Ông Friedrich Merz sẽ nhậm chức Thủ tướng Đức nếu vượt qua bỏ phiếu Quốc hội

Ông Friedrich Merz, lãnh đạo liên minh bảo thủ CDU/CSU, dự kiến được bầu làm Thủ tướng Đức vào ngày 6/5 sau khi đạt được thỏa thuận liên minh với đảng Dân chủ Xã hội (SPD). Ông sẽ tiếp quản chính phủ trong bối cảnh nền kinh tế Đức đang trải qua thời kỳ suy thoái kéo dài nhất kể từ sau Thế chiến II, quan hệ xuyên Đại Tây Dương căng thẳng và sự trỗi dậy của phe cực hữu.

Ông Merz, 69 tuổi, là một chính trị gia kỳ cựu với nền tảng vững chắc trong lĩnh vực tư nhân, nhưng chưa từng giữ chức vụ trong chính phủ. Ông đại diện cho một sự chuyển đổi ý thức hệ rõ rệt so với người tiền nhiệm Angela Merkel.

Chính phủ mới của ông sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm suy thoái kinh tế do căng thẳng thương mại toàn cầu, chấm dứt nguồn cung khí đốt giá rẻ từ Nga và cạnh tranh ngày càng tăng với Trung Quốc.

Tân Thủ tướng Đức Friedrich Merz.

Đức hiện đang đối mặt với nguy cơ bước vào năm thứ ba liên tiếp suy thoái, điều chưa từng xảy ra kể từ sau Thế chiến II. Mọi chuyện bắt đầu từ cú sốc năng lượng năm 2022 khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự toàn diện tại Ukraine, dẫn đến việc dòng khí đốt giá rẻ từ Moskva - vốn là trụ cột năng lượng cho công nghiệp Đức - bị cắt đứt. Ngành sản xuất và hóa chất của Đức, vốn phụ thuộc lớn vào năng lượng rẻ, từ đó tụt dốc không phanh.

Trong khi đó, Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Đức - cũng không còn là “mảnh đất vàng” như trước, khi cạnh tranh công nghệ ngày càng gay gắt và Bắc Kinh đẩy mạnh chiến lược tự cường. Các doanh nghiệp Đức trong lĩnh vực xe điện, máy móc và công nghệ cao đang dần mất thị phần ngay tại thị trường Trung Quốc, đồng thời đối mặt với rào cản địa chính trị ở các thị trường mới nổi.

Thêm vào đó, các phát ngôn ngày càng thiếu nhất quán của ông Trump về NATO đã làm lung lay niềm tin của châu Âu vào chiếc ô an ninh xuyên Đại Tây Dương. Trong bối cảnh đó, ngay cả Friedrich Merz - tân Thủ tướng Đức và là người theo chủ nghĩa Đại Tây Dương điển hình - cũng buộc phải công khai thừa nhận rằng Berlin không thể mãi trông đợi vào Washington. Ông Merz đã kêu gọi các nước châu Âu khẩn trương xây dựng năng lực quốc phòng độc lập và chủ động hơn trong các vấn đề chiến lược.

Để ứng phó với cơn bão cả về kinh tế lẫn an ninh, chính phủ liên minh CDU/CSU – SPD của Merz đã công bố một loạt biện pháp được cho là mang tính “cấp cứu”: cắt giảm thuế doanh nghiệp để thúc đẩy đầu tư, trợ giá năng lượng nhằm giảm áp lực chi phí sản xuất và cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên mức vượt 2% GDP, đúng theo chuẩn NATO. Berlin cũng tái khẳng định ủng hộ mạnh mẽ Kiev, bất chấp việc dư luận trong nước đang có dấu hiệu mỏi mệt vì chiến sự kéo dài.

Ông Sudha David-Wilp thuộc Quỹ Marshall Đức tại Mỹ cho biết: "Mọi người đã yêu cầu Đức lãnh đạo trong một thời gian dài và không còn lý do gì để không lắng nghe lời kêu gọi đó nữa. Mọi thứ từng hỗ trợ nước Đức sau chiến tranh trong tám thập kỷ qua giờ đây không còn như vậy nữa, dù là thị trường mở và thương mại tự do hay sự hiện diện an ninh của Mỹ tại châu Âu".

Liên minh cầm quyền mới đặt mục tiêu khôi phục tăng trưởng thông qua cải cách tài khóa và tăng chi tiêu quân sự, đồng thời tái khẳng định sự ủng hộ đối với Ukraine. Tuy nhiên, việc Tân Thủ tướng Merz hợp tác với phe cực hữu để thông qua một biện pháp chống nhập cư đã dấy lên lo ngại về cam kết lâu dài của ông đối với một chính phủ trung dung và bao trùm.

Nội các của ông Merz chủ yếu bao gồm những người mới với chuyên môn chuyên nghiệp, phản ánh nỗ lực đổi mới và lãnh đạo thực tế. Tuy nhiên, việc khôi phục niềm tin công chúng vẫn là một thách thức lớn trong bối cảnh sự ủng hộ đối với đảng cực hữu AfD đang gia tăng.

Việc ông Merz trở thành Thủ tướng đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính trị Đức, với nhiều kỳ vọng và thách thức phía trước.

Cẩm Lai (Nguồn: Reuters)