Những lời hứa của Tổng thống đắc cử Donald Trump trong ngày đầu nhậm chức

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1. (Nguồn: ABC News)

Vào ngày 20/1, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức, đánh dấu sự trở lại ngoạn mục trong chính trường sau cuộc bầu cử tháng 11/2024.

Buổi lễ tuyên thệ sẽ chính thức mở đầu nhiệm kỳ thứ hai của ông và mối quan tâm đổ dồn về cách mà ông Trump sử dụng quyền lực khi trở lại Nhà Trắng. Tổng thống đắc cử dự kiến ký hàng loạt sắc lệnh hành pháp ngay trong những giờ đầu tiên của nhiệm kỳ.

Những động thái như vậy vốn là thông lệ của các chính quyền mới khi muốn khẳng định dấu ấn của mình, dù thường phải đối mặt với thách thức từ Quốc hội hoặc vấn đề pháp lý. Tuy nhiên, với gần 60 lời hứa cho ngày đầu tiên và dự kiến ký tới 100 sắc lệnh hành pháp, khối lượng công việc mà ông Trump phải xử lý khi quay lại Nhà Trắng sẽ rất nhiều.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa John Barrasso cũng đã dự đoán về một "cơn bão" sắc lệnh hành pháp, “gây sốc và kinh ngạc”.

Trục xuất quy mô lớn

Nhập cư, đặc biệt là mục tiêu giảm số vụ vượt biên trái phép ở khu vực biên giới phía Nam, đã trở thành một trong những vấn đề trọng tâm trong chiến dịch tái tranh cử của ông Donald Trump.

Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố sẽ “ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và sử dụng các nguồn lực quân sự” nhằm thực hiện kế hoạch trục xuất người nhập cư bất hợp pháp trên quy mô lớn. (Nguồn: Reuters)

Vào ngày 4/11/2024, chỉ vài ngày trước khi đắc cử Tổng thống, ông Trump nhắc lại lời cam kết nhiều lần đưa ra trong quá trình vận động tranh cử: "Vào ngày đầu tiên, tôi sẽ triển khai chương trình trục xuất tội phạm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Chúng ta sẽ đưa họ ra khỏi đây. Chúng ta phải làm vậy".

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về về cách Tổng thông đắc cử sẽ thực hiện và tài trợ cho một chiến dịch quy mô lớn như vậy.

Chính phủ Mỹ ước tính có gần 11 triệu người nhập cư không có giấy tờ đang sinh sống trong nước. Ông Trump cũng tuyên bố sẽ “ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và sử dụng các nguồn lực quân sự” nhằm thực hiện kế hoạch này.

Ngoài ra, đối tượng mà ông Trump có thể nhắm tới vẫn chưa rõ ràng. Một số người ủng hộ cho rằng tất cả những ai sống ở Mỹ mà không có giấy tờ hợp pháp đều là “tội phạm”. Trong khi đó, nhiều người khác hy vọng ông Trump sẽ giới hạn chiến dịch “trục xuất quy mô lớn” này nhằm vào những người đã bị kết án với các tội danh như trộm cắp hoặc hành hung.

"Lệnh cấm Hồi giáo"

Một lời hứa khác cho ngày đầu tiên tại nhiệm của Tổng thống đắc cử Donald Trump gợi lại nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2017, khi ông ký một sắc lệnh hành pháp thường được biết đến với tên gọi "lệnh cấm Hồi giáo".

Sắc lệnh này hạn chế những người từ các quốc gia có đa số dân là Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ, bao gồm Syria, Libya, Yemen và Sudan. Lệnh cấm đã đối mặt với hàng loạt thách thức pháp lý và cuối cùng bị hủy bỏ dưới thời Tổng thống Joe Biden.

Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ mới, ông Trump cam kết sẽ tái áp dụng lệnh cấm này, cũng như "đình chỉ việc tiếp nhận người tị nạn, ngừng tái định cư và ngăn chặn khủng bố ra khỏi đất nước".

“Chúng ta sẽ cấm tái định cư người tị nạn từ những khu vực như Dải Gaza, đóng cửa biên giới và mang lệnh cấm nhập cảnh trở lại”, Tổng thống đắc cử tuyên bố với các nhà tài trợ của đảng Cộng hòa tại Washington vào tháng 9/2024.

