Những vấn đề của xe tự lái ở Trung Quốc

Khác biệt so với thế giới

Baidu đang thử nghiệm đội taxi không người lái của riêng mình tại thành phố Vũ Hán. Ảnh: The New York Times.

Chính quyền Trung Quốc thời gian qua đã liên tục cấp giấy phép cho phép các công ty thử nghiệm xe không người lái. Vào ngày 4 tháng 6, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã cấp 9 giấy phép thử nghiệm phiên bản tiên tiến hơn của công nghệ lái xe tự động trên đường.

Các công ty nhận được giấy phép bao gồm các nhà sản xuất xe điện nổi tiếng như BYD và NIO, nhưng họ cũng phải hợp tác với các công ty bán dịch vụ như gọi xe, xe tải chở hàng hoặc xe buýt công cộng để thử nghiệm công nghệ. Ý tưởng này dường như là thử nghiệm các phương tiện tự hành trong các trường hợp sử dụng thực tế để xem công nghệ này hoạt động như thế nào.

Và mới đây nhất, ngày 3/7, Chính phủ Trung Quốc đã tiếp tục công bố danh sách 20 thành phố sẽ thí điểm xây dựng đường thông minh, kết nối. Ý tưởng là nếu một con đường được tích hợp nhiều loại cảm biến, camera và bộ truyền dữ liệu khác nhau, nó có thể giao tiếp với các phương tiện tự lái trong thời gian thực và giúp chúng đưa ra quyết định tốt hơn.

Một số thành phố của Trung Quốc trong danh sách đã bắt đầu công việc. Vũ Hán gần đây đã chi 17 tỷ Nhân dân tệ (2,3 tỷ USD) cho một dự án cơ sở hạ tầng bao gồm xây dựng 15.000 điểm đỗ xe thông minh, cải tạo ba dặm đường và xây dựng một khu công nghiệp để sản xuất chip cho xe tự hành.

Đối với Trung Quốc, ô tô tự hành là một cách tiềm năng để kết hợp những lợi thế mới trong chế tạo ô tô và AI, đồng thời dẫn đầu trong một lĩnh vực tiên tiến. Và trong khi một số công ty nước ngoài như Tesla đang tham gia chiến dịch, thì có rất nhiều công ty Trung Quốc hưởng ứng lời kêu gọi của chính phủ và họ háo hức thể hiện năng lực công nghệ của mình.

Chính phủ Trung Quốc cho thấy quyết tâm sẵn sàng hỗ trợ cho ngành công nghiệp xe tự hành và mong muốn vươn lên dẫn đầu trong khi các quốc gia khác có cách tiếp cận thận trọng hơn.

Thực tế thì ngành công nghiệp ô tô toàn cầu vẫn chưa thống nhất về cách tốt nhất để tiếp cận ô tô tự lái hoàn toàn và đó là lý do tại sao có rất nhiều dạng công nghệ khác nhau được thử nghiệm: lái tự động, Tesla FSD, robotaxi, đường kết nối thông minh. Nhưng điều đó cho thấy tất cả họ đều đang nhận được rất nhiều sự hỗ trợ về chính sách và quy định tại quốc gia tỷ dân.

Có thể tất cả điều này sẽ thay đổi chỉ trong một đêm nếu xảy ra sự cố như vụ tai nạn của Waymo ở Mỹ năm ngoái, nhưng hiện tại, có vẻ như Trung Quốc đang mở đường để nhường chỗ cho nhiều ô tô không người lái hơn và chuẩn bị dẫn đầu ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Mặt trái của xe tự hành

Baidu Apollo Robotaxi di chuyển trên đường phố tại Công viên Shougang ở Bắc Kinh. Ảnh: AP.

Lái xe có sự hỗ trợ của máy tính nhận được sự ủng hộ chính thức và sự chấp nhận của công chúng, nhưng truyền thông nhà nước Trung Quốc hiếm khi đưa tin về các vụ va chạm hoặc sự cố an toàn có liên quan.

Mới đây là hình ảnh chiếc xe bị cháy lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc: Một chiếc xe thể thao đa dụng chạy điện Aito M7 Plus, được vận hành bởi hệ thống lái hỗ trợ tiên tiến, đã gặp nạn trên đường cao tốc ở tỉnh Sơn Tây vào ngày 26/4.

