Nỗ lực trong công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ

Cứ đều đặn từ thứ Hai đến thứ Sáu hằng tuần, khi màn đêm buông xuống cũng là lúc lớp XMC ở điểm trường Lũng Luông, Trường Tiểu học Vũ Nông (Nguyên Bình) lại sáng đèn. Không giống như các lớp học chữ khác, lớp học XMC ở đây đa dạng về độ tuổi học viên. Người lớn nhất đã hơn 50 tuổi, người trẻ trên 20 tuổi; đa phần họ là những trụ cột chính của gia đình, luôn bận bịu với ruộng vườn, đồi nương. Dù khuôn mặt ngượng nghịu, đôi tay vụng về, nét chữ nguệch ngoạc, hằn những vất vả của cuộc sống mưu sinh, nhưng ai nấy đều rất hăng say học tập.

Chị Phùng Mùi Phấy, 47 tuổi ở xóm Lũng Nọi chia sẻ: Bây giờ chị mới tham gia học chữ, đến lớp ai cũng phấn khởi, biết đọc, biết viết, biết ký tên. Trước giờ học mỗi tối, chị khẩn trương làm việc nhà, chăm sóc các con để tối chuẩn bị đi học. Trước đây thực hiện các thủ tục giấy tờ chỉ biết chấm ngón tay bằng mực, từ ngày học chữ ai cũng biết ký tên nên vui lắm.

Còn chị Bàn Thị Hoa, 50 tuổi được cán bộ xã vận động theo học lớp XMC, chị vui vẻ thu xếp công việc gia đình để tham gia. Cố gắng học tập ngay từ trên lớp và những lúc rảnh rỗi, đến nay, chị đã có thể đọc thông viết thạo; nắm bắt được các thông tin trên sách, báo và các trang mạng xã hội. Từ khi biết chữ chị tự tin hơn khi giao tiếp xã hội. Tích cực tham gia các lớp tập huấn, nghiên cứu các mô hình phát triển kinh tế vườn ao chuồng để vươn lên phát triển kinh tế gia đình.

Biết cầm bút, viết tên mình cũng là động lực của mỗi học viên các lớp XMC trên địa bàn huyện Nguyên Bình. Sau thời gian tham gia học, họ càng hăng say với cái chữ. Những đôi bàn tay chai sạn chỉ quen cầm dao, cuốc, vụng về cầm bút nay đã chép được bài giảng, làm phép tính cơ bản.

Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nguyên Bình Vi Thị Hương cho biết: Thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021 - 2030” trên địa bàn huyện, phòng tham mưu UBND huyện, Ban Chỉ đạo PCGD XMC huyện ban hành các kế hoạch, văn bản về việc thực hiện công tác PCGD XMC theo từng năm và giai đoạn 2021 - 2025; tham mưu triển khai, ban hành kế hoạch mở các lớp XMC, chỉ đạo các đơn vị trường học thuộc các xã và chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tham gia lớp học XMC thông qua các hoạt động giáo dục của nhà trường, các cuộc họp xóm. Năm 2024, huyện tổ chức 11 lớp XMC với 158 học viên. Đến nay, tỷ lệ người biết chữ độ tuổi 15 - 60 đạt 91%, 17/17 xã, thị trấn đạt chuẩn XMC mức độ 2. Năm 2025, Phòng tiếp tục mở 19 lớp, 275 học viên, tổ chức học tập tại 6 xã: Ca Thành, Hoa Thám, Vũ Minh, Vũ Nông, Minh Tâm, Phan Thanh. Các học viên được truyền đạt các kiến thức, kỹ năng cơ bản của chương trình XMC, kiến thức cơ bản từ lớp 1 đến lớp 3. Sau đó, các học viên tiếp tục học giai đoạn 2 tương đương với trình độ lớp 4, lớp 5.

Lớp học xóa mù chữ tại điểm trường Lũng Luông, Trường Tiểu học Vũ Nông (Nguyên Bình).