Hạn chế quyền công dân tự động

Đây là một trong các sắc lệnh hành pháp mà ông Donald Trump đang cân nhắc ký ngay trong ngày đầu tiên quay lại Nhà Trắng nhằm siết chặt quy định về những người đủ điều kiện để được công nhận là công dân Mỹ.

Con cái của những người nhập cư bất hợp pháp sẽ không còn được nhận quyền công dân tự động tại Mỹ. (Nguồn: Human Right Watch)

Tổng thống đắc cử đã ấp ủ kế hoạch này từ lâu. Vào tháng 5/2023, ông Trump cũng từng đăng tải một video trên trang web chiến dịch tranh cử của mình, nêu rõ mục tiêu này.

“Ngay trong ngày đầu tiên của nhiệm kỳ mới, tôi sẽ ký một sắc lệnh hành pháp, chỉ đạo các cơ quan liên bang rằng, kể từ nay, con cái của những người nhập cư bất hợp pháp sẽ không còn được nhận quyền công dân tự động tại Mỹ", ông Trump khẳng định.

Theo quy định của Tu chính án thứ 14 trong Hiến pháp Mỹ, bất kỳ ai sinh ra trên lãnh thổ nước này đều mặc nhiên trở thành công dân Mỹ, bất kể tình trạng pháp lý của cha mẹ.

Chấm dứt xung đột Nga-Ukraine

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã nhiều lần khẳng định, các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza sẽ không bao giờ xảy ra dưới sự lãnh đạo của ông.

Trong khi thỏa thuận ngừng bắn nhằm chấm dứt các chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza đạt được chỉ vài ngày trước khi ông Trump nhậm chức, cuộc xung đột ở Ukraine vẫn tiếp diễn.

Ông Trump cũng đã cam kết sẽ chấm dứt cuộc xung đột này một cách nhanh chóng trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. Trong buổi gặp gỡ cử tri vào tháng 5/2023, Tổng thống đắc cử Mỹ tuyên bố cuộc giao tranh sẽ "hoàn toàn kết thúc" trong "24 giờ" sau khi ông nhậm chức. Vào ngày 13/1 vừa qua, ông Trump đã thông báo sẽ "nhanh chóng" gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin sau khi nhậm chức.

Bên cạnh đó, đội ngũ của Tổng thống đắc cử tiết lộ, ông cũng sẽ gây áp lực lên Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhằm đạt được một thỏa thuận, nhưng điều này lại dấy lên lo ngại về những nhượng bộ đối với Moscow.

Tăng áp lực thuế quan

Một phần trong tầm nhìn của ông Trump cho những ngày đầu tiên tại nhiệm là bắt tay vào tái cấu trúc chính phủ liên bang.

Tổng thống đắc cử Donald Trump nổi tiếng với chính sách thuế quan cao. (Nguồn: CBS)

Ngày 14/1, Tổng thống đắc cử Mỹ thông báo, vào ngày nhậm chức, ông sẽ thành lập một "dịch vụ thu nhập bên ngoài" có nhiệm vụ "thu thập thuế quan, lệ phí và tất cả khoản thu nhập từ các nguồn nước ngoài".

Ông Trump cũng kêu gọi một chương trình thuế quan rộng lớn hơn nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước, bao gồm mức thuế lên đến 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc.

Bên cạnh đó, ông Trump đã đe dọa áp thuế lên đến 25% đối với Mexico và Canada nếu các quốc gia này không hành động để giải quyết vấn đề vượt biên trái phép và buôn lậu ma túy.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế lại hoài nghi về cách tiếp cận này, đồng thời cho rằng các mức thuế quan nặng nề như vậy có thể dẫn đến một cuộc chiến thương mại gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ.

Thực hiện lệnh ân xá

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã nhiều lần gọi những người bị bắt vì xông vào Điện Capitol ngày 6/1/2021 là "tù nhân chính trị" và "con tin". Ông Trump thậm chí hứa sẽ bắt đầu cấp ân xá trong những phút đầu tiên sau khi nhậm chức.

Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa rõ về việc liệu tất cả các bị cáo bị buộc tội trong vụ bạo loạn có đủ điều kiện nhận ân xá hay không.

Vụ việc hỗn loạn tại Điện Capitol vào ngày 6/1/2021. (Nguồn: CNN)

Trong chương trình Meet the Press hồi tháng 12/2024, ông Trump tuyên bố "có thể sẽ nhanh chóng thực hiện kế hoạch này" và khẳng định sẽ "có một vài ngoại lệ" đối với kế hoạch ân xá.