Một hãng tin Trung Quốc đã công bố một cuộc điều tra trực tuyến kéo dài đặt câu hỏi về sự an toàn của hệ thống lái xe được hỗ trợ. Nhưng sau đó thông tin này đã bất ngờ chìm xuống.

Các phương tiện truyền thông cũng đã hạn chế đưa tin về vụ tai nạn nêu trên trong chín ngày sau khi nó xảy ra. Sau đó, họ đăng tải tuyên bố từ Aito Car, một thương hiệu Trung Quốc, phủ nhận trách nhiệm. Tuyên bố nói rằng hệ thống phanh tự động của ô tô đã được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 53 dặm một giờ, nhưng chiếc xe đang đi được 71 km thì đâm vào phía sau của một chiếc xe bảo trì đường bộ.

Tại Mỹ, một vụ tai nạn tương tự có thể đã thu hút được sự chú ý đáng kể và có thể là sự giám sát của chính phủ hoặc pháp luật. Các công ty chính sử dụng công nghệ lái xe được hướng dẫn bằng máy tính ở Mỹ như Tesla, Waymo và Cruise đều là đối tượng của các cuộc điều tra an toàn cấp cao.

Waymo, được thành lập với tư cách là bộ phận tự lái của Google, đã thử nghiệm xe không người lái ở Phoenix nhưng phải đối mặt với sự xem xét của Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia. General Motors đã tiếp tục thử nghiệm taxi robot Cruise của mình ở Phoenix, sau khi một trong số họ ở San Francisco kéo lê một người đi bộ bị một chiếc ô tô do con người điều khiển tông vào đường đi.

Ở Trung Quốc những thông tin về các vụ tai nạn thì dường như hiếm được đề cập. Bộ Giao thông vận tải nước này đã ban hành các quy tắc an toàn vào tháng 12 nhằm thúc đẩy sự chuyển đổi rộng rãi từ con người sang máy tính khi lái xe ô tô.

Wang Xianjin, phó giám đốc nghiên cứu của Bộ, nói với hãng tin Tân Hoa Xã: “Môi trường phát triển ngành công nghiệp lái xe tự hành của đất nước ngày càng trở nên hoàn hảo, mang đến khả năng triển khai các phương tiện lái xe tự động”.

Một chiếc xe tự lái lái trên phố Yongchuan ở Trùng Khánh. Ảnh: VCG.

Chính phủ Trung Quốc cũng chưa công bố số liệu thống kê về các sự cố an toàn liên quan đến ô tô không người lái hoặc các công nghệ hỗ trợ lái xe tiên tiến, như chuyển làn đường tự động và tránh chướng ngại vật trên đường cao tốc. Trong khi đó, các giám đốc điều hành ngành ô tô Trung Quốc cho biết những công nghệ này rất an toàn.

Gã khổng lồ công nghệ Baidu, hợp tác với các nhà sản xuất ô tô, đang thử nghiệm đội taxi không người lái của riêng mình tại thành phố Vũ Hán.

Wang Yunpeng, chủ tịch mảng kinh doanh lái xe thông minh của Baidu, cho biết trong một bài phát biểu: “Những vết xước và vết lõm nhỏ là không thể tránh khỏi, nhưng chúng tôi chưa bao giờ gặp phải bất kỳ thương vong lớn nào”.

Nhưng những lo ngại về sự an toàn của xe tự lái và khả năng thay thế dần taxi truyền thống bằng taxi không người lái đã dấy lên sau một vụ tai nạn liên quan đến dịch vụ gọi xe không người lái ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc. Các nhà quan sát trong ngành cho biết ngành này vẫn đang trong giai đoạn non trẻ và cần triển khai nhiều hỗ trợ hơn để giải quyết những thách thức do sự phát triển của phương tiện gọi xe không người lái mang lại.

Một cư dân mạng đã đăng một đoạn video vào ngày 7 tháng 7 cho rằng một trong những chiếc xe gọi xe không người lái của nền tảng gọi xe tự hành Robotaxi của Baidu đã va chạm với một người đi bộ trên đường phố ở Vũ Hán.

