Công tố viên đặc biệt hủy hai vụ truy tố ông Trump

Công tố viên đặc biệt Jack Smith, người phụ trách các vụ điều tra và truy tố ông Donald Trump. Ảnh: New York Times.

Ông Trump từng tuyên bố sẽ sa thải Công tố viên đặc biệt Jack Smith sau khi ông tái đắc cử - một động thái được cho là sẽ phá vỡ các chuẩn mực trước đây xung quanh các cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt.

Hủy bỏ vụ án trước khi ông Trump nhậm chức

“Lập trường của (Bộ Tư pháp) là Hiến pháp yêu cầu phải hủy bỏ vụ án này trước khi bị đơn nhậm chức”, ông Smith viết về vụ án phá hoại bầu cử, trong hồ sơ dài 6 trang gửi cho Thẩm phán Tòa án Quận Mỹ Tanya Chutkan tại Washington, DC.

“Kết quả này không dựa trên thành tích hoặc sức mạnh của vụ án chống lại bị đơn”.

Việc Công tố viên đặc biệt Smith truy tố hình sự đối với ông Trump trong hai năm qua vì cáo buộc cố gắng phá hoại cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và việc ông xử lý sai các tài liệu mật, đại diện cho một chương độc đáo trong lịch sử Mỹ: Chưa bao giờ một cựu chủ nhân Nhà Trắng phải đối mặt với các cáo buộc hình sự liên bang.

Mặc dù vụ án phá hoại bầu cử lên đến đỉnh điểm vào mùa hè này trong một phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa án Tối cao cho thấy ông Trump được hưởng một số quyền miễn trừ của tổng thống đối với việc truy tố hình sự, nhưng chiến lược trì hoãn vụ án của cựu tổng thống đã đảm bảo rằng phiên tòa không bao giờ được diễn ra trước cuộc bầu cử vào tháng 11.

Trong vụ kiện liên quan tới bầu cử mà Trump phải đối mặt ở Washington, DC, Công tố viên đặc biệt Smith cáo buộc cựu tổng thống về những nỗ lực của ông nhằm lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020, với âm mưu lên đến đỉnh điểm là vụ tấn công của người ủng hộ ông Trump vào Điện Capitol vào ngày 6/1/2021. Ông Smith cho biết trong hồ sơ rằng "Lập trường của Chính phủ về bản chất của vụ truy tố bị cáo không thay đổi".

Thẩm phán Chutkan đã quyết định xem hành vi của ông Trump ở trung tâm vụ án được quyền miễn trừ bảo vệ tới đâu sau khi các công tố viên đưa ra lập luận vào tháng trước về lý do phán quyết của Tòa án Tối cao không nên có tác động đến vụ án.

Sau khi ông Trump tái đắc cử trong tháng 11, các công tố viên đã yêu cầu Thẩm phán Chutkan tạm dừng một loạt các thời hạn sau bầu cử trong vụ án khi họ cân nhắc các bước tiếp theo.

Người phát ngôn của tổng thống đắc cử gọi đây là chiến thắng lớn cho pháp quyền. Ảnh: Zuffa LLC.

Trong vụ án về tài liệu mật được đưa ra ở Florida, ông Trump đã bị truy tố vì bị cáo buộc lấy các tài liệu quốc phòng được phân loại mật từ Nhà Trắng sau khi ông rời nhiệm sở và chống lại các nỗ lực của chính phủ nhằm thu hồi các tài liệu.

Trump không nhận tội đối với tất cả các cáo buộc trong cả hai vụ án.

Người phát ngôn của ông Trump, Steven Cheung gọi động thái mới nhất của Công tố viên đặc biệt Jack Smith là "một chiến thắng lớn cho pháp quyền".

"Người dân Mỹ và Tổng thống Trump muốn chấm dứt ngay lập tức việc biến hệ thống tư pháp của chúng ta thành vũ khí chính trị và chúng tôi mong muốn đoàn kết đất nước", ông Cheung nói thêm.

Các nhân viên của ông Trump vẫn phải đối mặt với vụ án

Trong hồ sơ nộp lên tòa phúc thẩm liên bang, ông Smith cho biết các công tố viên vẫn giữ nguyên vụ án về việc xử lý sai tài liệu mật đối với hai nhân viên của ông Trump.

