Ôtô đời 2017 đã 'cũ' đến mức nào?

Gần đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ NN và MT) công bố dự thảo Quyết định của Thủ tướng về quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ôtô lưu hành tại Việt Nam.

Theo đó, ôtô sản xuất từ trước năm 1999 đến từ năm 2022 sẽ được áp dụng các chuẩn khí thải khác nhau, từ Mức 1 đến Mức 5, tùy thuộc năm sản xuất và địa phương nơi đăng ký biển số.

Nội dung dự thảo cũng đề cập ôtô sản xuất từ năm 2017 đăng ký biển số tại TP Hà Nội và TP.HCM có thể sẽ áp dụng Mức 4 ngay đầu năm sau. Tại các thành phố khác, ôtô sản xuất từ năm 2017 dự kiến áp dụng chuẩn khí thải Mức 3 từ ngày 1/1/2026.

Ôtô sản xuất năm 2017 đã "cũ" đến đâu?

Theo quy định tại Nghị định 166/2024 và Thông tư 53/2024, ôtô chở người 4 bánh có gắn động cơ (bao gồm ôtô con dưới 9 chỗ ngồi), có niên hạn sử dụng không quá 15 năm tính từ năm sản xuất.

Như vậy, các xe đời 2017 đến nay đã trải qua 8 năm, tức quá nửa niên hạn sử dụng. Vẫn còn thời hạn sử dụng khá dài, phần lớn số xe này cũng có thể đáp ứng tốt các chuẩn khí thải dự kiến có hiệu lực từ đầu năm sau theo nội dung dự thảo.

Theo nội dung Quyết định 49/2011 của Thủ tướng, ôtô sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới tại Việt Nam phải đảm bảm tiêu chuẩn Euro 4 từ đầu năm 2017.

Đến ngày 1/1/2022, tiêu chuẩn khí thải mà ôtô cần phải đáp ứng theo nội dung Quyết định này là mức 5, tương đương chuẩn Euro 5.

Quy định này nhiều khả năng là một phần lý do khiến Honda Brio mới dù đã ra mắt ở Indonesia hồi năm 2023 nhưng lại khó có cơ hội quay lại thị trường Việt Nam như trường hợp của Toyota Wigo.

Khi ấy, động cơ trên Honda Brio 2023 ra mắt khách hàng Indonesia vẫn chỉ đáp ứng tiêu chuẩn khí thải Euro 4, không khác biệt mẫu xe từng bán ở Việt Nam.

Dù dự thảo mà Bộ NN và MT công bố gần đây chưa nêu cụ thể cách xác định chuẩn khí thải mới, nhiều khả năng các mức chuẩn khí thải từ Mức 1 đến Mức 5 sắp triển khai sẽ tương đương Euro 1 đến Euro 5, tức giống với cách xác định từng được sử dụng trong Quyết định 49/2011.

Như vậy, gần như toàn bộ ôtô đời 2017 có mặt tại Việt Nam đều sẽ đáp ứng tốt chuẩn khí thải Mức 4 theo Quyết định mới, dự kiến có hiệu lực từ đầu năm sau với nhóm ôtô đăng ký biển số tại Hà Nội và TP.HCM.

Sở dĩ nói như vậy là bởi số xe này trên thực tế đã phải tuân thủ chuẩn khí thải Mức 4/Euro 4 theo Quyết định 49/2011 có hiệu lực từ chính năm 2017 như đề cập bên trên.

Trao đổi với Tri thức - Znews, anh Đức Phúc - đại diện cơ sở chuyên kinh doanh ôtô cũ Thiên Mộc Auto tại TP Hà Nội - cho rằng phần lớn chủ sở hữu ôtô các đời từ 2017 không cần quá lo lắng.

"Số xe đời cũ mà khách hàng đang sử dụng phần lớn đều đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải theo dự thảo của Bộ NN và MT, do số xe này phải đảm bảo tiêu chuẩn để được cấp phép nhập khẩu hoặc sản xuất xe từ những năm trước. Việc mà khách hàng cần làm chỉ là bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo đạt tiêu chuẩn khí thải", anh Đức Phúc chia sẻ.

Các nước sử dụng chuẩn khí thải nào?

Trước khi Quyết định mới được thông qua và chính thức có hiệu lực, tạm xem các chuẩn khí thải Mức 3, Mức 4 và Mức 5 đang áp dụng tại Việt Nam là tương đồng Euro 3, Euro 4 và Euro 5 như đã nêu tại Điều 3 Quyết định 49/2011 của Thủ tướng Chính phủ.

So với các quốc gia trên thế giới, chuẩn khí thải đang áp dụng tại Việt Nam vẫn tỏ ra khá "nhẹ nhàng". Tính đến lúc này, phần lớn thị trường ôtô lớn đã áp dụng chuẩn khí thải Euro 6 hoặc tương đương cho ôtô động cơ đốt trong đang lưu hành.

Tại châu Âu, ôtô chạy xăng và diesel đăng ký mới từ ngày 1/9/2014 đã phải đạt chuẩn khí thải Euro 6b. Phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn này là Euro 6e vừa chính thức áp dụng tại lục địa già từ tháng 9/2024.

Ở Mỹ, ôtô hạng nhẹ đăng ký mới phải đảm bảo chuẩn khí thải Tier 3 của EPA, áp dụng trên toàn quốc từ năm 2017. Riêng ở tiểu bang California, phương tiện giao thông buộc phải tuân thủ yêu cầu khí thải nghiêm ngặt hơn chuẩn Tier 3 của EPA từ năm 2015.

Còn tại Trung Quốc, quy chuẩn khí thải China 6a là bắt buộc tuân thủ với tất cả ôtô hạng nhẹ chạy xăng từ tháng 1/2021. Đến tháng 7/2023, quy định China 6b được áp dụng, thắt chặt hơn về giới hạn phát thải và buộc phương tiện phải thử nghiệm thực tế cũng như chạy chẩn đoán on-board.

Về cơ bản, chuẩn khí thải đang áp dụng với ôtô chạy xăng tại Trung Quốc là tương đương tiêu chuẩn Euro 6 ở châu Âu. Riêng chuẩn khí thải Tier 3 do EPA ban hành cho thị trường Mỹ được đánh giá có phần nghiêm ngặt hơn cả các quy định trong chuẩn Euro 6e nếu xét về giới hạn phát thải.

Phúc Hậu