NUÔI THỦY SẢN LỒNG BÈ Ở SÔNG CẦU: Khắc phục tồn tại để phát triển bền vững

Số lồng, bè nuôi thủy sản bằng vật liệu truyền thống đang phổ biến ở TX Sông Cầu. Nhiều người muốn chuyển sang lồng bè bằng vật liệu mới nhưng giá thành rất cao. Ảnh: ANH NGỌC

Còn nhiều tồn tại, vướng mắc

TX Sông Cầu có đường bờ biển dài trên 80km, với nhiều đầm, vịnh nước sâu, kín gió (đầm Cù Mông có diện tích hơn 2.600ha, vịnh Xuân Đài diện tích khoảng 13.000ha) nên rất thuận lợi để phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS), đặc biệt là nuôi tôm hùm lồng bè. Thời gian qua, NTTS lồng bè ở địa phương tiếp tục phát triển và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, trong đó tôm hùm vẫn là một trong những vật nuôi chủ lực của thị xã, với khoảng 4.000 hộ dân, trên 10.000 lao động tham gia. Năm 2024, sản lượng tôm hùm ở TX Sông Cầu đạt gần 2.200 tấn, năng suất bình quân khoảng 33,5kg/lồng, giá trị thu được trên đơn vị mặt nước NTTS khoảng 1,55 tỉ đồng/ha/năm.

Tuy nhiên, những tồn tại, hạn chế hiện nay trong NTTS cũng như những khó khăn, thách thức mà TX Sông Cầu phải đối mặt trong thời gian tới là rất lớn. Địa phương này đang triển khai những giải pháp phù hợp nhằm kịp thời giải quyết những tồn tại, khó khăn, hướng tới NTTS theo hướng bền vững.

Theo ông Phạm Văn Phải ở phường Xuân Thành (TX Sông Cầu), thực trạng hiện nay nuôi thủy sản lồng bè ở TX Sông Cầu chưa ổn định và thiếu bền vững, môi trường các vùng nuôi đa số bị ô nhiễm. Nguyên nhân do phần lớn người dân nuôi tự phát, mật độ lồng bè nuôi quá dày, trong khi đó có nhiều vướng mắc nên chính quyền địa phương chưa giao đất mặt nước để người dân NTTS ổn định, lâu dài. "Lâu nay người nuôi tôm hùm chủ yếu sử dụng thức ăn tươi sống cho tôm ăn (chưa có thức ăn công nghiệp để thay thế), dẫn đến môi trường nuôi ngày càng bị ô nhiễm, khi gặp thời tiết bất lợi thì xảy ra tình trạng thủy sản nuôi chết hàng loạt, gây thiệt hại lớn", ông Phạm Văn Phải nói.

Ông Đỗ Thanh Phước ở xã Xuân Thịnh (TX Sông Cầu) cho hay: Hiện nay, đa số lồng bè nuôi thủy sản ở TX Sông Cầu chủ yếu làm bằng vật liệu truyền thống như gỗ, tre, phuy nhựa… chưa thích ứng với sóng to gió lớn khi xảy ra thiên tai. Người nuôi thủy sản cũng rất muốn chuyển đổi từ lồng bè truyền thống sang lồng nuôi bằng vật liệu mới HDPE, nuôi theo hướng công nghiệp, nhưng giá thành đầu tư rất cao. Đối với con giống, đặc biệt là tôm hùm giống, người nuôi vẫn biết mua con giống trôi nổi trên thị trường thì chất lượng không đảm bảo, nhưng giá lại rẻ gấp nhiều lần so với con giống có giấy tờ đầy đủ…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, kết quả kiểm đếm, đến tháng 6/2024, tổng diện tích NTTS lồng bè ở TX Sông Cầu khoảng 4.400ha (đầm Cù Mông hơn 1.020ha, vịnh Xuân Đài 3.380ha), số lồng nuôi khoảng 134.600 lồng (ương tôm hùm giống 390 lồng, nuôi tôm hùm thương phẩm 129.320 lồng, nuôi cá 4.890 lồng). Thời gian qua, địa phương có nhiều nỗ lực trong công tác quản lý, sắp xếp, giải tỏa lồng bè NTTS không theo quy hoạch, tuy nhiên việc sắp xếp, giải tỏa chưa đạt hiệu quả như kế hoạch đề ra…

Khẩn trương sắp xếp, ổn định vùng nuôi

Với mục tiêu phát triển NTTS theo hướng bền vững, UBND TX Sông Cầu đã xây dựng và gắn trách nhiệm cụ thể từ chính quyền các cấp đến người dân trong việc thực hiện đúng quy định pháp luật, nhất là thực hiện nghiêm chủ trương không để phát sinh số lượng lồng bè NTTS mới, đồng thời xử lý, giải tỏa, sắp xếp lại các vùng nuôi tại vịnh Xuân Đài và đầm Cù Mông. Địa phương kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm đối với việc đóng mới lồng, bè, phát sinh thả giống nuôi mới (kể cả bè nuôi hàu, vẹm, đồng đen, rớ khai thác thủy sản) không đúng quy định trên đầm Cù Mông và vịnh Xuân Đài. Sông Cầu cũng đang lập phương án sắp xếp, xử lý lồng bè NTTS và giải tỏa triệt để lồng, bè nuôi hàu, vẹm trong năm 2025.

Ông Nguyễn Thái Hải Anh, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường TX Sông Cầu cho biết: Theo kế hoạch, TX Sông Cầu sẽ giảm số lượng lồng, bè NTTS ở đầm Cù Mông và vịnh Xuân Đài. Theo đó, đến năm 2027 ở TX Sông Cầu còn khoảng 1.000ha (đầm Cù Mông 253ha, vịnh Xuân Đài 747ha). Đến năm 2030, đầm Cù Mông giảm còn 200ha, tổng thể tích lồng nuôi khoảng 86.000m3 (tương đương 8.000 lồng, trong đó nuôi tôm hùm thương phẩm 3.000 lồng, ương tôm hùm giống 4.000 lồng, nuôi cá biển 1.000 lồng); vịnh Xuân Đài giảm còn 600ha, tổng thể tích lồng nuôi khoảng 607.125m3 (tương đương 39.000 lồng, trong đó nuôi tôm hùm thương phẩm 30.000 lồng, ương tôm hùm giống 3.000 lồng, nuôi cá biển 6.000 lồng).

Để phát triển NTTS theo hướng bền vững, ông Phan Trần Vạn Huy, Chủ tịch UBND TX Sông Cầu đưa ra giải pháp: Thị xã đang triển khai sắp xếp, giao khu vực biển, mặt nước để NTTS lồng bè tại các vùng nuôi, tiến tới chấm dứt tình trạng NTTS không phép, trái phép trên đầm, vịnh. Địa phương đang hình thành vùng nuôi biển xa bờ với diện tích khoảng 1.380ha, đầu tư công nghệ nuôi phù hợp với từng đối tượng nuôi. Sông Cầu cũng đang kiện toàn 129 tổ cộng đồng NTTS theo quy chế tự chủ, tương trợ, hỗ trợ sản xuất, truy xuất nguồn gốc hàng hóa, bảo vệ môi trường, bảo vệ ANTT. Triển khai Đề án thu gom, xử lý rác thải từ NTTS lồng, bè; đầu tư hạ tầng ven bờ phục vụ NTTS; ứng dụng khoa học công nghệ và phát triển NTTS vùng biển xa bờ; chuyển đổi lồng bè nuôi thích ứng với biến đổi khí hậu.

ANH NGỌC