Một đại diện của Baidu đã trả lời rằng chỉ có va chạm nhỏ giữa phương tiện và người đi bộ tránh đèn đỏ khi phương tiện bắt đầu di chuyển về phía trước. Công ty này là đơn vị đầu tiên hợp tác với cảnh sát để giải quyết vụ việc và cùng người này đến bệnh viện để kiểm tra toàn diện.

Về mặt lý thuyết, công nghệ lái xe tự động có thể cải thiện an toàn đường bộ bằng cách tránh vi phạm giao thông thông qua các cảm biến có độ chính xác cao và các thuật toán tiên tiến. Tuy nhiên, trên thực tế, điều kiện đường xá và giao thông phức tạp đã đặt ra yêu cầu cao về tốc độ phản ứng và khả năng ra quyết định của hệ thống lái xe thông minh, Zhang Xu, nhà phân tích của EnfoDesk, nói.

Zhang cho biết, nhiều thách thức thực sự là do vi phạm giao thông của người đi bộ thông thường và các phương tiện do con người điều khiển khác, ông Zhang kêu gọi bộ phận quản lý giao thông tăng cường giám sát và đồng thời, việc phát triển và thử nghiệm hệ thống lái xe thông minh cũng cần được tăng cường để thích ứng tốt hơn với giao thông thực tế.

Theo Cục Kinh tế và Công nghệ thông tin thành phố Bắc Kinh, ngày 30/6, Bắc Kinh cũng có kế hoạch hỗ trợ việc sử dụng phương tiện tự hành trong các dịch vụ giao thông đô thị, bao gồm vận tải xe buýt điện công cộng đô thị, dịch vụ gọi xe trực tuyến và cho thuê ô tô.

Một hãng tin ở tỉnh Hải Nam đã đăng một bài báo vào ngày 7 tháng 6, mô tả một chiếc sedan điện Xiaomi SU7 với hệ thống hỗ trợ lái tiên tiến dường như đã tăng tốc mất kiểm soát, khiến một người thiệt mạng và ba người bị thương. Trong vòng ba giờ, bài báo đã đứng thứ tư trong bảng xếp hạng quốc gia về các tin tức được xem nhiều nhất.

Xiaomi ngay sau đó đã đưa ra tuyên bố cho biết chiếc xe gặp nạn không có vấn đề gì. Bài viết sau đó đã biến mất khỏi Internet Trung Quốc, ngoại trừ một vài ảnh chụp màn hình do người dùng Internet chụp lại.

Lo ngại

Một chiếc xe buýt nhỏ không người lái chở hành khách giữa ga tàu điện ngầm Haojiafu Bắc Kinh và Thư viện Bắc Kinh ở quận Thông Châu vào ngày 4 tháng 3 năm 2024. Bắc Kinh đang cho phép hành khách đi thử miễn phí ở một số khu vực trong quận trong chương trình thí điểm. Ảnh: VCG.

Vụ việc một chiếc taxi tự lái do công ty công nghệ khổng lồ Trung Quốc Baidu Inc điều hành gần đây đã đâm vào đèn giao thông dành cho người đi bộ ở Vũ Hán, thủ phủ tỉnh Hồ Bắc, làm dấy lên những cuộc thảo luận sôi nổi về những thách thức và hạn chế mà công nghệ lái xe tự động phải đối mặt, đặc biệt là trong các tình huống phức tạp.

Trong khi đó, các chuyên gia trong ngành cho biết, việc ứng dụng thương mại của robotaxi ở nhiều thành phố trên cả nước của Trung Quốc đã làm dấy lên lo ngại về việc làm, vì các tài xế taxi lo lắng về việc mất việc trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các phương tiện gọi xe không người lái.

Công ty có trụ sở tại Bắc Kinh này đã đầu tư rất nhiều vào việc phát triển công nghệ xe tự lái, với robotaxi hoàn toàn không có người lái hiện đang hoạt động tại các khu vực được chỉ định ở Bắc Kinh, Trùng Khánh, Vũ Hán và Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông.

