Nỗ lực kiểm soát lạm phát

Dồi dào hàng hóa tại các siêu thị phục vụ Tết. Ảnh: Quang Vinh.

3 kịch bản lạm phát

Theo TS Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính), bên cạnh các yếu tố về tiền tệ, tỷ giá, lạm phát trong năm 2025 còn phụ thuộc vào các yếu tố khác như tăng trưởng kinh tế thế giới và giá dầu, giá nguyên vật liệu đầu vào. Theo dự báo của các tổ chức quốc tế, kinh tế thế giới trong năm 2025 vẫn tăng trưởng ổn định với mức 3,2%, tương đương năm 2024, còn giá dầu và giá các hàng hóa cơ bản đầu vào, tính trung bình, có xu hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, tỷ giá và lãi suất sẽ là các yếu tố còn nhiều bất định và tác động đến giá cả ở Việt Nam.

Ông Độ nêu 3 kịch bản lạm phát cho năm 2025: Trong kịch bản cơ sở, tỷ giá USD/VND ổn định và lãi suất chỉ tăng nhẹ do nhu cầu tín dụng tăng, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được dự báo sẽ tăng trung bình 0,23%/tháng và lạm phát trung bình cả năm 2025 khoảng 3,0%. Trong kịch bản cao, áp lực tỷ giá lớn do đồng USD tăng giá mạnh trên thị trường thế giới, còn Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tăng mạnh lãi suất để ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát, CPI có thể sẽ tăng 0,28%/tháng và lạm phát trung bình sẽ ở mức khoảng 3,3%. Trong kịch bản thấp, kinh tế thế giới và Việt Nam tăng trưởng yếu, giá dầu giảm đáng kể, giá USD và lãi suất ổn định, CPI có thể chỉ tăng 0,18%/tháng và lạm phát trung bình sẽ ở mức khoảng 2,7%.

Ông Độ cho biết, các dự báo trên chưa tính đến trường hợp Chính phủ tăng giá dịch vụ y tế và giáo dục theo lộ trình, cũng như khả năng kinh tế thế giới rơi vào suy thoái do lãi suất tại các nước phát triển được duy trì ở mức cao trong một thời gian dài. Nếu Chính phủ điều chỉnh giá dịch vụ trong nửa cuối năm 2025, lạm phát trung bình có thể ở mức 3,5% trong kịch bản cao. Đối với kịch bản thấp, trong trường hợp kinh tế thế giới rơi vào suy thoái trong năm 2025 và giá dầu giảm mạnh, lạm phát trung bình có thể giảm xuống còn 2,5% hoặc thậm chí thấp hơn.

“Với chính sách tiền tệ và tỷ giá ổn định, hợp lý, Việt Nam đã kiểm soát được lạm phát ở mức dưới 4% trong suốt một thập kỷ gần đây. Trong năm 2025 nhiều khả năng lạm phát trung bình sẽ tiếp tục được kiểm soát ở mức 3,0% (+/- 0,5%), thấp hơn nhiều so với mục tiêu 4-4,5% được Quốc hội thông qua” – TS Nguyễn Đức Độ nhấn mạnh.

Trong khi đó đại diện Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, năm 2025 công tác quản lý giá, điều hành giá sẽ gặp những thách thức, áp lực đến từ thị trường, giá cả các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu như giá nhiên liệu dự báo tiếp tục diễn biến khó lường; giá vật liệu xây dựng trong đó giá một số loại vật liệu xây dựng có nguồn cung hạn chế có thể tăng giá nhẹ những trong tháng đầu năm khi các công trình xây dựng gấp rút hoàn thành, đồng thời việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công sẽ làm tăng nhu cầu vật liệu xây dựng... nên giá nhóm hàng này có thể bị tăng giá (cả do cầu kéo và chi phí đẩy).

Chưa kể giá lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc, thiết bị và đồ dùng gia đình thường tăng theo quy luật vào các tháng cuối năm và dịp lễ, Tết. Ngoài ra, thiên tai và dịch bệnh có thể gây ảnh hưởng đến giá lương thực, thực phẩm tại một số địa phương, điều này cũng sẽ tác động làm tăng CPI...

Nhiều yếu tố kìm mặt bằng giá

Giới chuyên gia nhận định, bên cạnh các yếu tố tác động làm tăng mặt bằng giá, cũng có những yếu tố tích cực giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá. Đó là lạm phát toàn cầu hạ nhiệt, giúp cải thiện yếu tố tâm lý, kỳ vọng, hỗ trợ kiểm soát lạm phát trong nước. Đáng chú ý Việt Nam có nguồn lương thực, thực phẩm dồi dào, đáp ứng đủ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Mức thu học phí năm học 2024 - 2025 và các năm tiếp theo khối mầm non, phổ thông công lập tiếp tục giữ ổn định, do đó không tác động đến chỉ số CPI năm 2025.

Một số chính sách hỗ trợ về thuế tiếp tục được thực hiện như hỗ trợ giảm thuế môi trường đối với xăng, dầu, giảm thuế giá trị gia tăng góp phần giảm chi phí hình thành giá hàng hóa và dịch vụ. Trong năm 2024, cung tiền được kiểm soát ở mức 9,42%, thấp hơn nhiều mức trung bình của giai đoạn 2014-2023. Đây là yếu tố giúp kiểm soát lạm phát trong năm 2025…

Tại hội thảo, các chuyên gia dự báo, lạm phát tại Việt Nam trong năm 2025 sẽ được kiểm soát ở mức hợp lý, dao động từ 3,3% - 4,5%, đạt mục tiêu Quốc hội đưa ra là kiểm soát lạm phát năm 2025 khoảng 4,5%.

H.Hương