Olympic mùa hè có thể biến mất vào năm 2050

Olympic Paris mở màn với một cơn mưa trong lễ khai mạc, nhưng những ngày sau đó là nóng nắng như thiêu đốt. Vào lễ bế mạc hôm 11/8 (theo giờ địa phương), nhiệt độ tăng vọt lên tới 35 độ C.

"Điều chắc chắn duy nhất về thời tiết của Thế vận hội mùa hè là thực sự không có điều gì chắc chắn cả", CNN nhận định.

Nhiệt độ cực cao là mối đe dọa đối với các vận động viên ưu tú. Những trường hợp kiệt sức vì nóng và say nắng ngày càng phổ biến hơn khi ô nhiễm nhiên liệu hóa thạch đẩy nhiệt độ và độ ẩm lên cao. Khán giả, đặc biệt là những người bay đến từ vùng khí hậu mát mẻ hơn, cũng dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cực cao.

Theo phân tích của CNN về dữ liệu từ CarbonPlan, nhóm phi lợi nhuận tập trung vào khoa học khí hậu và phân tích, hầu hết thành phố trên thế giới sẽ không thể tổ chức Olympic mùa hè trong những thập kỷ tới khi nhiệt độ vượt qua ngưỡng an toàn.

Bức tranh toàn cảnh

Căng thẳng nhiệt (heat stress) có thể được đo bằng thứ gọi là nhiệt độ cầu ướt (wet-bulb globe temperature - WBGT) - sự kết hợp của nhiệt, độ ẩm, tốc độ gió, góc mặt trời và lượng mây che phủ.

CarbonPlan phát hiện ra rằng đến năm 2050, căng thẳng nhiệt ở hầu hết thành phố ở phía đông Mỹ sẽ tăng vọt vượt quá giới hạn 82,1 độ. Nếu căng thẳng nhiệt trên mức này, các chuyên gia khuyến cáo nên hủy bỏ sự kiện thể thao.

Nhiệt độ tăng cao ảnh hưởng nhiều đến các sự kiện thể thao.

Nói cách khác, việc tổ chức Thế vận hội mùa hè ở những thành phố này sẽ gây ra rủi ro rất lớn cho sức khỏe của các vận động viên.

Phần lớn miền Đông Trung Quốc, bao gồm Bắc Kinh và Thượng Hải, sẽ vượt quá mức giới hạn, cũng như nhiều vùng rộng lớn ở Đông Nam Á.

Những đề xuất thay đổi thời gian tổ chức Thế vận hội mùa hè để không trùng với cao điểm nắng nóng đang ngày càng nhiều hơn, và điều này từng được thực hiện trước đây. Sydney, nơi oi bức vào mùa hè, đã tổ chức Thế vận hội 2000 vào tháng 9 và tháng 10 trong mùa xuân của Nam bán cầu. Rio de Janeiro của Brazil đã tổ chức Thế vận hội 2016 vào tháng 8, khi nhiệt độ mùa đông trung bình dễ chịu khoảng 21 độ C.

Các thành phố ở Tây Bắc Âu - như London, Oslo và Stockholm - có thể trở nên hấp dẫn hơn đối với sự kiện này, trong khi các thành phố Địa Trung Hải - bao gồm Palermo ở Sicily và Seville của Tây Ban Nha - hầu hết đều vượt ngưỡng. Các thành phố Nam Mỹ ở độ cao lớn cũng có thể trở nên hấp dẫn hơn khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên.

Các ứng cử viên của Olympic 2036

Thế vận hội mùa hè tiếp theo sẽ diễn ra tại Los Angeles, một thành phố có nhiệt độ dễ chịu được điều hòa bởi Thái Bình Dương mát mẻ. Thế vận hội năm 2032 được tổ chức tại Brisbane ở tiểu bang Queensland, miền Bắc Australia. Thành phố rất nóng vào mùa hè, nhưng sự kiện sẽ được tổ chức vào mùa đông cuối tháng 7 - thời điểm nhiều nơi vẫn đang là mùa hè. Vào mùa đông ở Brisbane, nhiệt độ không xuống dưới 10 độ C.

Theo các báo cáo, hơn 10 quốc gia đã bày tỏ sự quan tâm đến việc đăng cai Thế vận hội 2036, nhưng chỉ có 6 quốc gia công khai hoặc chính thức đấu thầu: Ấn Độ (đang chọn thành phố Ahmedabad), Indonesia (Nusantara), Qatar (Doha), Thổ Nhĩ Kỳ (Istanbul), Ba Lan (Warsaw) và Chile (Santiago).

Dữ liệu của CarbonPlan cho thấy hầu hết nơi này sẽ, tại một thời điểm nào đó, vượt quá giới hạn căng thẳng nhiệt. Chỉ có Santiago là dưới ngưỡng quanh năm, kể cả vào thời điểm nóng nhất của mùa hè. Ahmedabad và Doha sẽ vượt quá giới hạn trong những tháng mùa hè.

Căng thẳng nhiệt ở nhiều thành phố trên thế giới đã, đang và sẽ có khả năng vượt ngưỡng an toàn đối với các sự kiện thể thao.

"Trên khắp thế giới, đợt nắng nóng tồi tệ nhất trong năm không may lại trùng với thời điểm Thế vận hội mùa hè thường diễn ra", Oriana Chegwidden, nhà khoa học về khí hậu của CarbonPlan, nói với CNN. "Và nắng nóng thực sự có thể gây ra những rủi ro đáng kể cho các quốc gia đấu thầu đăng cai Thế vận hội năm 2036".

Bà cho biết nếu những địa điểm này được chọn, rủi ro về nhiệt có thể được giảm thiểu bằng một số biện pháp đơn giản. "Ví dụ, những người lập kế hoạch có thể giảm thiểu rủi ro về nhiệt bằng cách bắt đầu trước hoặc sau cao điểm của mùa hè; hoặc bằng cách tổ chức các sự kiện vào ban đêm, sáng sớm khi thời tiết mát mẻ hơn".

Bà nói thêm rằng các quốc gia có thể cân nhắc lựa chọn các thành phố có khí hậu mát mẻ hơn, chẳng hạn như những thành phố ở độ cao lớn hơn.

Yuri Hosokawa, phó giáo sư khoa học thể thao tại Đại học Waseda ở Nhật Bản, kêu gọi cộng đồng thể thao trên toàn cầu thay đổi cách thức tổ chức sự kiện và nới lỏng một số quy tắc nhất định. Ví dụ, cho mỗi đội bóng đã nhiều quyền thay người trong một trận đấu hơn để giúp các cầu thủ tránh tình trạng gắng sức quá mức.

"Nếu chúng ta tổ chức các sự kiện thể thao khi trời nóng, điều đó có thể thực sự tước đi cơ hội của mọi người. Tôi yêu thể thao và muốn văn hóa thể thao được duy trì, muốn con tôi cũng chơi thể thao khi chúng lớn lên. Nhưng nếu muốn làm vậy, chúng ta cần phải nghiêm túc suy nghĩ về việc thay đổi luật lệ và lịch trình", bà nói.

Lê Vy

Ảnh: CNN