'Nỗi đau' thuế quan của ngành nông nghiệp Mỹ

Ảnh minh họa: Getty Images

Một trong những mối lo của nông dân mỹ là thuế quan trả đũa sẽ khiến các mặt hàng như ngô, đậu tương, thịt bò, thịt cừu và thịt lợn của Mỹ vấp phải rào cản khi tiếp cận một số thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của mình.

"KHÔNG CÓ GÌ NGOÀI NỖI ĐAU"

“Ngược lại với những gì Tổng thống nghĩ, thuế quan chẳng mang lại điều gì ngoài nỗi đau”, ông Aaron Lehman, giám đốc Liên đoàn Nông dân Iowa, nhận xét với tờ báo Financial Times. “Thị trường nội địa của chúng ta chưa sẵn sàng để hấp thụ hàng hóa lẽ ra dành cho xuất khẩu. Điều này đồng nghĩa chúng tôi sẽ phải bán nông sản với giá thấp hơn”.

Ngày 4/3, thuế quan 25% với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada vào Mỹ có hiệu lực. Ông Trump cũng có kế hoạch tăng gấp đôi thuế quan với hàng nhập khẩu Trung Quốc, sau khi áp thuế quan bổ sung 10% hồi đầu tháng trước.

Đáp trả, Bắc Kinh tuyên bố sẽ tăng thuế 10-15% với nông sản Mỹ - với các mặt hàng từ đậu tương, ngô, lúa mì, cho tới thịt bò - từ ngày 10/3 tới. Trong khi đó, Canada và Mexico cũng thông báo sẽ tăng thuế với hàng nhập khẩu từ Mỹ.

Nông dân Mỹ lo sợ rằng cuộc chiến thuế quan sẽ gây ra những tác hại không đáng có với ngành nông nghiệp Mỹ trong bối cảnh ngành này vốn đang chật vật bởi “tình hình kinh tế đáng lo ngại do giá hàng hóa giảm” – theo mô tả của Chủ tịch Hiệp hội Nông dân trồng ngô Mỹ (NCGA) Kenneth Hartman Jr.

“Nông dân đang rất bức xúc”, ông Caleb Ragland, Chủ tịch Hiệp hội Đậu tương Mỹ (ASA) cho biết. “Thuế quan không phải là thứ có thể lấy ra để vui đùa”. “Thuế quan không chỉ ảnh hưởng tới lợi nhuận của các doanh nghiệp của gia đình chúng ta mà còn phá vỡ một nguyên tắc cốt lõi của quan hệ thương mại – đó là sự tin cậy”.

Một số lãnh đạo hiệp hội ngành nông nghiệp Mỹ cũng cảnh báo rằng các quốc gia như Brazil sẽ được hưởng lợi nếu căng thẳng thương mại khiến các nhà nhập khẩu quay lưng với Mỹ và tìm kiếm đối tác thay thế.

“Dự báo vụ mùa tại Brazil và các quốc gia có sản lượng đậu tương lớn khác sẽ bội thu trong năm nay”, ông Ragland cho biết. “Họ sẵn sàng đáp ứng nhu cầu phát sinh do căng thăng thương mại Mỹ-Trung leo thang”.

Ông Joe Schuele, Phó chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu thịt Mỹ (USMEF), cho rằng doanh nghiệp Mỹ có nguy cơ mất các mối quan hệ kinh doanh mà họ đã mất nhiều thập kỷ để xây dựng.

“Xuất khẩu là một động lực giúp ngành chăn nuôi Mỹ phát triển mạnh trong bối cảnh nhiều lĩnh vực nông nghiệp khác gặp khó khăn”, ông Schuele cho biết.

NGUY CƠ MẤT THỊ TRƯỜNG

Theo các nhà phân tích, Trung Quốc từ lâu đã tìm nhiều nguồn nhập khẩu nông sản như đậu tương để tránh phụ thuộc vào Mỹ và vòng chiến tranh thương mại mới nhất mà ông Trump khởi xướng sẽ càng đẩy mạnh xu hướng này.

