Mưa lũ giữa tháng 6 ở miền Trung là điều rất dị thường

Mưa lũ ngập úng giữa mùa khô nóng

Mưa lớn nhiều ngày qua do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 1 (bão Wutip) đã khiến nhiều tỉnh thành miền Trung bị ngập sâu, nhiều vùng bị sạt lở gây cô lập hoàn toàn. Đáng nói, mưa lũ bất thường giữa mùa hè đã gây thiệt hại lớn nhiều tài sản của người dân.

Sáng ngày 13/6, Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có báo cáo nhanh về thiệt hại do mưa lũ ở các tỉnh miền Trung.

Theo đó, sáng sớm và ngày 13/6, khu vực từ Quảng Bình đến Huế có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến 50-130mm, có nơi trên 250mm; khu vực Nam Nghệ An, Hà Tĩnh, từ Đà Nẵng đến Quảng Nam và Kon Tum có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to và dông với lượng mưa phổ biến 20-50mm, có nơi trên 120mm. Cảnh báo nguy cơ có mưa cục bộ cường suất lớn (>120mm/6h).

Mưa lũ giữa mùa hè ở miền Trung là điều rất bất thường.

Mưa lớn có khả năng gây ra tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp, khu đô thị, công nghiệp; lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc.

Tính từ 19h ngày 10/6 đến 7h ngày 13/6, các tỉnh từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi và Kon Tum có mưa to đến rất to, lượng mưa phổ biến từ 300-450mm, đặc biệt một số trạm có mưa 450-700mm, một số trạm có lượng mưa lớn hơn như: Hồ Vực Tròn (Quảng Bình) 454mm; hồ Sông Thai (Quảng Bình) 446mm; TĐ. La Tó (Quảng Trị) 711mm; Hải Lâm (Quảng Trị) 727mm; Đỉnh Bạch Mã (TP. Huế) 1.262mm; Thượng Lộ (TP. Huế) 1.158mm; Suối Lương (TP. Đà Nẵng) 738mm; Suối Đá (TP. Đà Nẵng) 756mm; Đại Sơn (Quảng Nam) 529mm, Cầu Hà Tân (Quảng Nam) 510mm; Đăk Rơ Ông (Kon Tum) 290mm. Lũ trên các sông từ Quảng Bình đến Quảng Nam ở mức báo động 1- báo động 2, một số sông trên báo động 2.

Theo báo cáo của các tỉnh, thành phố Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, bão số 1 và mưa lũ đã gây một số thiệt hại bước đầu thống kê không có thiệt hại về người. 805 ngôi nhà bị ngập (Đà Nẵng 80 nhà, Quảng Nam 725 nhà). 6 tàu thuyền bị chìm, hư hỏng. Ngập 58.177ha lúa, hoa màu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, đợt mưa do hoàn lưu bão số 1 gây ra ở miền Trung và Bắc Tây Nguyên rất lớn, rất bất thường nên đề nghị các địa phương không được chủ quan trong công tác ứng phó. Cục Cứu nạn - Cứu hộ cho biết, khoảng 500.000 người được huy động để sẵn sàng ứng phó cơn bão đầu tiên năm nay.

Thứ trưởng lưu ý, mưa lớn vào thời điểm miền Trung đang khô hạn nên có thể nảy sinh tâm lý chủ quan trong công tác ứng phó. Mưa lần này rất bất thường, tập trung ở một thời điểm với lượng mưa lớn, có thể gây ngập úng cục bộ và sạt lở đất. Vì vậy tại cùng một thời điểm chúng ta phải có phương án phòng chống bão trên bờ và trên biển.

Vì sao mưa lũ ở miền Trung là bất thường?

Theo TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai, giữa tháng 6, gần vào tiết Hạ Chí là thời điểm mà miền Trung sẽ phải chống chọi với cái nắng nóng khô người. Đó là theo lẽ thường của thời tiết.

Trong tháng 6, bão nếu có hình thành thì cũng sẽ mon men bên ngoài bờ Đông của Philippines và cùng lắm thì Bắc tiến đi lên Trung Quốc hay vòng hướng Đông Bắc đi lên Nhật Bản. Đó là theo lẽ thường của thời tiết. Những diễn biến này được cho là bất thường vì nhiều lý do.

"Giữa tháng 6 có bão hình thành giữa biển Đông. Đã vậy cơn bão này dị thường hết sức. Dị thường ở chỗ tâm bão một nơi, tâm mưa một nẻo . Hầu như toàn bộ lượng mưa bị dồn qua cánh trái, dội thẳng vào miền Trung. Các tỉnh thành từ Quảng Nam, Đà Nẵng, Huế, Quảng Trị, Quảng Bình hứng chịu một đợt mưa lớn chưa từng có trong các tháng 6 từ xưa đến giờ. Cá biệt có ngày mưa lớn như ngày 12 tại Bạch Mã ghi nhận lượng mưa lớn hơn 900mm trong vòng 24 giờ", TS Nguyễn Ngọc Huy phân tích.

TS Huy cho rằng, mưa lớn khiến các làng mạc trên cao như Lao Bảo cũng lụt, trung du như Đại Hưng, Đại Lộc cungc lụt, hạ lưu như Quảng Điền, Lệ Thủy cũng lũ lụt. Lụt trong tháng 6 ở miền Trung là điều dị thường cực đoan đến mức ngỡ ngàng. Chúng ta cần chuẩn bị cho những sự kiện thiên tai dị thường như thế này sẽ diễn ra với tần suất ngày càng dày hơn.

Tô Hội