Vũ Hán cũng đang tăng cường nỗ lực thúc đẩy phát triển các phương tiện kết nối thông minh và thương mại hóa công nghệ lái xe không người lái, tự hào là khu vực hoạt động lớn nhất cho nền tảng gọi xe tự hành Apollo Go của Baidu.

Baidu có hơn 500 robotaxi đang hoạt động ở Vũ Hán và dự kiến sẽ tăng con số đó lên 1.000 vào cuối năm nay. Công ty này cũng có kế hoạch mở rộng quy mô đội xe và khu vực hoạt động trên toàn quốc, đồng thời xây dựng khu vực gọi xe hoàn toàn không người lái lớn nhất thế giới.

Zhang Xiang, nhà nghiên cứu lĩnh vực ô tô tại Đại học Công nghệ Bắc Trung Quốc, cho biết vụ việc ở Vũ Hán cho thấy công nghệ xe tự lái đã tiến bộ đáng kể trong vài năm qua, nhưng nó vẫn gặp khó khăn trong điều kiện đường sá phức tạp và luôn thay đổi. Bên cạnh đó là một số hạn chế khi xử lý các hành vi trái quy định như người lái xe ô tô hoặc người đi bộ vi phạm luật lệ giao thông.

Zhang nói thêm rằng việc đảm bảo sự an toàn và ổn định của robotaxi vẫn là ưu tiên hàng đầu và cần nhiều nỗ lực hơn để tăng cường các kịch bản ứng dụng và thử nghiệm tự lái, liên tục tối ưu hóa các thuật toán, giảm chi phí sản xuất các bộ phận của xe không người lái, chẳng hạn như hệ thống cảm biến lidar và tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông thông minh.

Zhang cho rằng: “Dự kiến sẽ mất ít nhất 10 năm để thương mại hóa quy mô lớn robotaxi hoàn toàn không người lái, trong khi các thành phố cấp một và cấp hai sẽ đi đầu trong việc thực hiện thí điểm các dịch vụ gọi xe tự lái”.

Chính quyền thành phố Bắc Kinh gần đây đã công bố kế hoạch hỗ trợ sử dụng phương tiện tự hành cho vận tải xe buýt điện công cộng đô thị, dịch vụ gọi xe và cho thuê ô tô. Đến nay, đã có hơn 20 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai chính sách hỗ trợ sát hạch lái xe tự hành, trong đó có hơn 60 doanh nghiệp đã có giấy phép sát hạch xe tự lái.

Nhưng Trung Quốc vẫn còn một số trở ngại trong việc tích hợp xe tự lái vào hệ thống quản lý an toàn giao thông đường bộ hiện có, do nghĩa vụ pháp lý của các chủ thể liên quan liên quan đến xe tự lái chưa được làm rõ theo luật và quy định hiện hành.

Pan Helin, thành viên Ủy ban Chuyên gia về Kinh tế Thông tin và Truyền thông, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc, cho biết: “Hiện tại, ô tô không người lái sẽ không tạo ra thách thức đối với lĩnh vực taxi truyền thống vì người dân chỉ thiên về trải nghiệm công nghệ mới nổi này, và số lượng robotaxis trên đường vẫn ít hơn nhiều so với taxi”.

Ông lưu ý áp lực lên các tài xế taxi chủ yếu đến từ sự cạnh tranh gay gắt giữa xe gọi xe tư nhân và taxi truyền thống, đồng thời cho biết thêm rằng phương tiện lái tự động sẽ không có tác động nghiêm trọng đến thị trường việc làm và thay thế tài xế con người trong thời gian ngắn.

Sự phát triển của ngành công nghiệp xe tự lái được cho sẽ thúc đẩy quá trình chuyển đổi thông minh của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, thúc đẩy doanh số bán các thiết bị gắn trên xe và đẩy nhanh việc xây dựng hệ thống phối hợp giữa xe và đường, hỗ trợ truyền thông tin từ phương tiện đến mạng lưới đường bộ.

Theo báo cáo "Triển vọng xe điện" của BloombergNEF, Trung Quốc sẽ vận hành đội taxi robot lớn nhất thế giới với khoảng 12 triệu xe tự lái vào năm 2040, tiếp theo là Mỹ với khoảng 7 triệu xe.

Nam Nguyễn