“Trung Quốc gần đây đã bắt đầu chuyển sang nhập khẩu đậu tương từ các quốc gia mà đồng tiền có tỷ giá tốt hơn so với USD như Brazil”, ông Arlan Suderman, nhà kinh tế trưởng về hàng hóa tại công ty môi giới StoneX, cho biết. “Đồng USD quá mạnh và điều này gây áp lực lớn cho hàng hóa Mỹ nhiều năm qua. Hiện tại, giá đậu nành nhập khẩu từ Brazil rẻ hơn khoảng 70 cent so với từ Mỹ”.

Các chủ trang trại chăn nuôi Mỹ cũng dự báo họ sẽ thua các đối thủ cạnh tranh ở Brazil, Chile và Argentina do thuế quan. Mỹ hiện xuất khẩu khoảng 10% sản lượng thịt lợn sang Mexico.

“Thuế quan sẽ khiến các khách hàng của chúng tôi tìm kiếm đối tác ở nước khác”, ông Schuele nhận định. “Chúng tôi tin rằng chất lượng thịt giúp mình khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh, nhưng đến một ngày, kể cả những khách hàng trung thành nhất cũng sẽ phải tìm kiếm lựa chọn thay thế”.

Việc mất thị phần ở Mexico sẽ buộc doanh nghiệp xuất khẩu thịt Mỹ phải quay sang sản xuất thịt xông khói và sườn lợn cho thị trường nội địa bởi Mexico là một khách hàng lớn tiêu thụ loại thịt ít được ưa chuộng này.

Theo ông Zippy Duvall, Chủ tịch Liên đoàn Nông trại Mỹ (AFBF), dù nông dân ủng hộ mục tiêu của Trump về đảm bảo an ninh và thương mại công bằng với các quốc gia khác, nhưng việc tăng thuế quan với hàng nhập khẩu vào Mỹ và chịu thuế quan trả đũa sẽ gây tổn hại nặng nề cho ngành nông nghiệp Mỹ.

“Đã là năm thứ ba liên tiếp người nông dân đang thua lỗ ở hầu hết các loại cây trồng”, ông Duvall cho biết. “Chi phí gia tăng và thị trường bị thu hẹp có thể gây ra gánh nặng kinh tế mà nhiều nông dân có thể không chống chịu nổi”.

Nông dân Mỹ đang lo sợ sẽ chịu tác động tiêu cực như cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung trong nhiệm kỳ trước của ông Trump vào năm 2018, khi ngành nông nghiệp Mỹ thiệt hại 27 tỷ USD - theo tính toán của các hiệp hội nông nghiệp. Tuy nhiên, lần này, ngành nông nghiệp Mỹ đang ở tình thế khó khăn hơn khi giá nông sản giảm gần 50% so với ba năm trước trong khi chi phí đầu gồm hạt giống, thuốc trừ sâu và phân bón lại tăng.

Phân bón có thể sẽ ngày càng đắt hơn do thuế quan bởi khoảng 80% nguồn cung phân bón kali của Mỹ đến từ Canada - nước sản xuất mặt hàng này lớn nhất.

“Chúng tôi sẽ vẫn phục vụ khách hàng Mỹ, nhưng nông dân Mỹ sẽ là những người phải gánh thuế quan”, Nutrien, một trong những nhà sản xuất phân kali lớn nhất Canada, cho biết.

Người tiêu dùng Mỹ cũng sẽ đối mặt giá cả tăng lên ở các mặt hàng như trái cây và rau nhập khẩu như bơ Mexico.

“Chi phí tăng thêm này sẽ phải được hấp thụ. Phải có người gánh chịu. Và phần lớn chi phí tăng thêm đó sẽ do người tiêu dùng Mỹ chi trả”, ông Rebeckah Adcock, cựu Phó Chủ tịch Quan hệ Chính phủ Mỹ của Hiệp hội Nông sản Tươi quốc tế (IFPA), chỉ ra.

Ngọc Trang