Những người trên 55 tuổi không còn dựa dẫm vào lương hưu

Ảnh minh họa. Nguồn: New York Post.

Tỷ lệ những người trên 55 tuổi vẫn tiếp tục lao động đang lên cao nhất từ trước đến nay, thậm chí, người ta vẫn làm việc tiếp cho đến tận 60-70 tuổi. Cùng với đó, chuyển việc đã trở thành một phần của cuộc sống. Chỉ riêng tại Mỹ, mỗi ngày, từ bây giờ cho đến năm 2030, 10.000 người thuộc thế hệ Baby boomer (những người sinh ra trong khoảng từ năm 1946 đến 1964) sẽ tròn 65 tuổi, nhiều người trong số họ sẽ trải qua ít nhất 12 lần chuyển việc trước khi nghỉ hưu.

Với góc nhìn thời đại mới này, rất khó để chúng ta có thể đi trên một đường thẳng tắp từ đi học, đi làm và cuối cùng là nghỉ hưu. Hành trình cuộc đời, nghỉ hưu ở tuổi 65 rồi sống dựa vào một nguồn lương hưu ổn định được đảm bảo từ một hoặc vài nơi sử dụng lao động, chỗ đã định hình sự nghiệp của ta, đã không còn nữa. Thay vào đó, số lần chuyển việc càng ngày càng tăng, mọi người cũng phải đối mặt với quãng thời gian làm việc dài hơn và nhiều biến động hơn.

Ý tưởng về quãng thời gian làm việc kéo dài 100 năm đã nhanh chóng gây xao động, làm người ta chú ý đến hệ thống giáo dục bằng cách đảo lộn rất nhiều giả định về quá trình làm việc. Chúng ta thường nghĩ rằng mình chỉ học một lần, việc học sẽ hoàn thành khi ta hết thời thanh niên. Quan niệm đã lạc hậu này càng được củng cố bởi những kỳ vọng xã hội và các chính sách tài chính đưa ra gợi ý rằng giáo dục đại học thường dành cho người trẻ tuổi.

Tuy nhiên, trong thời đại mới, đột nhiên, việc học đại học trong hai, bốn hoặc sáu năm khi đương tuổi thanh niên đã không còn đủ cho quãng thời gian làm việc kéo dài 100 năm. Quá trình chuyển đổi công nghệ trong hầu hết mọi khía cạnh của nền kinh tế đặt ra yêu cầu rằng tất cả chúng ta sẽ cần phát triển những kỹ năng và kiến thức mới với tốc độ và quy mô lớn chưa từng thấy.

Những tiến bộ sẽ tiếp tục tạo ra những công việc và lĩnh vực hoàn toàn mới. Mới đến mức thậm chí ta còn chưa thể bắt đầu đặt tên cho chúng.

Điều này đã bắt đầu xảy ra. Vào năm 2014, các công việc hàng đầu trên LinkedIn là những thứ mà năm năm trước chưa từng tồn tại, ví dụ như nhà phát triển iOS/Android, nhà thiết kế UI/UX, quản lý đám mây, kiến trúc sư dữ liệu lớn và thực tập sinh truyền thông xã hội . Vậy sẽ còn bao nhiêu công việc chưa được biết đến mà chúng ta sẽ đảm nhiệm trong quãng thời gian làm việc kéo dài 100 năm?

Chúng ta sẽ phải chuẩn bị cho những công việc thậm chí chưa tồn tại. Đó là khi khái niệm Học tập suốt đời (Long-life learning) xuất hiện. Dưới góc độ thời gian sống, tương lai của công việc gắn chặt, không thể tách rời với tương lai của học tập. Trong quãng thời gian làm việc kéo dài 100 năm, chúng ta có thể phải liên tục thay đổi công việc. Chuyển việc 20-30 lần sẽ trở thành chuyện bình thường. Việc liên tục phát triển kỹ năng sẽ trở thành một phần của cuộc sống.

Michelle R.Weise/Thái Hà Books & NXB Công Thương