Công tác PCGD, XMC của tỉnh luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự phối hợp của các cấp, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân. Thực hiện tốt các cơ chế, chính sách Nhà nước ưu tiên cho giáo dục và đạo tạo, tạo điều kiện thuận lợi cho việc duy trì kết quả PCGD tiểu học, PCGD THCS đúng độ tuổi… Mạng lưới trường, lớp tiếp tục được quy hoạch, sắp xếp hợp lý; từng bước hoàn thiện ở các cấp học đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân và yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục; tập trung quan tâm xây dựng hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú. Hệ thống trường, lớp được đầu tư và phát triển góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trên địa bàn tỉnh. Chất lượng PCGD, XMC so với năm 2023 được duy trì và nâng cao. Công tác xã hội hóa giáo dục, xây dựng cơ sở vật chất, kiên cố hóa phòng học và xây dựng trường chuẩn quốc gia được duy trì, đẩy mạnh và có hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng PCGD, XMC; công tác khuyến học phát triển, công tác giáo dục dân tộc được quan tâm đáp ứng nhu cầu học tập của con em các dân tộc trong tỉnh.

Cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, gắn kết trách nhiệm giữa các cấp, ngành, các đoàn thể nhằm đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về PCGD, XMC trên địa bàn tỉnh. Ban Chỉ đạo PCGD, XMC các cấp thường xuyên được kiện toàn, tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân trên địa bàn tham gia hoạt động giáo dục nói chung và công tác PCGD, XMC nói riêng; xây dựng kế hoạch thực hiện công tác PCGD, XMC cụ thể cho từng năm. Kêu gọi, vận động các tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp, tập thể và cá nhân đầu tư, ủng hộ công tác PCGD, XMC như: hỗ trợ chăn màn, quần áo, giày, dép, sách giáo khoa, giấy vở viết… cho học sinh nghèo, hoàn cảnh khó khăn.

Hiện, tổng dân số độ tuổi từ 15 - 60 trên địa bàn tỉnh có 367.320 người, trong đó, số người biết chữ 336.265 người, đạt 91,57%, số người mù chữ mức độ 1 là 3.027 người, chiếm 0,82%, số người mù chữ mức độ 2 là 30.965 người, chiếm 8,43%. Tổng dân số độ tuổi từ 15 - 35 là 185.013 người, trong đó, số người biết chữ 181.078 người, đạt 97,83%, số người mù chữ 4.025 người, chiếm 2,17%. Toàn tỉnh có 3/161 đơn vị cấp xã đạt chuẩn mức độ 1, chiếm 0,2%; 158/161 đơn vị cấp xã đạt chuẩn mức độ 2, đạt 98%; duy trì đạt chuẩn XMC mức độ 2. Chất lượng PCGD, XMC so với năm 2023 được duy trì và nâng cao; duy trì đạt chuẩn PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Đối với PCGD THCS, giảm số đơn vị cấp xã đạt mức độ 1 xuống còn 6 đơn vị (giảm 3 đơn vị so với năm 2023); mức độ 3 tăng 5 đơn vị cấp xã; 2 đơn vị cấp huyện tăng từ mức độ 2 lên mức độ 3 (Thạch An, Hạ Lang). Đối với XMC, 5 đơn vị cấp xã đạt mức độ 2, giảm số đơn vị cấp xã đạt mức độ 1 xuống còn 3 đơn vị; số đơn vị cấp huyện tăng 1 đơn vị từ mức độ 1 lên mức độ 2 (Bảo Lạc).

Năm 2025, tỉnh tiếp tục triển khai duy trì và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác XMC; có giải pháp hỗ trợ XMC cho người dân độ tuổi từ 15 - 60 tuổi thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới; duy trì nâng cao kết quả đạt chuẩn XMC đã đạt được năm 2024, duy trì giữ vững các xã, huyện duy trì mức độ 2. Phấn đấu cả 3 đơn vị cấp xã đang đạt chuẩn mức độ 1 đạt mức độ 2, gồm: xã Huy Giáp (Bảo Lạc), Vĩnh Quang (Bảo Lâm), Lương Thông (Hà Quảng).

Thu Hoài