.

Nâng cao hiệu quả công tác phân luồng học sinh đòi hỏi những giải pháp đồng bộ, toàn diện, thiết thực, mang tính chiến lược hơn. Trong đó cần thay đổi nhận thức của xã hội về giáo dục nghề nghiệp và nâng cao chất lượng, sức hấp dẫn của cấp học này bằng các giải pháp đầu tư đồng bộ.

Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp với việc tập trung đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục; phát triển đội ngũ giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn, hướng nghiệp. Cùng đó, huy động nguồn lực xã hội tham gia giáo dục hướng nghiệp; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc thực hiện liên thông trong giáo dục hiện nay…

Cũng từ bài học khi triển khai Đề án 522 cho thấy, cần thực hiện phân luồng linh hoạt và tôn trọng sự lựa chọn của học sinh. Công tác phân luồng dựa trên đánh giá khách quan về năng lực, sở thích, nguyện vọng của người học; cùng đó, cung cấp đầy đủ thông tin về các con đường học tập, nghề nghiệp để học sinh có thể đưa quyết định phù hợp nhất cho tương lai. Tránh áp đặt tỷ lệ cứng nhắc, mà điều chỉnh linh hoạt theo điều kiện thực tế từng địa phương, giai đoạn phát triển.

Mới đây, Bộ GD&ĐT công bố xin ý kiến góp ý rộng rãi dự thảo Nghị định quy định về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục. Với nhiều điểm mới, dự thảo Nghị định hướng tới đảm bảo giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau THCS được quan tâm hơn; tạo điều kiện cho học sinh tốt nghiệp trung học lựa chọn hướng đi phù hợp, tiếp cận nghề nghiệp và học tập suốt đời. Hy vọng, khi chính sách mới đi vào thực tiễn, phân luồng, hướng nghiệp sẽ thực sự trở thành “chìa khóa” để giải bài toán mất cân đối cung - cầu lao động hiện nay.

Thảo Đan