Nỗi lo lối đi tự mở trên tuyến đường sắt Phú Khánh
Nằm trong huyết mạch giao thông đường sắt xuyên Việt, tuyến đường sắt Phú Khánh (ĐSPK) dài 283km, đi qua 77 xã, phường, thị trấn thuộc 12 huyện, thị xã, thành phố hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa và một phần phía Nam tỉnh Bình Định.
Ngoài địa hình phức tạp với nhiều cầu, cống bắc qua các dòng sông, ĐSPK uốn lượn quanh co bên nhiều dãy núi, chui qua nhiều đường hầm, trong đó có cầu Đà Rằng dài thứ nhì (1.200m) và hầm Baboneu qua đèo Cả dài nhất Việt Nam (1.188m) cùng hàng trăm khu dân cư ngổn ngang nỗi lo lối đi tự mở (LĐTM) băng qua đường sắt.
Theo thống kê của Công ty CP ĐSPK, trên tuyến đường này hiện có 145 đường ngang hợp pháp, trong đó có 59 chắn gác, 2 đường ngang có cảnh báo tự động bằng chuông - đèn, 82 đường ngang có cảnh báo kết hợp chắn barie tự động, 2 đường ngang có biển báo hiệu. Tuy nhiên toàn tuyến có tới 261 LĐTM tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông (TNGT), vì thế từ nhiều năm qua Phòng CSGT Công an các tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa cùng với Công an, chính quyền các cấp từ huyện đến xã thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến Luật Đường sắt và các văn bản pháp luật có liên quan; tập trung triển khai nhiều biện pháp thực hiện Quyết định 358/QĐ-TTg ngày 10/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đảm bảo trật tự an toàn giao thông (TTATGT) và xử lý dứt điểm LĐTM qua đường sắt.
Mặc dù các địa phương đã tiến hành kiểm tra, rà soát, phối hợp Công ty CP ĐSPK rào chắn 41 LĐTM, nhưng đến nay trên toàn tuyến ĐSPK vẫn còn tồn tại 220 LĐTM cần phải tiếp tục xử lý bằng nhiều biện pháp, trong đó địa bàn tỉnh Khánh Hòa còn 119 LĐTM, Phú Yên còn 67 và một phần phía Nam tỉnh Bình Định còn 34. Ngoài LĐTM, trên tuyến ĐSPK còn 2.206 hộ gia đình có đất và công trình xây dựng, cây cối nằm trong hành lang ATGT đường sắt đã được Công ty CP ĐSPK cắm mốc chỉ giới theo quy định pháp luật.
Phòng CSGT Công an tỉnh Khánh Hòa cho biết, với chiều dài hơn 149km, tuyến đường sắt xuyên Việt đi qua 44 xã, phường, thị trấn thuộc 6 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh này. Trong năm 2024 đã xảy ra 5 vụ TNGT đường sắt khiến 5 người chết, giảm 6 vụ và 6 người chết so với năm 2023. Đó là tín hiệu đáng mừng nhưng vẫn còn nỗi lo trước thực trạng LĐTM tồn tại quá nhiều. Trên địa bàn tỉnh Phú Yên, mặc dù tuyến đường sắt chỉ dài hơn 92km, LĐTM băng qua đường sắt ít hơn so với tỉnh Khánh Hòa gần 50%, thế nhưng tình hình TNGT diễn biến phức tạp, trong năm 2024 đã xảy số 8 vụ, làm 6 người chết, 2 người bị thương, so với năm 2023 tăng 6 vụ, 5 người chết và 1 người bị thương. Một phần phía Nam tỉnh Bình Định xảy ra 2 vụ TNGT khiến 2 người chết, so với năm ngoái bằng về số vụ, nhưng tăng 1 người chết và giảm 1 người bị thương.
