Nóng: nguy cơ kháng thuốc Tpoxx trước virus đậu mùa khỉ đột biến

Theo trang Medical Xpress, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) ngày 15-9 đã cập nhật hướng dẫn mới nhất đối với Tpoxx, loại thuốc duy nhất được kê đơn cho hàng chục ngàn bệnh nhân đậu mùa khỉ.

Nội dung cảnh báo nhấn mạnh một sự thay đổi phân tử đơn lẻ ở bệnh nhân đậu mùa khỉ "có thể tác động lớn đến hoạt động chống viruscủa Tpoxx".

"Do virus không ngừng phát triển để dễ dàng phát tán và kháng thuốc, cơ quan quản lý nhấn mạnh các bác sĩ nên "thận trọng" trong việc kê đơn thuốc" - nội dung bản cập nhật trực tuyến của FDA lưu ý.

Trong khi đó, vào ngày 15-9 (giờ địa phương), Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết Tpoxx sẽ không được kê đơn cho những người trưởng thành khỏe mạnh không mắc các triệu chứng nghiêm trọng.

CDC tuyên bố: "Đối với các bệnh nhân có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, chỉ cần chăm sóc hỗ trợ và kiểm soát cơn đau".

Những động thái trên của FDA nhằm hạn chế việc lạm dụng Tpoxx sau một thời gian vấp phải chỉ trích từ nhóm những người ủng hộ chống kỳ thị và phân biệt đối xử với người HIV và các nhóm bệnh nhân khác. Những người này đã thúc giục chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cung cấp thuốc kháng virus rộng rãi hơn.

Tpoxx được cấp phép cho điều trị các virus đậu mùa liên quan. Việc sử dụng để điều trị bệnh đậu mùa khỉ được coi là thử nghiệm và được kiểm soát chặt chẽ.

Với cảnh báo này, các bác sĩ muốn kê đơn thuốc phải nộp đơn cho CDC, lưu lại dữ liệu của bệnh nhân, đồng ý theo dõi kết quả cũng như bất kỳ tác dụng phụ nào. Nhà chức trách đã chuyển 37.000 liều cho các bác sĩ.

Tpoxx giúp ức chế hoạt động của protein VP37 được tìm thấy ở bệnh đậu mùa, đậu mùa khỉ và các loại virus tương tự. FDA cho biết các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, trên động vật và con người cho thấy bệnh đậu mùa khỉ có nhiều khả năng kháng lại liệu pháp này.

Thay đổi phân tử đơn lẻ ở bệnh nhân đậu mùa khỉ có thể tác động lớn đến hoạt động chống virus của Tpoxx. Ảnh: Midical Xpress

Cảnh báo được đưa ra khi chính quyền hôm 15-9 (giờ địa phương) bày tỏ sự lạc quan với dịch bệnh khi các ca bệnh mới đã giảm khoảng 50% so với mức đỉnh điểm vào tháng 8 vừa qua.

Trong một cuộc họp tại Nhà Trắng, TS Rochelle Walensky, Giám đốc CDC Mỹ, cho rằng việc giảm số ca mắc mới là do đẩy mạnh tiêm chủng, tiếp cận giáo dục và hạn chế sự lây lan trong cộng đồng.

Phần lớn các trường hợp lây nhiễm là do quan hệ tình dục đồng giới ở nam giới, mặc dù các nhà chuyên môn nhấn mạnh virus này có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai.

TS Anthony Fauci, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ, lưu ý nguy cơ kháng thuốc khi điều trị bằng thuốc chống virus.

"Đó là lý do tại sao chúng tôi không yên tâm khi chỉ có một loại thuốc duy nhất" - TS Fauci nói. Ông cũng cho biết một nghiên cứu mới về Tpoxx ra mắt gần đây do Viện Y tế Quốc gia hỗ trợ sẽ giúp theo dõi các dấu hiệu đột biến có nguy cơ dẫn đến kháng thuốc. Nghiên cứu dự kiến sẽ tiếp nhận hơn 500 bệnh nhân trên toàn nước Mỹ.

Tháng trước, chính quyền ông Biden đã sử dụng quyền khẩn cấp để mở rộng nguồn cung cấp vắc-xin ngừa đậu mùa khỉ hạn chế của quốc gia. Tuần trước, việc tiến hành các thí nghiệm đối với virus cũng đã được công bố.

Tuy nhiên, chính phủ tiếp tục cấm sử dụng Tpoxx trong trường hợp khẩn cấp, gây bức xúc trong các nhóm đồng tính nam và song tính.

Hiện đang có hơn 1,7 triệu liều Tpoxx trong kho dự trữ 4 quốc gia Mỹ, vốn được sản xuất và sử dụng trong trường hợp Mỹ bị tấn công sinh học.

FDA đã phê duyệt loại thuốc này vào năm 2018, chỉ cho phép thử nghiệm trên động vật. Bệnh đậu mùa đã được Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố xóa sổ vào năm 1980, loại trừ khả năng nghiên cứu trên người.

Mặc dù loại thuốc này đã được phê duyệt, song hiệu quả của nó cũng chỉ được chứng nhận đối với khỉ. Các con khỉ được tiêm Tpoxx sống sót với tỉ lệ cao hơn so với những con dùng giả dược. FDA cảnh báo kết quả này phải được xác nhận sau khi thử nghiệm trên người.

"Nếu không, chúng tôi không biết liệu Tpoxx có hiệu nghiệm đối với bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ hay không" - TS Robert Califf, Ủy viên FDA, nói với các nhà lập pháp Thượng viện tại phiên điều trần tuần này.

Theo báo cáo vào tuần trước của CDC Mỹ, có 3,5% số bệnh nhân đang được điều trị bằng Tpoxx gặp tác dụng phụ, chủ yếu là đau đầu và buồn nôn.

Cơ quan này chỉ nhận lại khoảng 200 mẫu ghi lại các triệu chứng và kết quả ban đầu của bệnh nhân, chỉ chiếm chưa đến 1% lượng liều thuốc được cung cấp kể từ khi dịch đậu mùa khỉ bùng phát.

Khánh Thu