Phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp khi tinh gọn tổ chức bộ máy

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Phân cấp, phân quyền mạnh cho địa phương

Theo thảo luận tại tổ chiều 7/5, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, sửa đổi luật lần này phân cấp, phân quyền mạnh cho địa phương. "Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Trên tinh thần hiện nay, việc xây dựng Luật, Quốc hội chỉ quy định khung, còn việc cụ thể Chính phủ ban hành nghị định. Vì vậy, cần bàn thảo rõ từng lĩnh vực cụ thể để làm sao trao quyền cho địa phương cụ thể hơn”, Chủ tịch Quốc hội phát biểu.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới sửa cách đây chưa đầy 3 tháng, nay tiếp tục sửa tiếp cần xem xét cụ thể để hoàn chỉnh, góp ý cho ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra dự án luật để hoàn thiện luật một cách nhất quán.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, quan điểm sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương là thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Tiếp tục đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương; giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” để phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương các cấp, nhằm khơi thông mọi nguồn lực để địa phương phát triển.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương cơ bản kế thừa nguyên tắc tổ chức và nguyên tắc phân định thẩm quyền của Luật hiện hành; sửa đổi, bổ sung các quy định để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tập trung vào 4 nhóm vấn đề: Sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định đơn vị hành chính (ĐVHC) và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; Sửa đổi các quy định về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã; Sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức chính quyền địa phương; Về hiệu lực thi hành và giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến việc chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, dự thảo Luật sửa đổi các quy định về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã: Chính quyền địa phương cấp tỉnh: ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh theo quy định hiện hành thì dự thảo Luật bổ sung một số quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, nhất là trong việc ban hành các cơ chế, chính sách, các lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư,… của địa phương. Chính quyền địa phương cấp xã: thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã hiện nay; được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và phạm vi, nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương cấp xã (mới)…

Liên quan đến sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức chính quyền địa phương, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh, cơ bản giữ như quy định hiện hành, chỉ tăng số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh phù hợp với việc sáp nhập các ĐVHC cấp tỉnh.

Chính quyền cấp xã phải gần dân, sát dân

Liên quan tới quy định UBND cấp xã được phân cấp cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình tại Điều 13 của dự thảo Luật, đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên) đề nghị không quy định nội dung này trong dự thảo Luật vì chính quyền cấp xã phải gần dân, sát dân nên UBND cấp xã cần trực tiếp thực hiện và chịu trách nhiệm về việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được giao; nếu thực hiện phân cấp cho cơ quan chuyên môn thì các cơ quan chuyên môn mới là chủ thể chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn. Việc này có thể lại tạo ra cấp trung gian trong giải quyết công việc tại cấp chính quyền cơ sở.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên Tạ Thị Yên thảo luận ở tổ. Ảnh: Phương Hoa/TTXVN

Đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị cân nhắc, bổ sung quy định trong trường hợp sau khi cơ quan, tổ chức, cá nhân đã thực hiện phân cấp nhưng xét thấy chủ thể được phân cấp không bảo đảm năng lực thực hiện thì có thể tạm thời thu hồi lại thẩm quyền đã phân cấp để trực tiếp thực hiện. Đối với nhiệm vụ đã được ủy quyền cho chính quyền địa phương cấp xã, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu cơ chế linh hoạt nhằm tạo điều kiện cho chính quyền địa phương cấp xã có thể đề xuất với cấp có thẩm quyền nếu thấy không đủ năng lực, điều kiện để thực hiện nhiệm vụ theo quy định.

Đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh, dự thảo Luật thiết kế theo hướng quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh trên các lĩnh vực và có liên quan đến quy định tại các luật chuyên ngành. Do đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình rõ căn cứ và đánh giá tác động cụ thể về nội dung này.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, dự thảo Luật bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và các nội dung đang được dự kiến sửa đổi, bổ sung trong Hiến pháp năm 2013, cụ thể hóa các yêu cầu, định hướng về thực hiện mô hình địa phương 2 cấp; sáp nhập một số ĐVHC cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sắp xếp ĐVHC cấp xã tại Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Bên cạnh đó, do dự thảo Luật có các điều, khoản liên quan trực tiếp đến quy định của Hiến pháp năm 2013 và một số luật đang trong quá trình nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung và trình xem xét, thông qua đồng thời trong Kỳ họp thứ 9 này, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục bám sát nội dung sửa đổi trong Hiến pháp và các luật nói trên, bảo đảm nội dung cần sửa đổi trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với quy định của Hiến pháp và thống nhất với các luật có liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, chỉnh lý, nghiên cứu, quy định cụ thể hơn về các trường hợp UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Chủ tịch UBND cấp xã để tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh trong việc bảo đảm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã (khoản 4 Điều 11); có cơ chế phân công, ủy quyền linh hoạt hơn để UBND cấp xã có thể giao cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, thậm chí là cả công chức thuộc UBND cấp mình thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với yêu cầu, điều kiện thực tế của địa phương, nhất là đối với các ĐVHC cấp xã sau sắp xếp có diện tích tự nhiên và quy mô dân số lớn để bảo đảm kịp thời giải quyết các hồ sơ, công việc của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn (Điều 13).

Đồng thời tiếp tục rà soát, chỉnh lý các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND các cấp tại Chương IV của dự thảo Luật để thể hiện rõ nét hơn chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm phân định một cách hợp lý nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã.

Tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý một số quy định về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương như: số lượng và lĩnh vực phụ trách của các Ban của HĐND cấp xã (điểm a khoản 3 Điều 29); số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã (Điều 30); nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND được quyết định chế độ chi ngân sách để thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể trên địa bàn hoặc thực hiện nhiệm vụ cấp bách theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền (điểm c khoản 13 Điều 31).

V.Tôn/Báo Tin tức và Dân tộc