Vụ án đang được Tòa phúc thẩm liên bang số 11 của Mỹ xem xét lệnh bác bỏ mọi cáo buộc của Thẩm phán Aileen Cannon.

Các bị cáo đồng phạm là Walt Nauta và Carlos de Oliveira, những người làm việc cho ông Trump và bị cáo buộc giúp cựu tổng thống cản trở cuộc điều tra của liên bang về các tài liệu chính phủ nhạy cảm lấy từ chính quyền đầu tiên của ông. Cả hai đều không nhận tội.

Bức ảnh này từ Bộ Tư pháp Mỹ cho thấy các hộp tài liệu được giữ trong phòng tắm tại câu lạc bộ Mar-a-Lago của ông Trump ở Florida vào đầu năm 2021. Ảnh: Bộ Tư pháp Mỹ.

“Quyết định tiếp tục quy trình vụ án này của công tố viên đặc biệt, ngay cả sau khi hủy bỏ vụ án chống lại Tổng thống Trump, là một sự thể hiện không có gì ngạc nhiên đối với phán đoán kém cỏi dẫn đến bản cáo trạng chống lại ông De Oliveira ngay từ đầu”, John Irving, luật sư bào chữa cho ông De Oliveira, cho hay. “Chỉ vì các vị có thể, không có nghĩa là các vị nên làm vậy. Nếu họ thích một bản án trắng án chậm rãi, thì cũng được thôi", ông nhấn mạnh.

Luật sư của Nauta, Stanley Woodward, chưa trả lời bình luận.

Lệnh cấm truy tố mang tính tuyệt đối

Smith cho biết ông đang tìm cách bãi bỏ các cáo buộc chống lại tổng thống đắc cử "mà không chấm dứt vụ án", điều này sẽ mở ra cánh cửa để các cáo buộc được đưa ra một lần nữa trong tương lai, với ý tưởng là quyền miễn trừ của tổng thống mà ông Trump sẽ có là "tạm thời".

Công tố viên đặc biệt cho biết ông đã tham khảo ý kiến của các luật sư Bộ Tư pháp về vấn đề này và họ cũng cân nhắc khả năng tạm dừng vụ án cho đến khi ông Trump không còn quyền miễn trừ của tổng thống bảo vệ ông nữa.

Tuy nhiên, cuối cùng, Văn phòng Cố vấn Pháp lý của Bộ đã kết luận rằng lệnh cấm truy tố các tổng thống đương nhiệm "có tính chất tuyệt đối", bao gồm cả các bản cáo trạng được đưa ra trước khi bị cáo nhậm chức.

Công tố viên đặc biệt Smith viết rằng: "Theo đó, lập trường của Bộ là Hiến pháp yêu cầu phải bãi bỏ vụ án này trước khi bị cáo nhậm chức. Và mặc dù Hiến pháp yêu cầu bãi bỏ trong bối cảnh này, phù hợp với bản chất tạm thời của quyền miễn trừ dành cho một Tổng thống đương nhiệm, nhưng không yêu cầu bãi bỏ mà không được hồi tố".

Ông Trump còn đối mặt với các vụ án nào?

Với tư cách là tổng thống, ông Trump sẽ không có quyền can thiệp vào các vụ truy tố do chính quyền tiểu bang ở Georgia và New York đưa ra chống lại ông.

Tuy nhiên, tòa án trong các vụ án này vẫn phải giải quyết các câu hỏi về quyền miễn trừ và các vấn đề nảy sinh khi ông trở lại Nhà Trắng.

Tuần trước, thẩm phán giám sát vụ án hình sự về tiền bịt miệng của Trump ở New York quyết định hoãn việc tuyên án vô thời hạn. Một bồi thẩm đoàn ở tiểu bang đã kết án ông Trump vào đầu năm nay về 34 tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh để che đậy khoản tiền bịt miệng được thực hiện trong chiến dịch tranh cử năm 2016 cho ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels, người đã cáo buộc có quan hệ tình cảm trước đó với tổng thống đắc cử. (Ông Trump phủ nhận mối quan hệ tình cảm).

Và ông Trump vẫn đang nỗ lực ngăn chặn việc truy tố ở bang Georgia, nơi ông là bị cáo trong một vụ án phức tạp cáo buộc ông và một số đồng minh cố gắng lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 tại tiểu bang mang biệt danh "Trái Đào" này.

Dương Lam