Ông Zelensky họp báo kín, nhắc các vấn đề liên quan Nga, NATO, Mỹ

Ngày 3-5, Tổng thống Ukraine – ông Volodymyr Zelensky đã gặp gỡ các cơ quan báo chí trong một phiên họp kín, trả lời nhiều câu hỏi về các vấn đề quan trọng như triển vọng ngừng bắn với Nga và thỏa thuận khoáng sản mới ký kết với Mỹ, theo hãng thông tấn Interfax-Ukraine.

Từ chối đề xuất ngừng bắn 3 ngày, cáo buộc Nga diễn kịch

Ông Zelensky từ chối ý tưởng 3 ngày ngừng bắn từ ngày 7-5 tới 9-5 – đề xuất mà Điện Kremlin đơn phương đưa ra hôm 28-4 – và nhấn mạnh yêu cầu thỏa thuận ngừng bắn phải kéo dài ít nhất 30 ngày.

Ông Zelensky cho biết Mỹ đã đề xuất mô hình “ngừng bắn vô điều kiện” và Ukraine “đang tuân theo” sáng kiến của Washington, đồng thời cáo buộc các đề xuất ngừng bắn trong thời gian ngắn của Nga chỉ là một “màn kịch” từ Moscow.

Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky trong thông điệp video tối 3-5. Ảnh: PRESIDENT.GOV.UA

Ông Zelensky cho rằng nếu Nga thực sự sẵn sàng đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn thì cả Moscow và Kiev “phải ủng hộ chiến lược của Mỹ và đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày”.

Ông Zelensky nhấn mạnh rằng “không thể xây dựng bất kỳ kế hoạch nào cho các bước tiếp theo để chấm dứt chiến tranh trong 2-3 ngày”, do đó ông cho rằng đề xuất ngừng bắn mà Nga đưa ra hôm 28-4 “không có vẻ gì là nghiêm túc”.

Ông Zelensky đề xuất cần có “lệnh trừng phạt mạnh mẽ và các bước đi gây áp lực khác” nhắm vào Nga để có thể buộc Moscow thay đổi lập trường và không thể tiếp tục thoái thác bằng những lý do đổ lỗi cho Kiev.

Mong muốn phương Tây đảm bảo thực thi ngừng bắn, hiện diện quân sự

Ông Zelensky cũng lưu ý rằng, ngay cả trong trường hợp đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, chắc chắn “100%, thậm chí không phải là 90%” rằng sẽ có hành vi vi phạm.

Do đó, ông Zelensky đòi hỏi phải có giải pháp giám sát ngừng bắn, nhất là với các hành vi tấn công bằng vũ khí nhỏ, pháo binh hay súng cối, và mong muốn sự hỗ trợ từ Mỹ và châu Âu về thông tin tình báo, thông tin vệ tinh và dữ liệu kỹ thuật.

Về các đảm bảo an ninh cho Ukraine, ông Zelensky một lần nữa nhấn mạnh yêu cầu kết nối Kiev với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và khả năng duy trì hiện diện quân sự của nước ngoài trên lãnh thổ Ukraine.

Ông Zelensky cho rằng yếu tố chính để đảm bảo an ninh cho Ukraine là cần xây dựng lực lượng vũ trang quốc gia lớn mạnh, đồng thời đề xuất 2 kịch bản về sự hiện diện quân sự nước ngoài tại Ukraine.

Trong trường hợp “không có sự bảo đảm an ninh từ phía Mỹ”, ông Zelensky mong muốn lực lượng quân sự nước ngoài hiện diện ở Ukraine phải là “rất lớn”, song lưu ý rằng điều này là tốn kém và gây khó cho tất cả các bên.

Nếu sự hiện diện quân sự của nước ngoài ở Ukraine chỉ có số lượng nhỏ, Kiev đòi hỏi sự đảm bảo theo điều 5 của Hiến chương NATO – điều khoản quy định sự bảo vệ từ các đồng minh trong trường hợp một quốc gia thành viên bị tấn công – hoặc “một cái gì đó giống như điều 5”.

Thỏa thuận khoáng sản Ukraine-Mỹ chính là lời đảm bảo cho an ninh Ukraine

Về thỏa thuận khoáng sản mà Ukraine đã ký với Mỹ hôm 30-4, ông Zelensky nhấn mạnh rằng thỏa thuận này “có lợi cho cả hai bên”. Về phần Ukraine, ông hy vọng Kiev sẽ có cơ hội giữ lại các khoản đầu tư trong tương lai từ Mỹ, cũng như phát triển hệ thống phòng không.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (phải) hôm 26-4 tại Vatican. Ảnh: PRESIDENT.GOV.UA

Ông Zelensky giải thích rằng logic trong thỏa thuận khoáng sản giữa Kiev và chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump là “tái đầu tư”, nghĩa là các khoản đầu tư sẽ được thực hiện ở Ukraine và “tiền không rời khỏi Ukraine” và trong tương lai, Kiev có thể rút tiền từ quỹ đầu tư chung dùng cho các khoản chi riêng như cơ sở hạ tầng.

Ông Zelensky lưu ý rằng một số khoáng sản được Kiev và Washington thảo luận hiện nằm ở khu vực đang xảy ra chiến sự, do đó cả ông và Tổng thống Trump đều tin rằng thỏa thuận khoáng sản Ukraine-Mỹ chính là “lời đảm bảo rất nghiêm túc” rằng “người Nga sẽ không động đến Ukraine”.

Ông Zelensky cho biết bên cạnh thỏa thuận khoáng sản với Mỹ và kế hoạch ngừng bắn với Nga, ông đã trao đổi với Washington về các lệnh trừng phạt chống Nga và việc phát triển hệ thống phòng không cho Ukraine.

Ông Zelensky cho biết ông đã đề xuất với ông Trump về khả năng gia tăng trừng phạt Nga và người đứng đầu Nhà Trắng trả lời rằng những đề xuất ngày “nghe có vẻ rất thuyết phục”.

Đồng thời, “tôi đã nói chuyện với ông ấy [tức Tổng thống Trump] về số lượng [các hệ thống phòng không] và ông ấy nói với tôi rằng họ sẽ làm việc về vấn đề này” – ông Zelensky nói.

Liên quan cuộc gặp hôm 26-4 tại Vatican, khi các nhà lãnh đạo thế giới tới dự lễ tang Giáo hoàng Francis, ông Zelensky nói rằng ông đã có “cuộc trò chuyện tuyệt vời nhất” từ trước tới nay với Tổng thống Trump và chắc chắn rằng sau cuộc gặp, ông Trump “đã bắt đầu nhìn nhận mọi thứ theo cách khác một chút” so với trước đây.

HOÀN ĐỨC