Trước đó, Phó Tổng thống đắc cử JD Vance khiến nhiều người ủng hộ bất bình khi cho rằng chỉ những người biểu tình ôn hòa mới nên được ân xá, đồng thời thừa nhận, trong một số trường hợp, kế hoạch này "có một chút vùng xám".

Bãi bỏ các quy định trong ngành công nghiệp

Tổng thống đắc cử Donald Trump bày tỏ ý định về việc thực hiện một cuộc cải tổ sâu rộng nhằm xóa bỏ các quy định mà ông cho rằng đang kìm hãm sự phát triển kinh tế và đẩy gánh nặng chi phí lên người tiêu dùng Mỹ.

“Ngay trong ngày đầu tiên, tôi sẽ ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu mọi cơ quan liên bang lập tức loại bỏ tất cả các quy định khiến chi phí hàng hóa tăng cao”, ông Trump tuyên bố trong chiến dịch vận động hồi tháng 10/2024, đồng thời, khẳng định đây sẽ là “cuộc cắt giảm quy định lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ” và cam kết sẽ thực hiện một cách nhanh chóng.

Tại cuộc họp báo vào tháng 12/2024, ông Trump cũng nhấn mạnh, cứ mỗi quy định mới được ban hành, sẽ có 10 quy định cũ bị loại bỏ.

Bên cạnh đó, Tổng thống đắc cử tiết lộ kế hoạch thành lập một cơ quan phi chính phủ mang tên “Bộ hiệu quả chính phủ” với nhiệm vụ rà soát và đề xuất loại bỏ những quy định không cần thiết.

Ngoài ra, các quy định về môi trường cũng nằm trong số những mục tiêu chính mà ông Trump muốn thay đổi. Điều này bao gồm việc hủy bỏ một số sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Biden như cấm khoan dầu ngoài khơi trên diện tích 253 triệu ha ở các vùng ven biển, “nghị định về xe điện” nhằm áp đặt tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn cho các nhà sản xuất ô tô để chống biến đổi khí hậu...

Xử lý trách nhiệm hậu rút quân khỏi Afghanistan

Trong chương trình truyền hình thực tế The Apprentice, Tổng thống đắc cử Mỹ nổi danh với hình ảnh một ông trùm bất động sản cứng rắn, sắc bén và câu nói mang thương hiệu cá nhân: “You’re fired” (Bạn bị sa thải).

Khi bước chân vào chính trường, phong cách thẳng thắn và quyết đoán này tiếp tục được ông thể hiện. Ngay cả trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cũng thường "hâm nóng" cử tri bằng những lời hứa sa thải những ai mà ông coi là bất tài.

Đặc biệt, khi vạch ra kế hoạch cho ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ mới, ông Trump tuyên bố sẽ yêu cầu toàn bộ quan chức cấp cao liên quan đến cuộc rút quân hỗn loạn khỏi Afghanistan vào năm 2021 phải chịu trách nhiệm và nộp đơn từ chức.

Vào năm 2020, ông Trump đã ký thỏa thuận với Taliban nhằm rút dần lực lượng Mỹ khỏi Afghanistan. (Nguồn: Atlantic Council)

Năm 2020, ông Trump ký thỏa thuận với Taliban nhằm rút dần lực lượng Mỹ khỏi Afghanistan. Tuy nhiên, sau khi quân đội Mỹ rút lui, Taliban lập tức phát động chiến dịch tấn công, lật đổ chính phủ do Mỹ hậu thuẫn. Cảnh tượng hỗn loạn bao trùm khi Kabul thất thủ, một vụ đánh bom liều chết trong quá trình sơ tán đã cướp đi sinh mạng của 13 binh sĩ Mỹ và khoảng 170 thường dân Afghanistan.

Tổng thống đắc cử đã quy trách nhiệm cho chính quyền ông Joe Biden về thảm kịch này.

"Vào trưa ngày nhậm chức, tôi muốn thấy tất cả đơn từ chức của các quan chức đã góp phần vào thảm họa Afghanistan trên bàn làm việc", ông Trump tuyên bố tại Michigan hồi tháng 8/2024.

(theo Al Jazeera)

Ngọc Anh