Ôm cua đổ đèo - đừng quá tự tin vào xe mạnh, phanh tốt, lái hay

Với đặc trưng địa hình đồi núi chiếm khoảng 75% tổng diện tích lãnh thổ nước ta, việc cầm lái ôtô tại Việt Nam khó tránh khỏi các tình huống leo đồi, dốc hoặc phải ôm cua, đổ đèo.

Dù hệ thống trợ lái nâng cao hay hệ thống phanh, khung gầm của ôtô hiện đại đã được cải thiện khá nhiều so với thuở sơ khai, tài xế cũng cần lưu ý một số điều khi thực hiện ôm cua, đổ đèo.

Cảnh giác với lời quảng cáo

Trong giai đoạn thị trường ôtô đang biến chuyển nhanh với nhiều sản phẩm mới, các công nghệ an toàn hay trang bị thường được xuất hiện trên các mẫu xe hạng sang, xe thể thao được áp dụng dần xuống các mẫu xe giá rẻ hơn. Đi kèm với đó là những lời quảng cáo về chiếc xe giá tốt nhưng vận hành như "siêu xe" đích thực.

Trên thực tế, vẫn có những khoảng cách về khả năng vận hành giữa các mẫu xe dưới 1 tỷ đồng và các mẫu xe 4-5 tỷ. Cảnh giác với những lời quảng cáo hoa mỹ đôi khi là thứ quan trọng giúp tài xế giảm sự tự tin và tăng an toàn khi cầm lái.

Vẫn có khoảng cách về khả năng vận hành giữa các mẫu xe hạng sang và xe phổ thông.

Sự kết hợp giữa động cơ mạnh, hệ thống treo tốt và hệ thống phanh hiệu suất cao cùng các hỗ trợ về công nghệ an toàn và kết cấu toàn bộ chiếc xe giúp nhóm xe đắt tiền có được hiệu suất vận hành tốt hơn và ổn định hơn, cả ở trên đường cao tốc lẫn khi đổ đèo leo dốc.

Nhóm xe giá rẻ hơn, chủ yếu xuất xứ từ Trung Quốc, thường thiếu một hoặc một vài chi tiết nhỏ so với nhóm xe đắt tiền, có thể là động cơ nhỏ hơn, hệ thống phanh kém hơn, hoặc các công nghệ an toàn có tên giống nhưng chưa chắc vận hành thực tế đã tương đồng.

Sự quảng cáo quá đà khiến nhiều người tin rằng các mẫu xe có giá rẻ hơn nhưng vẫn vận hành tương tự với xe đắt tiền. Trên thực tế ở điều kiện vận hành an toàn hơn như trong phố hay trên đường cao tốc, hiệu năng của 2 chiếc xe có thể ở mức "gần giống". Tuy nhiên khi gặp các tình huống khó như phải phanh, chuyển làn đột ngột trên cao tốc hay ôm cua đường đèo núi, những khác biệt nhỏ có thể dẫn đến hậu quả lớn, đặc biệt nếu người cầm lái quá tự tin.

Hiểu về chiếc xe

Việc điều khiển những chiếc xe mới, đặc biệt là xe có khối lượng lớn, sẽ đòi hỏi người lái có đủ kiến thức, kỹ năng để hiểu rõ về xe cũng như cách thức vận hành sao cho phù hợp, an toàn.

Phần lớn ôtô phổ thông tại Việt Nam không được thiết kế để vào cua gắt ở tốc độ cao, bất chấp đã được trang bị nhiều công nghệ an toàn tiên tiến.

Các dòng xe thể thao với trọng tâm thấp, có thể tạo ra lực ép lớn khi di chuyển cùng với hệ thống phanh tốt hơn sẽ giúp chiếc xe có thể vào cua và đánh lái chính xác ở tốc độ cao hơn so với ôtô phổ thông.

Câu chuyện về khả năng vào cua gắt có thể khác hơn với nhóm ôtô của các thương hiệu hạng sang, khi có thể vẫn là xe gầm cao, khối lượng lớn nhưng đi kèm hệ thống phanh tốt, khung gầm hiện đại và được đầu tư nhiều tiền bạc, công sức nghiên cứu hơn.

Những chiếc xe thể thao hay SUV thiên hướng thể thao của Porsche, Maserati hay BMW luôn đi kèm những trang bị giảm tốc hạng nặng để hãm lại khối động cơ mạnh mẽ.

Xiaomi SU7 Ultra cũng đã sử dụng đĩa phanh carbon-ceramic với kẹp phanh Akebono 6 piston trang bị cho bánh trước, kẹp phanh 4 piston ở bánh sau chỉ cần quãng đường khoảng 30,8 mét để dừng hoàn toàn từ tốc độ 100 km/h. Tuy nhiên, mẫu sedan thuần điện hiệu suất cao của hãng xe Trung Quốc vẫn thường xuyên xuất hiện trong các vụ tai nạn giao thông, chủ yếu do chạy quá tốc độ.

Tìm hiểu về khả năng của chiếc xe và làm quen với nó là điều cần thiết. Như đã nói, khả năng vận hành của mỗi chiếc xe là khác nhau, vì vậy không nên tự đẩy mình vào thế khó khi chưa thực sự hiểu về chiếc xe. Hãy bắt đầu từ những dải tốc độ chậm và từ từ tăng tốc khi đã làm quen với hệ thống phanh, khung gầm và khả năng của xe.