Dẫn chứng về một số vụ TNGT trên tuyến ĐSPK trong năm 2024, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Giám đốc Chi nhánh khai thác ĐSPK cho biết, chiều 19/10, bà Huỳnh Thị Ngọc Phượng (SN 1974, trú ở xã Hòa An, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên) điều khiển xe máy BKS 78F6-3365 trên đường ngang qua đường sắt có biển báo nhưng không có chắn barie tự động tại km 1189 ở xã An Phú, TP Tuy Hòa (Phú Yên), thì bị đoàn tàu hàng HH16T tông ngã bên lề đường, khiến nạn nhân bị thương. Thậm chí đã có vụ TNGT đường sắt gây thương vong do cố tình băng qua đường ngang có chuông - đèn cảnh báo tự động, xảy ra sáng 12/2 tại km 1184+200 ở xã An Mỹ, huyện Tuy An. Hai cô gái đi trên xe máy BKS 78AH-034.38 vượt ẩu qua đường sắt khi đoàn tàu khách SE5 hành trình Hà Nội - Sài Gòn đang chạy tới. Vụ tai nạn khiến chị Trần Anh Thúy (SN 2006, trú ở thị trấn Chí Thạnh, huyện Tuy An) tử vong tại hiện trường, Trần Thị Như Quỳnh (SN 2006, trú ở xã An Dân, huyện Tuy An) bị thương nặng, chiếc xe máy biến dạng dưới gầm đầu máy xe lửa…
Để góp phần giảm thiểu TNGT đường sắt, bên cạnh việc tiếp tục chú trọng công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật, cảnh báo hiểm họa sâu rộng đến từng khu dân cư, doanh nghiệp, trường học… ven đường sắt, UBND các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định đã tập trung chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố triển khai thực hiện các biện pháp phòng ngừa vi phạm, ngăn chặn phát sinh LĐTM, kiên quyết không để xảy ra tình trạng nơi này rào chắn, nơi kia lén mở. Đặc biệt là xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện lộ trình giảm dần, tiến tới xóa bỏ LĐTM, đồng thời xây dựng, nâng cấp hệ thống đường gom phù hợp với quy hoạch theo Quyết định 358/QĐ-TTg ngày 10/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ… Thế nhưng thực tế vẫn còn không ít khó khăn vướng mắc, nên còn đó nỗi lo hiểm họa TNGT từ những LĐTM trên tuyến ĐSPK.
Trao đổi với PV Báo CAND, ông Nguyễn Tấn Chân, Phó Giám đốc Sở GTVT, Ủy viên Thường trực Ban ATGT tỉnh Phú Yên cho biết, tuyến đường sắt qua địa bàn tỉnh này trong năm 2024 không phát sinh thêm LĐTM, các địa phương cũng đã phối hợp Công ty CPĐS Phú Khánh rào chắn 7 LĐTM, xây dựng hoàn thành hơn 1km đường gom. Tuy nhiên, kết quả này còn rất thấp so với khối lượng còn lại phải thực hiện trong năm 2025 với 67 LĐTM phải rào chắn và gần 19km đường gom, hàng rào, trong khi các địa phương đang thiếu nguồn kinh phí. Mặt khác, tại buổi làm việc với Đoàn công tác của Tổng Công ty ĐSVN, Cục ĐSVN ngày 3/10, Ban ATGT tỉnh Phú Yên cũng đã kiến nghị Cục ĐSVN đầu tư xây dựng 9 hầm chui và 1 đường ngang trên tuyến đường sắt qua địa phận Phú Yên theo Quyết định số 1149/QĐ-BGTVT ngày 15/6/2020 của Bộ GTVT.
Không ít ý kiến cho rằng, cùng với việc phối hợp Công ty CP ĐSPK tiếp tục rào chắn LĐTM còn tồn tại; kiểm tra, rà soát biển báo, vạch sơn, cọc tiêu, gờ giảm tốc tại những đường ngang qua đường sắt… các địa phương cần sớm ưu tiên nguồn kinh phí đầu tư xây dựng đường gom và hàng rào; Cục ĐSVN cần quan tâm đầu tư xây dựng hoàn thiện các hầm chui, đường ngang đã khảo sát thiết kế để xóa sạch LĐTM, góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa TNGT đường sắt và đáp ứng kịp thời nhu cầu đi lại của người dân.