Dù vậy, kỹ năng lái xe hay ý thức giao thông vẫn là thứ luôn cần được đặt lên hàng đầu khi đã cầm vô lăng của bất kỳ mẫu xe nào.

Chủ động giảm tốc độ

An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu khi cầm lái. Không chỉ trên đường đèo dốc, người điều khiển phương tiện giao thông trước khi qua các điểm giao cắt, nơi khuất tầm nhìn cần chủ động giảm tốc độ để có đủ thời gian và không gian xử lý tình huống.

Ở nhóm ôtô số sàn, quá trình đổ đèo được thực hiện theo nguyên tắc "lên số nào xuống số đó" với nền tảng nằm ở việc chuyển về cấp số thấp, tận dụng hiệu suất từ phanh động cơ để giảm tốc độ xe, thay vì liên tục rà chân phanh.

Chuyển về chế độ bán tự động khi đổ đèo để đảm bảo an toàn. Ảnh minh họa: Phúc Hậu.

Ôtô số tự động cần chuyển sang chế độ bán tự động hoặc chế độ thể thao khi đổ đèo, còn xe điện và xe hybrid sẽ cần cài đặt phanh tái sinh ở mức phù hợp với độ dốc đoạn đường đang đi.

Cũng cần lưu ý rằng, hệ thống phanh tái sinh trên xe hybrid sẽ không thể hoạt động hiệu quả tương tự phanh động cơ trên ôtô số sàn hay xe số tự động.

Riêng với nhóm xe hybrid cắm sạc (PHEV), hệ truyền động lai xăng-điện gồm gói pin kích thước lớn sẽ khiến khối lượng xe tăng lên khá nhiều so với xe xăng đồng hạng. Khối lượng tăng kéo theo quán tính lớn khi xuống dốc hay đổ đèo sẽ dẫn đến PHEV có xu hướng di chuyển nhanh hơn.

Hệ truyền động thuần điện hay PHEV thường đẩy khối lượng xe tăng lên. Ảnh minh họa: Ford.

Vì thế, tài xế cầm vô lăng các mẫu xe này trước khi vào cua rất cần chủ động giảm tốc độ sớm hơn so với khi điều khiển các mẫu xe cỡ nhỏ hoặc xe xăng đồng hạng, từ đó có thêm thời gian xử lý các tình huống bất ngờ trên đường.

Đối với xe điện, việc lựa chọn chế độ lái sẽ quyết định tới khả năng đổ đèo của xe khá nhiều. Đây là nhóm xe được đánh giá là an toàn và "dễ" điều khiển khi đổ đèo vì hệ thống phanh tái tạo hoạt động hiệu quả và thậm chí khiến xe tăng dung lượng pin khi xuống đèo. Tất nhiên chủ ý tốc độ và an toàn là quan trọng nhất.

Trau dồi kiến thức, kỹ năng lái

Có một thuật ngữ lái xe được gọi là Understeer, mô tả tình trạng chiếc xe khi vào cua sẽ không phản hồi thao tác điều hướng mà người điều khiển đang thực hiện trên vô lăng.

Khi này, thay vì "ôm cua" về trái hoặc phải như mong muốn của tài xế, chiếc xe sẽ trượt thẳng về phía trước, lao ra khỏi đường cong và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Hiện tượng Understeer có thể khiến ôtô mất kiểm soát, lao ra khỏi đường cong khi chạy ở tốc độ cao. Ảnh minh họa: VinFast.

Hiện tượng Understeer thường xảy ra với xe dẫn động cầu trước, và rất dễ xảy ra khi tài xế không chủ động kiểm soát tốc độ trước khi vào cua.

Nếu đổ đèo với tốc độ cao trước các đoạn đường cong, việc tài xế khó hoặc không thể giảm tốc sẽ dẫn đến tình trạng Understeer, gây mất an toàn cho bản thân và những người cùng tham gia giao thông.

Khi Understeer đã xảy ra, việc người điều khiển cố hãm tốc độ xe bằng thao tác đạp phanh sẽ có thể làm trầm trọng hơn tình huống, khiến chiếc xe càng dễ mất kiểm soát hơn.

Nếu không may rơi vào trường hợp này, lời khuyên tốt nhất là nên nhả chân ga một cách nhẹ nhàng, trả lái để giảm góc nghiêng của xe trước khi tiến hành phanh nhẹ.

Nhìn chung kỹ năng lái đóng vai trò quan trọng để lái xe an toàn, đặc biệt là đường đèo dốc. Lái xe đúng luật, làm chủ tốc độ đã giúp tài xế xử lý được phần lớn các tình huống. Không quá tự tin vào khả năng vận hành của chiếc xe sẽ giúp bạn lái xe an toàn hơn.

Nếu di chuyển theo đoàn, không nên cố chạy theo xe phía trước mà cần bình tĩnh lái xe theo đúng khả năng của mình, có thể người chạy xe trước bạn là một tay lái hay với đầy kinh nghiệm và khả năng xử lý tình huống tốt hơn bạn rất nhiều.

Phúc Hậu